“Bitcoin”: Το αόρατο νόμισμα

Η επιβολή capital controls, ένας περιορισμός στην κυκλοφορία του χαρτονομίσματος, προκάλεσε αίσθημα δυσφορίας στη χώρα. Οικονομικοί κύκλοι, εμπειρογνώμονες, πολιτικοί και το “λόμπι της δραχμής” μιλούσαν για Grexit τότε που την οικονομία διαχειριζόταν ο πολυπράγμων κ. Βαρουφάκης. Ολα μπορούσαν να συμβούν για να βρεθεί εναλλακτική λύση στις εκβιαστικές πιέσεις των πιστωτών μας.
Ο εκκεντρικός οικονομολόγος μπορεί να θεωρούσε ότι «η συμμετοχή στην Ευρωζώνη ήταν λάθος… και η απομάκρυνση μετά από χρόνια δεν θα είχε πλέον νόημα…», όμως άλλα είχε στον νου του. Θεωρούσε «τολμηρή απόπειρα να δημιουργηθεί χρήμα μακριά από έλεγχο κάθε κράτους, κεντρικής τράπεζας και εξουσίας». Υπομόνευε ίσως την οικονομία, κωλυσιεργώντας τις διαπραγματεύσεις, μέχρι που έφτασε στο τσακ και άρχισε να εφαρμόζει τις ιδέες του, αρχής γενομένης απ’ τα capital controls.
Υστερα θα ερχόταν η αντικατάσταση του ευρώ με τα IOUs του Σόιμπλε και μετά την έξοδο γιατί όχι το περίφημο “Bitcoin”.
Πρόκειται για ένα ψηφιακό αόρατο νόμισμα «του λαού, από τον λαό, για τον λαό» κατά τον κ. Βαρουφάκη, ο οποίος το ονειρευόταν απ’ το 2013, που προετοίμαζε αντίστοιχη μ’ αυτό ονομασία ως “eurocoin”. Θα το εξέδιδε και θα το ήλεγχε το κράτος και μ’ αυτό τον τρόπο θα εσώζετο η ελληνική οικονομία. Υπεστήριζε ότι «μια τεχνολογία τύπου Bitcoin» θα μπορούσε να βοηθήσει και τις χώρες της Ε.Ε. να ξεπεράσουν τις ασφυκτικές αποπληθωριστικές πιέσεις απ’ τη λιτότητα».
Πριν 10ετίες το νόμισμα κάθε χώρας είχε αντίκρισμα τον κανόνα του χρυσού. Η αξία του ρευστού που κυκλοφορούσε δεν μπορούσε να υπερβαίνει την αξία του χρυσού που βρισκόταν στο θησαυροφυλάκιο της κεντρικής τράπεζας του κράτους. Απ’ αυτό το μέτρο προέκυπταν δυσκολίες στο να κερδίζουν οι μεγαλοαποταμιευτές, γι’ αυτό εγκαταλείφθηκε και το χρήμα κυκλοφορούσε ελεύθερα. Η μορφή του χαρτονομίσματος άρχισε να θεωρείται παρωχημένη και επεκράτησε η ηλεκτρονική συναλλαγή, το πλαστικό χρήμα, δηλαδή οι πιστωτικές κάρτες, οι τηλεφωνικές εντολές και οι μεταφορές μέσω Ιντερνετ.
Αλλά και αυτά δεν ικανοποιούσαν τις σχέσεις των συναλλασσομένων με το τραπεζικό σύστημα. Ενας προγραμματιστής έψαχνε να βρει τρόπο ελέγχου των εξόδων του μέσω διαδικτύου και σκέφθηκε να φτιάξει ένα φανταστικό νόμισμα, που το ονόμασε “Bitcoin”, το οποίο δεν θα ’χε φυσική μορφή, δεν θα το εξέδιδε τράπεζα, θα είναι αόρατο, κανείς δεν θα ξέρει ποιος το χρησιμοποιεί και για ποιον λόγο, δεν θα το ελέγχει καμία αρχή και γι’ αυτό δεν θα ’χει καμία νομική προστασία. Πρωτοεμφανίστηκε το 2008.
Μπορεί να το παράγει ο καθένας χρησιμοποιώντας ένα λογισμικό από ένα σύστημα που το ονόμασε “ορυχείο”. Οι μετέπειτα διεργασίες μέχρι την αποθήκευσή του στο διαδίκτυο, για να γίνουν αγοραπωλησίες, απαιτούν εξελιγμένης μορφής χαρισματικό προγραμματιστή. Οπως, λοιπόν, το “Bitcoin” είναι φανταστικό, έτσι και ο δημιουργός του είναι φανταστικός, αφού χρησιμοποίησε το ψευδώνυμο Σατόσι Νακαμότο.
Το “Bitcoin” δεν αποκτάται. Κατασκευάζεται από ερευνητές “ψηφιακής οικονομίας”, είναι περιορισμένης διάθεσης και πεπερασμένης ποσότητας. Ο μέγιστος αριθμός παραγωγής είναι τα 21.000.000, ο ρυθμός παραγωγής θα ελαττώνεται και το τελευταίο θα κατασκευασθεί περίπου το 2140. Προσομοιάζει με την πορεία διάθεσης πολύτιμων μετάλλων, όπως του χρυσού, π.χ. που η εξόρυξή του είναι εύκολη, αλλά προοδευτικά γίνεται σπανιότερη, μέχρι να εξαντληθούν τα αποθέματα στον πλανήτη.
Επειδή τα “Bitcoins” μεταφέρονται αστραπιαίως στον κόσμο μέσω διαδικτύου, τούτο επηρεάζει τη διακύμανση της ισοτιμίας τους με τα νομίσματα. Από στοιχεία αυτού του ιντερνετικού νομίσματος προκύπτει ότι τον Μάρτιο 2013 η τιμή ενός Bitcoin, που είναι υποδιαιρέσιμο έως 8 δεκαδικά ψηφία (0,00000001) και που μπορεί να αυξηθούν στο μέλλον, έφτασε στα 43 $ και τον Νοέμβριο σκαρφάλωσε στα 1.030 $.
Η νομοθεσία των κρατών με νόμισμα ευρείας κυκλοφορίας, όπως και η Ε.Ε., δεν θέσπισε περιοριστικούς όρους. Το νομικό πλαίσιο για το “Bitcoin”, το οποίο ο πρώην δ/ντής της Αμερικανικής Fed Αλαν Γκρίσπμαν είχε χαρακτηρίσει “φούσκα”, είναι ασαφές. Τον Φεβρουάριο 2014 από μια εταιρεία “πλατφόρμα” χάθηκαν 744.000 “Bitcoins” απ’ τα 12.440.000 που κυκλοφορούν, η ζημιά υπολογίστηκε στα 400 εκατ. $ και η τιμή του Bitcoin αυτής της πλατφόρμας από 829 $ έπεσε στα 135 $.
Δεν χρειάστηκε πολύς χρόνος  να κατανοηθεί ότι μ’ αυτό το “εργαλείο” οι κερδοσκόποι θα αποκομίζουν εύκολα κέρδη, οι λαθρέμποροι θα ξεπλαίνουν παράνομα ποσά και ο καθένας θα κρύβεται απ’ τις αστυνομικές και φορολογικές αρχές πίσω απ’ το “Bitcoin”.
Η Ελλάδα γλύτωσε απ’ τους πειραματισμούς του κ. Βαρουφάκη, δεν μπορεί όμως ν’ αποτελέσει εξαίρεση από τον κίνδυνο του ξεπλύματος μαύρου χρήματος με τα ψηφιακά νομίσματα.
Είναι μια απειλή που πλησιάζει και πρέπει οι αρμόδιοι να λάβουν τα μέτρα τους για να μην βρεθούμε προ απροόπτου.