Μία εβδομάδα πριν τον ερχομό του στα Χανιά, ο μεγάλος κινηματογραφιστής μιλάει στις ´διαδρομές´
Αποτέλεσε μεταπολεμικά έναν από τους μεγαλύτερους Ελληνες σκηνοθέτες με διεθνή καριέρα στο εξωτερικό, πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, μια εμβληματική φυσιογνωμία στον χώρο της 7ης Τέχνης. Ο Μάνος Ζαχαρίας μια εβδομάδα πριν βρεθεί στα Χανιά, το Σάββατο 10 Νοεμβρίου στην εκδήλωση που έχουν προγραμματίσει στον χώρο του ΤΕΕ στην οδό Νεάρχου ο Σύλλογος ´Φίλοι των Γραμμάτων´, μιλάει στις ´διαδρομές´ για τον κινηματογράφο, την επικαιρότητα του έργου του αλλά και τη ´δρακογενιά´ της αντίστασης που τον κρατάει ακόμα ακμαίο και σε διαρκή δράση.
Παρά την ηλικία σας, διαπιστώνουμε ότι παραμένετε ακμαίος και γυρίζετε όλη την Ελλάδα μιλώντας σε εκδηλώσεις για τον κινηματογράφο και το έργο σας. Πώς τα καταφέρνετε και παραμένετε τόσο δραστήριος;
Είναι η μόνη ερώτηση που δεν μπορώ να απαντήσω.
Ισως το ότι είμαι από τη γενιά της αντίστασης, τη ´δρακογενιά´ της εποχής εκείνης, ίσως το ότι βρίσκομαι συνεχώς σε δραστηριότητα. Είμαι πάντα μέσα στη δράση. Αυτό με κρατάει…
Στα Χανιά δεν είναι πρώτη φορά που έρχεστε…
Είχα έλθει πριν από 15 χρόνια όταν είχε προβληθεί η ταινία μου ´Σφουγγαράδες´. Ως πόλη είστε τυχεροί που ζείτε στα Χανιά, είναι εξαιρετική πόλη. Εχω ταξιδέψει αρκετά την Κρήτη. Ευχαριστώ πολύ τον σύλλογο για την τιμή που μου κάνει και θα βρίσκομαι στην πόλη στις 10 Νοεμβρίου.
Σήμερα αν σας καλούσαν να σκηνοθετήσετε μια ταινία, με βάση την επικαιρότητα και τη σύγχρονη καθημερινότητα, έχετε σκεφτεί με τι θέματα θα καταπιανόταν;
Πάντα υπάρχουν κάποια σχέδια, πάντα κάποιες εσωτερικές εντολές ως προς τη δραστηριότητά μου ως καλλιτέχνης. Για τη σημερινή κρίση δεν θα ήθελα να πω κάτι τώρα. Είναι ακόμα ενεργή και πολύ έντονη. Πάντα θα πρέπει να είσαι λίγο πιο μακριά από τα γεγονότα για να τα κρίνεις και να μπορείς να πεις κάτι της προκοπής.
Τα σχέδια που είχα πάντως ήταν να κάνω κάτι κινηματογραφικά για τον Καποδίστρια και τον Σωκράτη. Δυστυχώς δεν έχω καταφέρει ακόμα να το υλοποιήσω.
ΝΕΟΙ ΣΚΗΝΟΘΕΤΕΣ
Είδαμε να ξεπετιέται την τελευταία 15ετία μια δραστήρια ομάδα Ελλήνων σκηνοθετών με πολύ ποιοτικές δουλειές (Γραμματικός, Παναγιωτόπουλος, Γκορίτσας κ.ά.). Βαδίζουν αυτοί οι σκηνοθέτες στα χνάρια των παλιών κινηματογραφιστών της δικής σας εποχής;
Αναδείχθηκαν νέα παιδιά με πολύ ενδιαφέρουσες δουλειές. Και οι τρεις που είπατε, και πολλοί άλλοι ακόμα όπως ο Οικονομίδης που έκανε το ´Σπιρτόκουτο´ κ.ά.. Το κακό είναι ότι αυτή η προσπάθεια δεν συνεχίσθηκε. Δεν είχαμε μια σταθερή συνέχεια. Είναι δύσκολο να πεις ´γιατί´ και να το εξηγήσεις. Αντίθετα κάποια νέα ρεύματα που χαράσσουν σήμερα την πορεία του ελληνικού κινηματογράφου δεν τα βλέπω ενδιαφέροντα, π.χ. ο ´Κυνόδοντας´ του Λάνθιμου δεν το βρήκα καθόλου καινοτόμο, ίσα-ίσα. Μια ελπίδα για τον Ελληνικό κινηματογράφο σήμερα είναι ο Οικονομίδης! Κάθε δουλειά του είναι και καλύτερη από την προηγούμενη.
ΠΑΙΔΕΙΑ
Τι εκτιμάτε ότι λείπει σήμερα από τον σύγχρονο ελληνικό κινηματογράφο;
Κατ’ αρχήν η παιδεία. Μας λείπει μια σοβαρή παιδεία στον χώρο του κινηματογράφου και αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα.
Βλέπετε ότι πολλά παιδιά φεύγουν στο εξωτερικό για να βρουν σχολές να μπορέσουν να σπουδάσουν. Το δεύτερο είναι τα χρήματα. Ο κινηματογράφος είναι ακριβή τέχνη, δεν γίνεται με ψίχουλα. Γι’ αυτό και έχει κατρακυλήσει σε επίπεδο τηλεοπτικό.
Κυνηγάνε το κέρδος με τηλεοπτικά τεχνάσματα, λαϊκίζουσες πρακτικές.
Αν σας ζητούσε κάποιος να κάνετε μια αυστηρή αξιολόγηση στο κινηματογραφικό σας έργο, ποια ταινία σας πιστεύετε ότι σας εκφράζει ως άνθρωπο και ως καλλιτέχνη ;
Δύσκολη ερώτηση. Τα ´παιδιά´ σου τα αγαπάς όλα το ίδιο. Πραγματικά δεν μπορώ να ξεχωρίσω μια. Ισως 2-3 να είναι αυτές που χαράσσουν την πορεία μου όπως οι: ´Γωνία Αρμπάτ και Μπουμπουλίνας´, ´Ενας από το εκτελεστικό απόσπασμα´, ´Οι σφουγγαράδες´.
Σίγουρα θα έχετε ζηλέψει και τη δημιουργία κάποιου συναδέλφου σας;
Πολλές ταινίες έχω ζηλέψει, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία.
Υπάρχουν έργα καταπληκτικής αξίας. Ισως να ξεχώριζα τον Τσάρλι Τσάπλιν γιατί είναι παγκόσμιος και ανθρώπινος.
ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
Τίθεται ένα ζήτημα ότι οι ταινίες σας για την εποχή τους ήταν σπουδαίες, σήμερα όμως μπορούν να ´μιλήσουν´ σε ένα νέο άνθρωπο ;
Κοιτάχτε και η τέχνη… γερνάει. Υπάρχουν πράγματα όμως που αντιστέκονται στον χρόνο. Δεν μπορώ να μιλήσω εγώ για το έργο μου. Ας μιλήσουν οι θεατές. Το ότι όμως οι ταινίες μου συνεχίζουν να προβάλλονται, δείχνει ότι βάζουν κάποια θέματα που μπορεί να θίγουν και να ενδιαφέρουν τον θεατή σήμερα. Τις παρακολουθούν και πολλά νέα παιδιά, ίσως αυτό να σημαίνει κάτι.
Ο ´πολιτικός κινηματογράφος´ με τον οποίο ασχοληθήκατε πολύ στενά, σήμερα ´ξορκίζεται´ από πολλούς. Το ίδιο και ο ευθύς πολιτικός λόγος μέσα σε μια ταινία. Πώς αντιμετωπίζετε αυτές τις λογικές;
Κάθε εποχή έχει τα δικά της χαρακτηριστικά και τον τρόπο που αντιμετωπίζει τις τέχνες. Πιστεύω ότι η οποιαδήποτε εκδήλωση δημιουργίας έχει πολιτικό χαρακτήρα, δεν μπορείς να ξεφύγεις από αυτό με τίποτα.
Αρκεί βέβαια να μην μπλέκεις την πολιτική με την προπαγάνδα.
Μια δημιουργία κινηματογραφική είναι πάντα συνδεδεμένη άρρηκτα με μια κοσμοαντίληψη.
Δεν μπορείς να ξεφύγεις από τη δική σου αντίληψη για τον κόσμο και αυτήν θα την μεταφέρει μέσα από τη Τέχνη.
«Η άλλογη αντίδραση οδηγεί στο ναζισμό»
• Πολεμήσατε τους ναζί στη αντίσταση μέσα από το ΕΑΜ, πως βιώνεται την έξαρση του ναζισμού στην Ευρώπη αλλά και στη χώρα μας ;
Αυτό είναι το μεγαλύτερο κακό που γεννάει η κρίση. Όταν ο λαός περνάει μια τέτοια επώδυνη κατάσταση, τότε οι εύκολες λύσεις είναι η άλλογη αντίδραση, μια αγανάκτηση χωρίς λογικό έρεισμα που οδηγεί σε αυτήν την ακραιά αντίθεση στη ζωή και στα γεγονότα. Είναι η κρίση που δημιουργεί αυτά τα γεγονότα και είναι πολύ επικίνδυνα.
