Υπάρχουν Σφακιανοί νεομάρτυρες άγιοι, αλλά ο πλέον γνωστός είναι ο Αγιος Μανουήλ, που συνηθίζεται να εγγράφεται στις εικόνες μαζί με τον επίσης Σφακιανό Αγιο Ιωάννη.
Γεννημένος στα Σφακιά αιχμαλωτίστηκε από τους Τούρκους και δραπετεύοντας πήγε στη Μύκονο όπου μετά από πολλές περιπέτειες αποκεφαλίστηκε με διαταγή του Τούρκου Ναυάρχου Κουτζούκ στη Χίο, την 15η Μαρτίου 1792, ημέρα Δευτέρα και ώρα 4 μ.μ.
Για τον βίο του αναφέρονται πολλά, αλλά δεν θα επεκταθώ για να αναφερθώ στην εκκλησία του που έχει κτισθεί στη νήσο της Αποκάλυψης, την Πάτμο. Εκτός της μεγαλοπρεπούς εκκλησίας που κοσμεί τ’ Ασκύφου Σφακίων, έχει οικοδομηθεί μια μικρή πετρόκτιστη στο οροπέδιο Μανικά, τρία χιλιόμετρα ανατολικά του Καλλικράτη, ενώ υπάρχουν πολλά εικονοστάσια, αφιερωμένα στη χάρη του. Στ’ Ασκύφου γιορτάζεται τον Αύγουστο κάθε χρόνο, επειδή εκεί τον Μάρτιο οι καιρικές συνθήκες δεν είναι καλές, αλλά στην Πάτμο η πανήγυρίς του πραγματοποιείται την ημερομηνία θανάτου του, την 15η Μαρτίου.
Την εκκλησία αυτή έχτισε, για εκπλήρωση τάματός του, ο Πάτμιος, αλλά από γενιά Κρητικών, Μανώλης Καμίτσης και εγκαινιάστηκε πανηγυρικά από τον σεβασμιώτατο μητροπολίτη Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων κ. Ειρηναίο, την 8η Ιουνίου 2010.
Οι πρόγονοι του κτήτορα έφυγαν από τα Σφακιά ίσως πριν από 100 ή περισσότερα χρόνια και η μάνα του ήταν από την οικογένεια Γαβιεράκη, ίσως δε κατοίκησαν στο χωριό Καμισιανά, γι’ αυτό είχαν πάρει και το επώνυμο μετά.
Ο Μανώλης Καμίτσης άκουσε κάποτε από συγχωριανό του μια ιστορία για τον Αγιο Μανουήλ και έτσι παράγγειλε να του φτιάξουν μια εικόνα του αγίου των προγόνων του. Κάποια ημέρα, δεν είναι βέβαιος αν είχε ξυπνήσει για καλά ή αν ήταν ακόμη στον ύπνο, χαράματα είδε στο ύψωμα Φασκιανού στο χωριό Κάμπος της Πάτμου, έναν βρακοφόρο με κρουσάτο μαντήλι και λάμψη στο κεφάλι. Το ίδιο βράδυ του έφεραν την εικόνα που είχε παραγγείλει, ολόσωμος ο άγιος και ίδιος όπως τον είδε τα χαράματα. Σ’ εκείνο λοιπόν το σημείο έχτισε ο Καμίτσης μια θαυμαστή εκκλησία και από τότε πολλά είναι τα θαύματα που έγιναν γνωστά στην περιοχή. Γυναίκα καρκινοπαθής που δεν εκκλησιαζόταν, της παρουσιάστηκε ο άγιος και της είπε: ´Εγώ σε προστατεύω´ και πράγματι ιάθηκε όπως και σε άλλες πρόσφατες περιπτώσεις.
Ετσι λοιπόν ο Σφακιανός άγιος βγήκε θαυματουργικά και έξω από τα Σφακιά και με την παρουσία Του θεραπεύει σώματα και ψυχές.
´Πρόβατον ώσπερ σφαγιασθείς παμμάκαρ,
Μάνδρα προσήχθης ω Μανουήλ τη άνω´.
Εύχομαι στον Μανώλη Καμίτση πάντα ο άγιος να βοηθά αυτόν και τους συγχωριανούς του.
ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΛΥΜΑΚΗΣ
Καλή σας ημέρα….λέγομαι Σταυρος Χανιωτης και η καταγωγή μου είναι από την Μύκονο…θα ήθελα να μάθω περισσότερες πληροφορίες για ότι αφορά το γένος και την οικογένεια που άφησε πίσω του ο Άγιος Μανουηλ στην Μύκονο……και όλα αυτά διότι και οι δικές μου ρίζες είναι από τα Σφακια και από την μητέρα (καταγεγραμμένο το σόι της ως Βλαχογιάννη)και του πατέρα μου (μη καταγεγραμμένο μόνο από γενιά σε γενιά ως Ζαχαριουδάκης η Ζαχαριδακης) και οι δυο γονείς έχουν επίθετο Χανιώτη…!Σας ευχαριστώ πολύ…..