Ενα πρωτοποριακό σύστημα τηλεδιοίκησης και τηλεδιαχείρισης πλοίων, αλλά και παροχής υπηρεσιών Διαδικτύου σε επιβάτες των ακτοπλοϊκών δρομολογίων, που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε αποκλειστικώς στην Ελλάδα, είναι έτοιμο να εφαρμοστεί σε πλοία γραμμών του Αιγαίου.
Ηδη το σύστημα ´ΡΟΤΑ´ δοκιμάζεται στη στεριά πριν μπει σε πλοία των εταιρειών ΑΝΕΚ και Hellenic Seaways! Για τον λόγο αυτό, τον τελευταίο καιρό στο Ακρωτήρι Χανίων ένα συνηθισμένο κατά τα άλλα ιδιωτικό αυτοκίνητο κάνει βόλτες με το νέο αυτό σύστημα, που, εφόσον μελλοντικά αναπτυχθεί εμπορικά, θα αλλάξει στο Αιγαίο τα δεδομένα τηλεδιοίκησης και τηλεδιαχείρισης πλοίων, αλλά και τα επίπεδα των υπηρεσιών διαδικτυακής πρόσβασης για τους επιβάτες. Μάλιστα, το σύστημα ´ΡΟΤΑ´ θα μπορούσε να εξαχθεί και σε χώρες που παρουσιάζουν αντίστοιχη γεωμορφολογία όπως αυτή του Αιγαίου.
Τεχνικός υπεύθυνος ολόκληρου του έργου είναι ο καθηγητής Απόστολος Δόλλας από το Ινστιτούτο Τηλεπικοινωνιακών Συστημάτων και το Πολυτεχνείο Κρήτης.
Οπως μας εξηγεί ο κ. Δόλλας, «η αρχική ιδέα για το σύστημα αυτό ανήκει στον αν. καθηγητή Ιωάννη Παπαευσταθίου από το Πολυτεχνείο Κρήτης. Σήμερα τα πλοία χρειάζεται να στείλουν και να λάβουν ψηφιακά δεδομένα πραγματικού χρόνου είτε για λόγους τηλεδιαχείρισης του πλοίου (π.χ. παρακολούθηση συστημάτων πλοίου από τα κεντρικά γραφεία της πλοιοκτήτριας εταιρείας) είτε για υπηρεσίες προς τους επιβάτες (π.χ. τηλεϊατρική). Για τον σκοπό αυτό τα πλοία έχουν δορυφορική σύνδεση με την πλοιοκτήτρια εταιρεία. Οι δορυφορικές επικοινωνίες όμως είναι ιδιαίτερα ακριβές και τα δίκτυα δεν είναι ευρυζωνικά (δηλαδή αυτό που θα λέγαμε ´υψηλής ταχύτητας´), περιορίζοντας αντίστοιχα το επίπεδο των παρεχομένων δυνατοτήτων και υπηρεσιών. Ενδεικτικές ταχύτητες ενός δορυφορικού συστήματος πλοίου μπορεί να είναι λίγες εκατοντάδες χιλιάδες bits ανά δευτερόλεπτο. Θα ήταν επομένως επιθυμητό να έχουμε υπερδεκαπλάσια ταχύτητα μεταγωγής δεδομένων με υποδεκαπλάσιο κόστος. Στο αρχιπέλαγος των νησιών του Αιγαίου, η ρότα ενός πλοίου το φέρνει αρκετά κοντά σε νησιά που έχουν σε πολλά σημεία τους ανεμπόδιστη θέα προς τη θάλασσα και ύπαρξη υποδομών Διαδικτύου λόγω διείσδυσης υπηρεσιών Διαδικτύου σχεδόν σε όλη την επικράτεια. Μπορεί επομένως να δημιουργηθεί ένα σύστημα με κεραίες, όπως π.χ. τεχνολογίας WiFi, που τις ξέρουν όλοι όσοι έχουν συνδεθεί στο Διαδίκτυο από Internet café, τόσο σε σταθερά σημεία όσο και πάνω στο πλοίο. Οι κεραίες στα νησιά θα συνδέονται με κάποιο δίκτυο δεδομένων, ενώ οι κεραίες στο πλοίο θα στρέφονται στην κατά περίπτωση κοντινότερη σταθερή κεραία».
´ΜΟΙΑΖΕΙ ΜΕ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ´
Ο κ. Δόλλας διευκρινίζει ότι «το σύστημα αυτό μοιάζει με σύστημα κινητής τηλεφωνίας, αλλά στην πραγματικότητα έχει αρκετές διαφορές. Αυτές δεν είναι μόνο στην τεχνολογία και στις ταχύτητες διασύνδεσης, αλλά και στο ότι το πλοίο κινείται και επομένως πρέπει ανά πάσα στιγμή να υπολογίζεται κατά που πρέπει να στραφεί η (κατευθυντική) κεραία αυτού. Στην κινητή τηλεφωνία οι κεραίες των κινητών συσκευών δεν είναι κατευθυντικές και επομένως συνδέονται στον σταθμό βάσης με το δυνατότερο σήμα, ενώ στο σύστημα ´ΡΟΤΑ´ οι κεραίες είναι κατευθυντικές και επομένως πρέπει να επιλύεται ένα ´γεωδαιτικό μοντέλο´, που περιλαμβάνει αρκετές παραμέτρους και ανάλογα με την απόσταση επηρεάζεται ακόμη και από την καμπυλότητα της γης. Η στρέψη της κεραίας του πλοίου γίνεται όχι μόνο κατά την αλλαγή από τη μία σταθερή κεραία στην άλλη, αλλά και κατά τη διάρκεια παροχής υπηρεσιών από μία σταθερή κεραία. Ας θεωρήσουμε ότι έχουμε σταθερές κεραίες με ανεμπόδιστη θέα προς τη θάλασσα στον Πειραιά, στη Γλυφάδα και στην Αίγινα. Ενα πλοίο που πλέει από τον Πειραιά προς τη Σαντορίνη αρχικά θα ´βλέπει´ την κεραία του Πειραιά, αλλά όπως προχωρεί η θέση του πλοίου και επομένως η γωνία του διαμήκους άξονά του προς το σταθερό σημείο της κεραίας αλλάζει και το σύστημα ´ΡΟΤΑ´ θα στρέφει την κεραία του πλοίου αργά μεν αλλά διαρκώς. Μετά από κάποιο διάστημα, όταν η κεραία της Γλυφάδας είναι πιο κοντά, ο μηχανισμός στρέψης της κεραίας στο πλοίο αλλάζει τη θέση της ώστε να ´βλέπει´ τη Γλυφάδα. Η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται κατά τον πλου του πλοίου».
Το σύστημα ´ΡΟΤΑ´ χρηματοδοτείται από τη Γενική Γραμματεία Ερευνας και Τεχνολογίας μέσω του προγράμματος ´Συνεργασία´ που συντονίζεται από τον δρα Βασίλειο Γέρο. Λόγω σημαντικών περικοπών στον προϋπολογισμό του έργου το τελικό σύστημα που θα επιδειχθεί δεν θα αναπτυχθεί στον αρχικά προβλεπόμενο αριθμό σταθμών βάσης και πλοίων, αλλά θα έχει πλήρη λειτουργικότητα και επομένως θα καταδεικνύει πλήρως την τεχνολογία ´ΡΟΤΑ´ και τις δυνατότητές της για τηλεδιοίκηση/τηλεδιαχείριση σε θαλάσσιες μεταφορές. Υπεύθυνοι για το έργο από πλευράς ομάδας εργασίας είναι ο κ. Γεώργιος Βασιλοκωνσταντάκης από την εταιρεία Hellenic Seaways και η κα Μαρία Εμμανουηλίδου από την εταιρεία Motor Oil Hellas.
Ο κ. Δόλλας προσθέτει ότι «το τεχνικό μέρος για την υλοποίηση του συστήματος (hardware, κεραίες, λογισμικό στρέψης κεραιών, γεωδαιτικά μοντέλα) γίνεται από το Ινστιτούτο Τηλεπικοινωνιακών Συστημάτων στα Χανιά με Διευθυντή τον καθηγητή Βασίλη Διγαλάκη. Η τεχνική ομάδα των Χανίων συντονίζεται από τον δρα Ευριπίδη Σωτηριάδη και περιλαμβάνει τους διπλωματούχους μηχανικούς κ. Σπύρο Κουτσορινάκη και κ. Σταύρο Αποστολάκη. Στην υλοποίηση του συστήματος όλες οι διαδικτυακές υπηρεσίες αναπτύσσονται από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων ´Διόφαντος´ (πρώην Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών) στην Πάτρα με συντονιστή τον δρα Ιωάννη Χατζηγιαννάκη και με επιστημονικούς συνεργάτες τον δρα Παντελή Καραμολέγκο και τον διπλωματούχο μηχανικό κ. Μάριο Λογαρά.
Πάνω στο σύστημα αυτό θα ´τρέξουν´ υπηρεσίες από δύο διαφορετικές εταιρείες, την Hellenic Seaways και την ΑΝΕΚ. Οι κ. Λεωνίδας Βασιλικιώτης από τη Hellenic Seaways και Μαρίνος Νομικός από την ΑΝΕΚ φροντίζουν ώστε τα δεδομένα πραγματικού χρόνου από τα πλοία να περνούν από το σύστημα ´ΡΟΤΑ´ στους κεντρικούς υπολογιστές των εταιρειών για παρακολούθηση των πλοίων και καλύτερη διαχείριση αυτών, ενώ σε περίπτωση αστοχίας σταθμού εδάφους ή κεραίας πλοίου να μπορεί να χρησιμοποιηθεί η υφιστάμενη δορυφορική σύνδεση του πλοίου με την εταιρεία. Σημαντική βοήθεια στη δοκιμή του συστήματος παρείχε η Διεύθυνση Τηλεπικοινωνιών, Δικτύων και Υπολογιστικής Υποδομής του Πολυτεχνείου Κρήτης και ο διευθυντής της κ. Σπύρος Ψυχής καθώς και ο προϊστάμενος της Υπηρεσίας Τηλεπικοινωνιών και Δικτύων του Πολυτεχνείου Κρήτης κ. Γιάννης Ατζαράκης, που επίσης είναι μηχανικοί υπολογιστών. Ο κ. Μιχάλης Παχνός από την εταιρεία Motor Oil φροντίζει για την τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων και τον συντονισμό των εταίρων». Ο κ. Δόλλας συμπληρώνει ότι «ολόκληρο το σύστημα ´ΡΟΤΑ´ έχει αναπτυχθεί στην Ελλάδα, χρησιμοποιώντας βέβαια αγορασμένα υποσυστήματα και βάζοντας ´προστιθέμενη αξία´ σε συστήματα υλικού, λογισμικού και υπηρεσιών». Για το αν μπορεί το σύστημα ´ΡΟΤΑ´ να εφαρμοστεί στην Κρήτη, σημειώνει ότι «η Κρήτη είναι ιδιάζουσα περίπτωση λόγω του Κρητικού πελάγους και της απόστασής της από τις νότιες Κυκλάδες. Με την τωρινή τεχνολογία είναι εφικτή, αλλά οριακή η σύνδεση της Κρήτης στο ´ΡΟΤΑ´. Σίγουρα όμως σε ενδεχόμενη μελλοντική επέκταση του συστήματος, θέματα όπως ενίσχυση της ευαισθησίας των κεραιών ή επιλογή εναλλακτικής τεχνολογίας μπορούν να καταστήσουν το σύστημα ´ΡΟΤΑ´ λειτουργικό σε ολόκληρη την διαδρομή Πειραιάς – Κρήτη».
Για το αν θα αξιοποιηθεί εμπορικά το σύστημα ΡΟΤΑ, τονίζει: «Επιχειρηματικά σχέδια, κατάλληλες επενδύσεις, και αξιοποίηση του συστήματος ´ΡΟΤΑ´ και των υπηρεσιών αυτού πρέπει να γίνουν από τον επιχειρηματικό κόσμο. Θα είναι πάντως ευχής έργο να αξιοποιηθεί το σύστημα γιατί τεχνολογικά έχει ήδη λειτουργήσει και μπορεί να αποτελεί προϊόν που θα ενισχύσει την ελληνική ανταγωνιστικότητα, ακόμη και τις εξαγωγές, που είναι και οι στόχοι του προγράμματος ´Συνεργασία´ της Γενικής Γραμματείας Ερευνας και Τεχνολογίας».
