Τελετή για τα αποκαλυπτήρια μνημείου για τα θύματα του ναυαγίου του ατμοπλοίου “Τάναϊς” πραγματοποιήθηκε χθες το πρωί στην Ακτή Μιαούλη, (Πύλη της Αμμου) από το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος.
Το μνημείο είναι αφιερωμένο στους Ελληνες Εβραίους της Κρήτης, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, στους Χριστιανούς αντιστασιακούς του νησιού και στους Ιταλούς αντιφασίστες αιχμαλώτους που έπεσαν θύματα των ναζί κατακτητών και βρήκαν τραγικό θάνατο με τη βύθιση του ατμοπλοίου “Τάναϊς” στις 9 Ιουνίου 1944 κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Κεντρική ομιλήτρια στην τελετή των αποκαλυπτηρίων του μνημείου ήταν η κα Λίλιαν Κάπον τ. γενική γραμματέας κεντρικού Ισραηλιτικού συμβουλίου Ελλάδος, ενώ παρέστησαν πολλά εξέχοντα μέλη όπως ο κ. Cav, David Saltiel, ο κ. Victor S. Venouziou, ο γενικός γραμματέας του Υπουργείου Παιδείας κ. Γιώργος Καλαντζής, ο βουλευτής Χανίων της Νέας Δημοκρατίας κ. Μανούσος Βολουδάκης, αντιπροσωπία του Δήμου Χανίων με επικεφαλής τον δήμαρχο κ. Μανώλη Σκουλάκη και πολλοί άλλοι.
«Σήμερα είναι μία μεγάλη μέρα για τον Εβραϊσμό της Ελλάδος και αυτό πρέπει να ομολογήσουμε χάρη στον δήμαρχο και στο δημοτικό συμβούλιο που δέχτηκαν να έχουμε αυτό το μνημείο το οποίο θυμίζει την κάποτε μεγάλη και σημαντική Εβραϊκή Κοινότητα της Κρήτης. Φυσικά, στο πλοίο “Τάναϊς” χάθηκαν μαζί και Κρήτες αντιστασιακοί, αλλά και Ιταλοί αντιφασίστες. Νομίζω, στη σημερινή εποχή που ζούμε μ’ όλη αυτή την δύσκολη κατάσταση η παρουσία μιας δημοτικής Αρχής, όπως είναι του Δήμου Χανίων, που υποστηρίζει και πραγματικά κατέβαλε κάθε προσπάθεια να πραγματοποιηθεί αυτό το μνημείο λέει πάρα πολλά. Είμαστε ευγνώμονες σαν Εβραϊσμός της Ελλάδος και πιστεύουμε ότι αυτό θα αποτελέσει κι ένα παράδειγμα για άλλες κοινότητες που έχουν χαθεί οι Εβραίοι ολοκληρωτικά να μπορέσουν να κάνουν ένα μνημείο στη μνήμη τους», υπογράμμισε μεταξύ άλλων ο πρόεδρος του Κεντρικού Συμβουλίου των Ισραηλιτικών Κοινοτήτων Ελλάδος, κ. Βενιαμίν Αρμπάλας.
Δήλωση επίσης έκανε και ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης κ. Saltiel David επισημαίνοντας «Είμαι πολύ συγκινημένος για τα αποκαλυπτήρια αυτού του μνημείου, που θα θυμίζει πάντα τη θηριωδία των γερμανών και των ναζί κατακτητών της Κρήτης. Σήμερα είναι πολύ επίκαιρο αυτό το μνημείο διότι ζούμε γεγονότα τα οποία μας τραυματίζουν και μας θυμίζουν το παρελθόν. Το “Τάναϊς” πήρε μαζί του Εβραίους, πήρε μαζί του αντιστασιακούς Ιταλούς και Ελληνες που προορίζονταν να πάνε στο Αουσβιτς. Η μνήμη τους θα είναι πάντα κοντά μας και θα θυμίζει το Ελληνικό πνεύμα ότι δεν υποτασσόμαστε ποτέ».
Από την πλευρά της η κα Λίλιαν Κάπον τόνισε ότι «το πλοίο με στριμωγμένους τους Εβραίους της νήσου, Χανιώτες και Ηρακλειώτες, τους αντιστασιακούς και τους Ιταλούς αντιφασίστες αιχμαλώτους στα τέσσερα αμπάρια του απέπλευσε με νηοπομπή στις 8.32 μ.μ. την 8η Ιουνίου 1944. Η πορεία που ακολούθησε η νηοπομπή ήταν προς βορρά συγκεκριμένα προς το στενό Σαντορίνης και Φολεγάνδρου. Το ατμόπλοιο “Τάναϊς” σύμφωνα με έρευνες που έγιναν στα αρχεία του Συμμαχικού Αρχηγείου Αλεξανδρείας και του Ελληνικού Υπουργείου Ναυτικών εντοπίστηκε από Βρετανικό υποβρύχιο στις 2.31 π.μ. της 9ης Ιουνίου. Στις 3.12 το υποβρύχιο βρέθηκε σε θέση επιθέσεως. Από περισκοπικό βάθος εξαπέλυσε τέσσερις τορπίλες και αμέσως καταδύθηκε. Δύο λεπτά αργότερα δύο από τις τέσσερις τορπίλες χτύπησαν το σκάφος με ισάριθμες εκρήξεις. Τα επόμενα 45 λεπτά τέσσερις ακόμα εκρήξεις ακούστηκαν και το πλοίο βυθίστηκε παίρνοντας μαζί του εκατοντάδες ανθρώπινες ζωές. Το σημείο 35 μοίρες και 53 πρώτα βόρειο και 25 μοίρες και 11 πρώτα ανατολικό του Κρητικού πελάγους έμελλε να γίνει ο υγρός τάφος τόσων αθώων θυμάτων…».
Στα παιδικα μας χρόνια και στη σχολική ζωή μας μάθαιναν οτι το πλοιο το βυθισαν οι Γερμανοί.
Πολυ αργότερα μαθαμε (και εμεις που θρηνησαμε μελη των οικογενειων μας ) οτι το εγκλημα αυτο το διεπραξαν οι “συμμαχοι” μας Βρεττανοι…
Ναι αλλά τη στιγμή που τορπίλιζαν οι “σύμμαχοι” το πλοίο, δεν ήξεραν ότι κουβαλούσε πάνω του τόσες αθώες ψυχές. Έβλεπαν ένα γερμανικό πλοίο. Οπότε γι΄αυτό το συμβάν δεν μπορούμε να τους κατηγορήσουμε. Για όλα όσα περνάμε σήμερα ναι.
Για να μαθαίνετε……… και για τους παλιούς Χανιωτες..
Απέναντι απο το σπιτι μου ειναι το Λύκειο των Ελληνίδων.
Στα χρόνια της κατοχης ηταν Ιταλικό γκαραζ.Ο Μάριο ενας Ιταλός στρατιώτης αντιφασιστας
εδινε σοκολάτες στα αδελφια μου και ειχε καλες σχεσεις με τους περιοικους.
Οταν λοιπον μαζεψαν οι Γερμανοι τους Εβραιους για να τους βάλουν στο πλοιο με σκοπο να τους βουλιαξουν,πηραν και το Μαριο.
Πριν τον πιασουν ο Μαριο πηγε στον πατερα μου και του εδωσε τα ρουχα που ειχε παραπάνω καθώς και σοκολάτες για τα πικουλα οπως ελεγε και κουτες τσιγάρα.
Μετα απο ημερες της βυθησης του πλοιου ο Μαριο γυρισε στα Χανια.Προφανως πηδησε στη θάλασσα και σωθηκε.Ο πατερας μου αμεσως του εδωσε τα ρουχα του πισω και τα τσιγαρα.
Αυτά μου έλεγε ο συγχωρεμένος ο πατερας μου οταν ημουνα μικρός