Κύριε διευθυντά,
σε πολλές οδούς των Χανίων δεν έχουν δοθεί ονόματα και τις βρίσκουμε ως παρόδους των μεγαλυτέρων οδών από τις οποίες ξεκινούνε. Επίσης, όπως επεκτείνεται η πόλη των Χανίων δημιουργούνται νέοι δρόμοι στους οποίους πρέπει να δοθούνε ονόματα.
Ας μου επιτραπεί να προτείνω κάποια ονόματα που δικαιούνται να τους αφιερώσουμε οδούς και όπου θεωρηθεί ότι το αξίζει, ας ληφθεί υπ’ όψιν:
1) Ο μπάρμπα-Μπατζελιός, που έγραψε το τραγούδι του Δασκαλογιάννη και, κατά τη γνώμη μου, επειδή έχει κοινά χαρακτηριστικά και του Αληδάκη το τραγούδι (γλωσσικά, λογοτεχνικά, ποιητικά) με αυτό του Δ.Ι. πιστεύω ότι ο ίδιος το έγραψε κι εκείνο. Του Δασκαλογιάννη το τραγούδι μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε έπος. Ο μπάρμπα-Μπατζελιός ήτανε αναμφισβήτητα και αγράμματος βοσκός και διανοούμενος και ποιητής και ιστορικός και λογοτέχνης. Είναι η σπουδαιότερη πηγή από την οποία αντλούνε στοιχεία οι ιστοριογράφοι για τη μεγάλη θυσία του Δ.Ι. και των Σφακιανών. Για το πρώτο ηρωικό σκίρτημα αντίστασης του κρητικού λαού. Τον πρώτο κρίκο της αλυσίδας των επαναστάσεων. Επολέμησε και με το όπλο. Δικαιούται έναν δρόμο στα Χανιά.
2) Οι Πατσοί, ήταν αρχαία οικογένεια και ιστορική. Οταν το 1371 – 1374 εχτίζετο ο πύργος του Φραγκοκάστελλου από τους Ενετούς, έξι αδελφοί Πατσοί ό,τι χτίζανε τα συνεργεία τη μέρα πηγαίνανε αυτοί τη νύχτα και τα χαλούσανε. Τους χαλούσανε τα ασβεστοκάμινα και τους καίγανε τα ξύλα που είχανε για να κάμουνε τον ασβέστη. Οταν τους ανακάλυψαν και τους συνέλαβαν τους κρέμασαν όλους εκεί στον πύργο που χαλούσανε. Ο τελευταίος γόνος των Πατσών στα Σφακιά ήτανε ο Ανδρέας που ήτανε δάσκαλος. Στην Αλβανία επήγε σαν έφεδρος ανθυπολοχαγός του 1940. Οταν θα κτυπούσανε σε μια επίθεση οι δικοί μας τους Ιταλούς, ο λόγος του Πατσάκη επέρασε με καράβι στην Αυλώνα για να τους χτυπήσουνε από πίσω μέσα από τις τάξεις τους, εκεί όμως, δυστυχώς, εχάθηκε αυτό το παλικάρι. Καλό θα ήταν να υπάρχει οδός Πατσών.
3) Ο Ιωσήφ Λιάπης, ήτανε ήρωας πρώτου μεγέθους. Ηταν αφιερωμένος για να σκοτώνει και να τιμωρεί τους σκληρότερους Τούρκους.
Επήγαινε στην Αθήνα και έμενε για λίγο καιρό και ξαφνικά εφύτρωνε στην Κρήτη και περιέτρεχε σε όλο το νησί, πάντα με λίγους μα ηρωικούς συντρόφους και προκαλούσε όσο μπορούσε μεγαλύτερη ζημιά στους εχθρούς και ξαναπήγαινε στην Αθήνα για να επανέλθη αργότερα.
Δεν επεδίωκε ούτε υλικά οφέλη ούτε ηθικές επιδείξεις. Αισθανόταν πηγαία την ανάγκη να τιμωρεί τους εχθρούς.
4) Ο Αντρουλιός Μωράκης, συμμετείχε στους επαναστατικούς αγώνες από την επανάσταση του 1770 του Δασκαλογιάννη μέχρι το 1833. Πάνω από 60 χρόνια. Ητανε κυβερνήτης του πλοίου «Αχιλλεύς» στον στόλο του Λάμπρου Κατσώνη και γράφει ο Ψιλάκης «…εις δε εκ των ικανοτέρων και γενναιοτέρων κυβερνητών του ήτο ο Ανδρουλιός Μωράκης από τ’ Ασκύφου…». Τον απαγχόνισαν μια νύχτα οι Τούρκοι στ’ Ασκύφου, σε ηλικία 103 ετών. Ηρωας πρώτου μεγέθους. Του αξίζει ένας δρόμος.
5) Ο Μανώλης Κελαϊδής, αρχηγός της Πολεμικής μας Αεροπορίας. Υπουργός της Αεροπορίας, ήρωας της Μ. Ασίας, της Αλβανίας και της κατοχής, δικαιούται και αυτός έναν δρόμο στα Χανιά.
6) Ο Μανούσακας Πατακός, ο γενάρχης των Μανουσάκων και των Μανουσογιάννηδων είχε την οδό, προέκταση της Τσόντου Βάρδα, μα όταν έγινε η δικτατορία και επειδή συμμετείχε ο Στυλιανός Πατακός «ετιμωρήσανε» τον Μανούσακα γιατί η πινακίδα έγραφε «οδός Μανούσακα Πατακού». Μα τα λάθη τα πληρώνουνε οι παρόντες και οι επόμενοι. Δεν ήταν ενδεδειγμένο να καλέσουνε τον Μανούσακα, το νούμερο 2 στην επανάσταση του Δασκαλογιάννη και τον αρχηγό στην εκστρατεία εξόντωσης του Αληδάκη να πλερώσει αμαρτίες 20 χρόνια μετά τον θάνατό του. Δεν έχει το δικαίωμα ο Δήμος Χανίων να μην έχει οδό, ειδικά γι’ αυτόν.
7) Πολλές φορές Ελληνίδες ελάβανε μέρος σε αμυντικές μάχες, μα σε εκστρατευτική επιχείρηση, όπως στην εξόντωση του Αληδάκη, έχει πελώρια σημασία που σηκωθήκανε και πήγανε 18 γυναίκες. Ενδείκνυται να αφιερώσουνε έναν δρόμο, τουλάχιστον στην Ασφενδιώτισσα Μπουρμπαχοκατσουλή και στη Νιμπριώτισσα Σγουραφυλλιά που άφησαν την τελευταία τους πνοή στον πύργο του Αληδάκη. Ή «στις 18 Σφακιανές που πολέμησαν τον Αληδάκη».
8) Ο Μπουρμπαχοστρατής που έπεσε στην Αράδαινα σαν αρχηγός Ασφενδιωτών κατά την επανάσταση του Δασκαλογιάννη δικαιούται έναν δρόμο στα Χανιά.
9) Ο Ξενοθοδωρής από τον Εμπρόσνερο, που έκανε σπουδαία κατορθώματα, μαζί με τον Ασκυφιώτη Μανουσάκη από τους Πάτερους, δικαιούται έναν δρόμο.
10) Τον Λαρεντζάκη με τον Παπαδάκη που σκοτώσανε τον σκληρό γενίτσαρο Πάντρη στο Σέλινο πρέπει να τιμηθούνε με έναν δρόμο των Χανίων. Τους απαγχόνισαν και τους δύο στα Χανιά.
11) Ο Θοδωρομανώλης από το Επανωχώρι Σελίνου εσκότωσε και αυτός τον σκληρότατο γενίτσαρο Βέργερη το 1818, τον Εμίν Αγά, στο Ζουρίδω. Τον συνέλαβαν και τον απαγχόνισαν.
Βλέπουμε συχνά και ηρωποιούμε ανθρώπους που τους έτυχε μια κακιά ώρα και σκοτωθήκανε, όπως μπορεί στον καθένα να τύχει η κακιά ώρα να ηρωποιηθεί. Ομως οι παραπάνω όλοι που αναφέρω, ήτανε γεννημένοι ήρωες και πατριώτες και τη ζωή τους εσκεμμένα και προμελετημένα τη βάζανε στη φωτιά για την πατρίδα και για την οικογενειακή και την τοπική τους υπόληψη, μα και για να κόβουνε τη φόρα των γενίτσαρων.
Αυτούς βρήκα στην αντίληψή μου, μα και πολλοί άλλοι πρέπει να τιμηθούνε. Η ελευθερία δεν ήρθε από τον ουρανό. Εχτίστηκε με ποταμούς αιμάτων. Ας σκεφτούμε την κατάσταση που ήτανε τότε που παίρνανε τα παιδιά του κόσμου και τα κάνανε τουρκάκια και που δημιουργούσανε κάθε είδους βιασμούς, για να συνειδητοποιήσουμε, τι χρωστάμε στους ήρωες προγόνους μας.
Κανάκης Ι. Γερωνυμάκης
