Ανεξάντλητος ο πλούτος της κρητικής γης, με εκατοντάδες ενδημικά φυτά που αναπτύσσονται αποκλειστικά στη Μεγαλόνησο και έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας. Ανάμεσα τους φυτά που λόγω της κακής διαχείρισης ετών, της κακώς εννοούμενης ανάπτυξης χωρίς αρχές και της αδιαφορίας κινδυνεύουν με εξαφάνιση και έχουν καταχωρηθεί στο “Κόκκινο βιβλίο” των απειλούμενων ειδών.
Aξιοποιώντας την τράπεζα σπόρων που έχει δημιουργήσει και στην οποία συλλέγει υλικό από όλη την Κρήτη και όχι μόνο, το Μ.Α.Ι.Χ. στο πλαίσιο του έργoυ Care Mediflora, εντόπισε, κατέγραψε και επιχειρεί να αναζωογονήσει τους πληθυσμούς των φυτών αυτών. Η βιολόγος και υπεύθυνη της Μονάδας Διατήρησης Μεσογειακών Ειδών του Μ.Α.Ι.Χ. Χριστίνα Φουρναράκη μας μιλάει για την πολύ σημαντική εργασία των επιστημόνων του Ινστιτούτου στην προσπάθειά τους να διατηρήσουν τα απειλούμενα είδη.
Tέσσερα ενδημικά στο Λαφονήσι
Η πολύ μεγάλη σημασία του Λαφονησιού ως βιότοπος είναι γνωστή, όπως επίσης είναι γνωστό ότι η χωρίς σχεδιασμό “ανάπτυξη” των τελευταίων ετών έχει ως αποτέλεσμα πολλά φυτά να κινδυνεύουν με εξαφάνιση.
«Η στάθμευση των οχημάτων στην παραλία έχει προκαλέσει πολλά προβλήματα. Είχαμε προτείνει όλα τα αυτοκίνητα να παρκάρουν μακριά από την παραλία όπως ορίζει και το διαχειριστικό σχέδιο της περιοχής και ο κόσμος να κατεβαίνει με ηλεκτρικά λεωφορεία ή με τα πόδια στην παραλία. Ετσι να απομακρυνθούν οι χώροι στάθμευσης γιατί στη συγκεκριμένη περιοχή έχουμε πολλά απειλούμενα φυτά» αναφέρει η κα Φουρναράκη. Αυτά είναι:
«Εχουμε μαζέψει σπόρους από τα φυτά αυτά στην Τράπεζα σπόρων του Μ.Α.Ι.Χ. και σε σε χώρο που ανήκει στον Δήμο Καντάνου – Σελίνου θα προχωρήσουμε σε φυτεύσεις για να ενισχύσουμε τους πληθυσμούς. Θα επεκτείνουμε την υπάρχουσα περίφραξη, και θα βάλουμε ταμπέλες ενημέρωσης. Το πρόβλημα με αυτά τα φυτά είναι ότι ο κόσμος βλέπει τους κέδρους και τα αγνοεί με αποτέλεσμα οι πληθυσμοί τους στην περιοχή να έχουν μειωθεί απίστευτα» λέει η βιολόγος.
Οι ανθοί στο Γυαλισκάρι
Στο Γυαλισκάρι στην παραλία της Παλαιόχωρας έχουν εντοπιστεί πληθυσμοί του φυτού Bolanthus creutzburgii. Ενα ενδημικό φυτό που εντοπίζεται αποκλειστικά στη συγκεκριμένη περιοχή και περιλαμβάνεται στο “Κόκκινο Βιβλίο” των απειλούμενων φυτών στην Ελλάδα με τον χαρακτηρισμό “τρωτό”. Όπως σημειώνει η κα Φουρναράκη στη συγκεκριμένη περιοχή έχουμε «παρεμβάσεις στην παραλία, κίνηση δικύκλων και οχημάτων με αποτέλεσμα να καταστρέφονται οι υπάρχοντες πληθυσμοί. Θα ενημερώσουμε τον κόσμο ώστε να γνωρίζει καλύτερα και θα προχωρήσουμε στις αναγκαίες φυτεύσεις».
Χαιρόφυλλο το Κρητικό
Το Chaerophyllum creticum (Χαιρόφυλλο το Κρητικό) είναι ένα ενδημικό φυτό των Λευκών Ορέων. Οι πληθυσμοί του βρίσκονται μόνο στον Ομαλό και όπως εξηγεί η κα Φουρναράκη «έχει ενημερωθεί ο Φορεάς Διαχείρισης των Λευκών Ορέων και το Δασαρχείο. Ο Δήμος Πλατανιά μας έχει δώσει ένα χωράφι για να αναπτύξουμε αμπελιτσιές και στο ίδιο χωράφι θα βάλουμε και το Χαιρόφυλλο».
Κύρια απειλή του φυτού η βοσκή.
Στου Ψηλορείτη τις κορυφές
Η Horstrissea Dolinicola βρίσκεται μόνο στην περιοχή του Ψηλορείτη σε υψόμετρο 1500 μ. Η ιδιαιτερότητά της είναι ότι αναπτύσσει βαθιές ρίζες, ενώ τα φύλλα και τα λουλούδια της δεν είναι πάνω από 2-3 εκ. Στο πλαίσιο του έργου Care Mediflora οι επιστήμονες του Μ.Α.Ι.Χ. θα φυτέψουν σπόρους του λουλουδιού στην περιοχή του Ιδαίον Άνδρον σε μια προσπάθεια να αποκατασταθούν οι πληθυσμοί του.
Δύο σπάνια φυτά στα Μάταλα
Δύο σπάνια φυτά η Reseda Minoica και το Limonium Creticum, ευδοκιμούν σε μικρούς αριθμούς μέσα στον αρχαιολογικό χώρο στα Μάταλα, κάτω από τις γνωστές σπηλιές!
«Τα συγκεκριμένα φυτά εντοπίσθηκαν μέσα στον αρχαιολογικό χώρο και έχουμε ζητήσει από την αρχαιολογία να μας δοθεί η άδεια να φυτέψουμε σπόρους τους καθώς οι αριθμοί τους είναι πολύ μικροί. Η αρχαιολογία αποδέχθηκε το αίτημα μας αλλά εκκρεμεί να περάσει από το αρχαιολογικό συμβούλιο» δηλώνει η κα Φουρναράκη. H Reseda Minoica ανήκει στην οικογένεια της Reseda ως υποκατηγορία, ενώ το Limonium Creticum εντοπίζεται επίσης σε Κάσο, Κάρπαθο.
Το έργο Care Mediflora
Το έργο Care Mediflora έχει ως στόχο τη βελτίωση της κατάστασης των απειλούμενων φυτικών ειδών της Μεσογείου. Υλοποιείται από 7 φορείς στα νησιά Κρήτη, Κύπρος, Κορσική, Βαλεαρίδες, Σαρδηνία, Σικελία) και από την Ομάδα Ειδικών για τα Φυτά των νησιών της Μεσογείου και της Διεθνούς Ένωσης για την Προστασίας της Φύσης. Η χρηματοδότηση του έργου γίνεται κατά 80% από το Mava foundation της Ελβετία.
Το Το Androcymbium Rechingeri έχει εντοπιστεί και στο Ισραήλ