Βιβλία και τσάντες μπαίνουν στην άκρη. Οι αίθουσες, το προαύλιο και οι διάδρομοι του σχολείου μετατρέπονται σε μια γιγαντιαία χορευτική σκηνή. Ακούγεται δυνατά μουσική. Ενας επαγγελματίας χορευτής δίνει κατευθύνσεις και τα παιδιά αυτοσχεδιάζουν. Μιλούν με το σώμα και εξομολογούνται πράγματα που -ίσως- δεν είχαν ειπωθεί ποτέ μέχρι σήμερα.
Ο λόγος για το πρόγραμμα “Dancing to Connect” ή “Χορεύω, άρα επικοινωνώ” που εδώ και περίπου 10 μέρες βρίσκεται σε εξέλιξη σε 5 σχολεία των Νομού Χανίων: το 1ο Γυμνάσιο, το Γυμνάσιο Βρυσών, το Γυμνάσιο και το ΓΕΛ Βουκολιών, το ΓΕΛ Σούδας και το 2ο ΕΠΑΛ.
Ενα πρόγραμμα της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση που ξεκίνησε πριν από 6 χρόνια με αφετηρία μια συνεργασία με την ομάδα “Battery Dance” της Νέας Υόρκης. Από τότε επαγγελματίες χορευτές – δάσκαλοι χορού έχουν επισκεφθεί δεκάδες σχολεία στην Πάτρα, τα Ιωάννινα, τα Τρίκαλα την Κομοτηνή και την Αθήνα για να μοιραστούν με τα παιδιά τη μαγεία του σύγχρονου χορού. Τη μαγεία της επικοινωνίας.
Οι “διαδρομές” συνάντησαν τα μέλη της δημιουργικής αυτής ομάδας λίγο πριν ολοκληρωθεί το πρόγραμμα στα Χανιά. Ο χρόνος μετρούσε ήδη αντίστροφα καθώς απόψε, στις 7 το απόγευμα, οι 100 μαθητές από τα σχολεία των Χανίων που συμμετείχαν στο “Dancing to Connect” θα μοιραστούν την ίδια σκηνή με τους 10 επαγγελματίες χορευτές που τους καθοδήγησαν για να παρουσιάσουν στο Θέατρο “Μίκης Θεοδωράκης” (Παλιό Τελωνείο), με ελεύθερη είσοδο για το κοινό, μια παράσταση σύγχρονου χορού.
Μια παράσταση που θα ανέβει και στην Αθήνα στην κεντρική σκηνή της Στέγης, στις 11 Μαρτίου, στις 7 το απόγευμα, όπου οι μαθητές από τα Χανιά θα συμπράξουν με παιδιά από σχολεία της Αθήνας.
ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΔΥΝΑΜΕΩΝ
«Στον πυρήνα αυτού του προγράμματος βρίσκεται η βασική αποστολή του Ιδρύματος Ωνάση που έχει να κάνει με οποιαδήποτε προσπάθεια απελευθέρωσης δυνάμεων. Κι εδώ οι μαθητές απελευθερώνουν δυνάμεις, εξελίσσονται, εκφράζουν τα συναισθήματά τους ελεύθερα και διευρύνουν τους ορίζοντές τους», μου εξηγεί η υπεύθυνη εκπαιδευτικών προγραμμάτων της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση Μυρτώ Λάβδα λίγο πριν ξεκινήσουμε τη συζήτηση με τους χορευτές. «Παράλληλα», προσθέτει, «μέσα από τον χορό τα παιδιά μπαίνουν σε μια διαδικασία να συνεργαστούν, να λειτουργήσουν ως ομάδα, να αποκτήσουν περισσότερη αυτοεκτίμηση αλλά και να σέβονται το ένα το άλλο».
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι η συμμετοχή στο πρόγραμμα δεν είναι υποχρεωτική και οι ομάδες των 20 ατόμων ανά σχολείο δημιουργούνται από παιδιά που εκφράζουν την επιθυμία να πάρουν μέρος. Κάθε ομάδα την αναλαμβάνει ένα ζευγάρι επαγγελματιών χορευτών και δουλεύει μαζί τους για διάστημα 10 ημερών.
ΚΥΝΗΓΟΝΤΑΣ ΟΝΕΙΡΑ
Στην κουβέντα μας μπαίνει η χορεύτρια Κάντυ Καρρά υπογραμμίζοντας πως μία από τις βασικές πτυχές του προγράμματος είναι ότι δίνει στα παιδιά την ευκαιρία να πιστέψουν ότι τίποτα δεν είναι αδύνατο: «Φανταστείτε ότι μιλάμε για 20 ανθρώπους που δεν γνωρίζουν χορό, δεν γνωρίζονται καλά μεταξύ τους και δεν γνωρίζουν κι εμάς. Κι όμως αυτή η ομάδα θα δουλέψει και θα κάνει μια παράσταση στη Στέγη. Πέρα, λοιπόν, από το αν θα τον αγαπήσουν μέσα από αυτή τη διαδικασία το χορό, τα παιδιά μαθαίνουν ότι μπορούν να κυνηγήσουν τα όνειρά τους».
Η παράσταση αποτελεί ουσιαστικά ένα μέσο κι όχι αυτοσκοπό, λέει ο χορευτής Γιάννης Νικολαΐδης. «Για εμένα είναι πολύ σημαντικοί οι μηχανισμοί που ενεργοποιούνται καθώς στήνεται η ομάδα. Η επικοινωνία, το δέσιμο, η σχέση και η επαφή. Μάλιστα, σε πολλές ομάδες αυτά τα στοιχεία παραμένουν λειτουργικά και ζωντανά για μεγάλο διάστημα και μετά το τέλος του προγράμματος όπου μαθαίνουμε ότι τα παιδιά συνεχίζουν να συναντιούνται και να χορεύουν».
Ο ΧΟΡΟΣ ΕΙΝΑΙ ΜΕΣΑ ΜΑΣ
Ρωτάω τους συνομιλητές μου αν είναι εύκολο να χορέψουν παιδιά που δεν έχουν σχέση με το χορό. Χαμογελούν. «Το σώμα μεταφέρει πολλές πληροφορίες και επικοινωνεί πράγματα γρηγο- ρότερα από ό,τι η γλώσσα. Αμεσα και λειτουργικά, φέρνοντας συγχρόνως στην επιφάνεια πράγματα που είναι καλά κρυμμένα μέσα μας. Αν δεν υπήρχε αυτή η αμεσότητα στον χορό, το πρόγραμμα δεν θα μπορούσε να περπατήσει. Συνεπώς, όλοι είμαστε καταπληκτικοί αυτοσχεδιαστές αρκεί να μας δοθεί λίγος χώρος», μου απαντά η χορεύτρια Ανδρονίκη Μαραθάκη εκφράζοντας την άποψη της ομάδας.
Πώς όμως μπορεί να συνδυαστεί ο σύγχρονος χορός με τους παραδοσιακούς που γνωρίζουν τα περισσότερα παιδιά στα σχολεία της περιφέρειας: «Τα παιδιά έρχονται σε επαφή με απτές πρακτικές και εργαλεία του χορού που μπορείς να τα χρησιμοποιήσεις γενικότερα και συγχρόνως γίνονται και παιχνίδι», σχολιάζει ο Γιάννης, ενώ η χορεύτρια Μάρθα Πασακοπούλου φωτίζει μια άλλη διάσταση: «Τα παιδιά που ζουν στην ενδοχώρα δουλεύουν διαφορετικά το σώμα τους. Δουλεύουν στα χωράφια, δουλεύουν με τα ζώα. Χρησιμοποιούν δηλαδή το σώμα τους και αυτό καλλιεργεί μια σωματικότητα που είναι πολύ χρήσιμη στον χορό».
Αλλωστε, όπως παρατηρεί ο χορευτής Αρης Παπαδόπουλος απαντώντας στην απορία μου, το στοιχείο του αυτοσχεδιασμού υπάρχει μέσα και στις παραδοσιακές φόρμες. «Συζητώντας για παράδειγμα με τα παιδιά στις Βουκολιές, μου εξηγούσαν πως μέσα στον μαλεβιζιώτη υπάρχει ένα μεγάλο πεδίο ελευθερίας και αυτοσχεδιασμού. Οπότε αντιλαμβάνονται κι αυτά ότι τα πράγματα που δουλεύουμε υπάρχουν κι αλλού».
ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ
Η επίδραση του προγράμματος στον τρόπο που τα παιδιά βλέπουν τον εαυτό τους, τους συμμαθητές τους αλλά και το ίδιο το σχολείο είναι μεγάλη. Είναι χαρακτηριστικό, όπως λέει η χορεύτρια Ελενα Σταυροπούλου, ότι τα ίδια τα παιδιά αναφέρονται σε αυτή την αλλαγή: «Μού έχουν πει ήδη κάποια παιδιά στο 2ο ΕΠΑΛ ότι βλέπουν πλέον με άλλο μάτι τον χώρο του σχολείου, έναν χώρο που μέχρι πριν λίγες ημέρες φάνταζε αδιάφορος. Το σχολείο έχει μεταμορφωθεί στα μάτια τους σε χώρο δημιουργίας».
Την ίδια στιγμή το πρόγραμμα δίνει τη δυνατότητα σε πολλούς “κακούς” μαθητές να δείξουν ένα άλλο πρόσωπο και να μεταμορφωθούν από παρίες σε πρωταγωνιστές. Η εμπειρία του χορευτή Δημόκριτου Σηφάκη από το 1ο Γυμνάσιο είναι ενδεικτική: «Εμείς έχουμε 5-6 μαθητές που όπως μας λένε οι καθηγητές κάθε μέρα παίρνουν ωριαίες αποβολές. Κι όμως μέσα στο πρόγραμμα αυτά τα παιδιά έχουν δείξει ένα τελείως διαφορετικό πρόσωπο, αφήνοντας τους εκπαιδευτικούς με ανοιχτό το στόμα. Το σίγουρο είναι ότι υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι για να προσεγγίσεις ένα παιδί, κάτι που δυστυχώς δεν γίνεται μέσα στα σχολεία».
Ενα τέτοιο παιδί ήταν ο επαγγελματίας σήμερα χορευτής Αντώνης Στρούζας που δείχνει να γνωρίζει καλά τι σημαίνει να κυνηγάς το όνειρό σου ακόμα κι όταν όλα γύρω σου μοιάζουν να πηγαίνουν “κόντρα”: «Κι εγώ ήμουν ένας μαθητής του 9,8 με άριστα το 20. Ημουν ένα παιδί τρελαμένο με την κίνηση και τον αθλητισμό. Κι όμως κανένας καθηγητής μου δεν το είχε προσέξει αυτό και το μόνο που μου έλεγαν ήταν ότι είμαι “άχρηστος”. Κι όμως εγώ πίστευα σε αυτό που ήθελα και τα κατάφερα. Με αυτό θέλω να πω ότι υπάρχουν άνθρωποι που δυστυχώς δεν τους δίνεται η ευκαιρία να εκφραστούν με άλλους τρόπους. Το πρόγραμμα, λοιπόν, έρχεται να δώσει μια τέτοια ευκαιρία».
ΜΑΘΗΜΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ
Οσο κι αν φαντάζει περίεργο οι επαγγελματίες χορευτές θεωρούν ότι όσο κερδισμένα βγαίνουν τα παιδιά μέσα από αυτή τη διαδικασία άλλο τόσο βγαίνουν κι αυτοί. «Μπορεί να κατέχουμε κάποια εργαλεία ή να έχουμε δουλέψει σε άλλη κλίμακα, ωστόσο, το κέρδος είναι η επικοινωνία», αναφέρει η Κάντυ και ο Αντώνης συμπληρώνει: «Τα παιδιά δεν τα βλέπουμε σαν μη χορευτές. Ο καθένας έχει την κίνηση μέσα του. Συνεπώς δεν θεωρώ τον εαυτό μου κάτι παραπάνω από αυτούς, ούτε επειδή είμαι χορευτής ανήκω σε κάποια άλλη κατηγορία. Απεναντίας πολλές φορές βλέπουμε παιδιά να είναι πολύ πιο δημιουργικά από ό,τι είμαστε εμείς».
Η ώρα πέρασε. Η ομάδα έπρεπε να πάει να ξεκουραστεί. Αποχαιρέτησα τους Ελενα Σταυροπούλου, Νικολέτα Καρμίρη, Αντώνη Στρούζα, Αρη Παπαδόπουλο, Κάντυ Καρρά, Δημόκριτο Σηφάκη, Μάρθα Πασακοπούλου, Αλέξανδρο Λασκαράτο, Γιάννη Νικολαΐδη, Ανδρονίκη Μαραθάκη και Μυρτώ Λάβδα ανανεώνοντας το ραντεβού μας για σήμερα το απόγευμα στο Θέατρο “Μίκης Θεοδωράκης” όπου θα βρεθούν επί σκηνής με τους μαθητές τους για να μοιραστούν μαζί με το κοινό λίγη από τη μαγεία της χορευτικής τέχνης και επικοινωνίας…
Συνέργειες
Να σημειώσουμε ότι πρόγραμμα “Dancing to Connect” στα Χανιά υλοποιείται από τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση, με την υποστήριξη της Πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα, σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Κρήτης.
Οπως επεσήμανε ο θεματικός αντιπεριφερειάρχης Ανάπτυξης Δημήτρης Μιχελογιάννης, μιλώντας στις “διαδρομές”, πολύτιμη για την υλοποίηση του προγράμματος ήταν η συνεργασία των Δήμων Χανίων, Αποκορώνου και Πλατανιά και της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Χανίων, αλλά και τοπικών επιχειρήσεων, όπως το ΚΤΕΛ, η ΑΝΕΚ, η ΕΤΑΝΑΠ κ.ά., που συνέδραμαν την προσπάθεια.
Υπογράμμισε ακόμα τη δυνατότητα που δίνει το πρόγραμμα για την ενεργοποίηση του Θεάτρου “Μίκης Θεοδωράκης” και άλλων χώρων στο πλαίσιο της αποψινής παράστασης αλλά και την ανάγκη και σημασία που έχει να προωθούνται δράσεις σύγχρονου πολιτισμού, πλαισιώνοντας προσπάθειες όπως αυτές του Dance Days Festival, του Κινηματογραφικού Φεστιβάλ Χανίων, των εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται στην αυγουστιάτικη πανσέληνο στη αρχαία Απτέρα και στη Ρόκκα κ.ά.
