Nικόλαος Εμμ. Παπαδάκης
(Παπάδης)
Δικηγόρος
Γενικός Διευθυντής
Ιδρύματος Βενιζέλου
Εκδόσεις: Βιβλιοπωλείον της ΕΣΤΙΑΣ
Ι.Δ. ΚΟΛΛΑΡΟΥ & ΣΙΑΣ ΑΕ
Εκδοτικός Οίκος
Ντέιβιντ Λόιντ Τζορτζ (1938):
«Έχει πολλές φορές λεχθεί ότι ο Βενιζέλος είναι ο μεγαλύτερος πολιτικός άνδρας που έβγαλε η ελληνική φυλή από την εποχή του Περικλή. Σε ό,τι καταπιάστηκε ποτέ του δεν στέρησε απέναντι στον λαό του. Όμως καταστροφή ακολούθησε κάθε φορά που οι Έλληνες αρνήθηκαν να τον ακολουθήσουν».
Αρχίζω το κείμενό μου, με την αναφορά στους τίτλους των επόμενων ιδιαίτερα νικηφόρων και δραματικών καταστάσεων, προτάσσοντας αποσπάσματα των μεγάλων προσωπικοτήτων της πολιτικής και της διανόησης της Ελλάδας, της Ευρώπης, της Αμερικής, Ανατολής, που διατύπωσαν τον θαυμασμό τους για τον Ελ. Βενιζέλο. Οι απόψεις αυτές αναφέρονται στο παράρτημα – τέλος του Β΄ τόμου, 1134-1137), επιλεκτικά αναφέρω τις κάτωθι:
Δημήτρης Γληνός, δήλωσε (το 1936): «Ό,τι θετικό δημιουργήθηκε στην Ελλάδα από το 1910 ως σήμερα ανήκει στη δράση του, αλλά όλα τα γκρεμίσματα έγιναν στην απουσία του. Κάτω από την επιρροή του πλάτυναν και τα ψυχικά σύνορα της χώρας μας…»
Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΕΦΕΡΕ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ
Ο Δ. Γληνός συνεχίζει λέγοντας: «Ο Βενιζέλος έφερε στη ζωή μας μια δύναμη των μεγάλων αποφάσεων και την πίστη που μας χρειάζεται για να επιχειρηθούν αγώνες δύσκολοι και έργα μεγάλα. Αυτός όμως έγινε αφορμή να γνωρίσουμε άλλη μια φορά πόσο μεγάλα, πόσο ανυπέρβλητα εμπόδια έχει να αντικρίσει στη χώρα μας όποιος υπερέχει στη διάνοια και στη βούληση τόσο πολύ από τη γύρω μας μετριότητα…» (Γληνός, γεν. Σμύρνη 1853, Φιλόσοφος – Παιδαγωγός).
Τον ίδιο χρόνο με τον θάνατο του Βενιζέλου ο παλιός, ο σκληρός ιδεολογικά αντίπαλός του αλλά και συνεργάτης του σε κρίσιμες στιγμές, Ιωάννης Μεταξάς, ο μετέπειτα δικτάτορας της 4ης Αυγούστου είπε με το θάνατο του Βενιζέλου: «Σπανίως από καιρού εις καιρόν εμφανίζονται εν τη ιστορία ισχυροί άνδρες ως ισχυρά μετέωρα εμπνέοντας εις άλλους σεβασμόν και εις άλλους το δέος».
ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ: Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΣΗΜΑΙΟΦΟΡΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΟΔΟΥ
Συνεχίζοντας ο Μεταξάς λέει: «Ενώπιον τοιούτων ανδρών διαιρούνται αυτομάτως οι άνθρωποι εις φίλους και εχθρούς… τοιαύτη μεγάλη και ισχυρά φυσιογνωμία υπήρξεν ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Έδωσε το όνομά του και έθεσε τη σφραγίδα του εις ολόκληρον την νεωτέραν ιστορίας της Ελλάδος… Με το όνομά του συνδέεται αναποσπάστως η ωραιοτέρα και τραγικωτέρα εποχής της νεωτέρας Ελλάδος… αλλά υπάρχει η μεγάλη σελίς της ιστορίας προ της οποίας κύπτουσιν ευλαβώς φίλοι και εχθροί. Η εποχή δηλαδή κατά την οποίαν ο Ελευθέριος Βενιζέλος σημαιοφόρος της αναγεννώμενης Ελλάδος ηγούμενος της πολιτικής της, ενέπνευσε εις το έθνος την αυτοπεποίθησίν του και το ώθησε προς την νίκην και την δόξαν…» (Ιωάννης Μεταξάς 1936).
Επίσης ο Αλέξανδρος Σβώλος συνταγματολόγος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πολιτικός είπε:
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΒΩΛΟΣ:
Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΘΗΚΕ ΚΡΑΤΩΝΤΑΣ ΕΝΑ ΠΥΡΣΟ ΣΤΟ ΧΕΡΙ
«Στην έμπνευση των ανθρώπων που ζητούν και σήμερα για την Ελλάδα Ελευθερία, Δημοκρατία, Πρόοδο, Το έργο του Βενιζέλου προσφέρεται πλουσιότερο από κάθε άλλο. Προ πολλού, άλλωστε, του μεγάλου αυτού τέκνου της Κρήτης έπαυσε να συνδέεται η μνήμη μ’ ένα κόμμα.
Ο Βενιζέλος όσο περισσότερο, ο χρόνος μακραίνει τη σκιά του τόσο περισσότερο η επίκληση του έργου του αρμόζει, εκεί που είναι χρήσιμη σε κάθε προοδευτική κίνηση. Και τούτο όχι γιατί η απόσταση, όπως συμβαίνει στην ιστορία, προσθέτει στους μεγάλους ανθρώπους εξιδανίκευση αλλά, γιατί ο αναμφισβήτητος πρόσκοπος της προόδου στην Ελλάδα, κατά την τελευταία, πεντηκονταετία, είναι ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ […] Ήταν ο πιο δοκιμασμένος αντιπολιταρχικός πολιτικός, που κατευθύνθηκε κρατώντας έναν πυρσό προόδου στο χέρι. Ακόμη, όμως, ο Βενιζέλος δεν ήταν δογματικός. Ήτο πολιτικός ρεαλιστής. Έκανε τη δική του επανάσταση μέσα στα πλαίσια του αστικού καθεστώτος. Σαν αληθινά μεγάλος πολιτικός, διέκρινε ότι έπρεπε να διευκολύνει, με τα ίδια τα κρατικά μέσα, στο δρόμο των αδικημένων προς την χαραυγή μιας κοινωνικής δικαιοσύνης, μέσα στη Δημοκρατία και στο ελεύθερο πολίτευμα. Ο Βενιζέλος εδείχτηκε άξιος της αλλαγής που είχε ζητήσει ο λαός. Ηγήθηκε μιας νέας εθνικής ζωής και με την πνοήν του εγύρισε κάμποσα χρόνια της ιστορίας προς τα εμπρός…» (Αλέξανδρος Σβώλος, 1955).
ΤΙ ΕΙΠΑΝ ΟΜΩΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΗΜΟΙ ΞΕΝΟΙ ΤΟΥ ΚΑΙΡΟΥ ΤΟΥ
Ένας από αυτούς ο διάσημος Τσόρτσιλ είπε, από το 1917 (19 χρόνια πριν από το θάνατο του Βενιζέλου), ότι: «Αν υπάρχει έστω ένας ηγέτης, στα μεγάλα ή στα μικρά κράτη, στα εχθρικά, στα συμμαχικά ή στα ουδέτερα κράτη, τον οποίο μπορούσε να πει κάποιος, ότι, λαμβανομένων υπόψη των μέσων που διέθετε και των δυσχερειών που αντιμετώπισε δεν στάθηκε αυτός ανεπαρκής έναντι του ύψους των περιστάσεων, Ο ΑΝΔΡΑΣ ΑΥΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ» (Ουίνστον Τσόρτσιλ 1917).
ΛΟΪΝΤ ΤΖΩΡΤΖ: Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΑΝΔΡΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Όμως, και ο μεγάλος Άγγλος πολιτικός Ντέιβιντ Λόιντ Τζορτζ δήλωσε δύο χρόνια μετά τον θάνατο του Ελ. Βενιζέλου ότι: «Έχει συχνά λεχθεί ότι ο Βενιζέλος είναι ο μεγαλύτερος πολιτικός άνδρας, που έβγαλε η ελληνική πολιτική από την εποχή του Περικλή. Σε ό,τι καταπιάστηκε ποτέ του δεν υστέρησε απέναντι του λαού του. Καταστροφή όμως ακολούθησε πάντα κάθε φορά που οι Έλληνες αρνήθηκαν να τον ακολουθήσουν…»
ΑΠΟ ΤΗ ΔΟΞΑ ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑ
Πέρα όμως από τις θαυμαστικές απόψεις για την πολιτική, ηγετική, εθνική, ευρωπαϊκή αλλά και παγκόσμια ηγετική αξία του Βενιζέλου (με τα λάθη, τις παραλείψεις και τις ήττες), οι μεγάλες επιτεύξεις του, κυρίως του διπλασιασμού της Ελλάδας, αναδεικνύονται στα 24 σημαντικά κεφάλαια τα οποία συγκροτούν το σημαντικό δίτομο έργο της Βιογραφίας του Μεγάλου ηγέτη Ελευθερίου Βενιζέλου.
Σήμερα αναφέρω τους τίτλους και υπότιτλους από το 14ο ως το 24ο, ως κάτωθι
Κεφ. 14ο: ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΕΝΩΜΕΝΟ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ
Κεφ. 15ο: Ο ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΜΥΡΝΗ
Κεφ. 16ο: ΤΟ ΕΙΡΗΝΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΑΝΑΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ
Κεφ. 17ο: Η ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ ΕΝΟΣ ΕΘΝΟΥΣ
Κεφ. 18ο: Η ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΗΤΤΗΜΕΝΩΝ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Κεφ. 19ο: Η ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΟΤΑΝ ΕΛΕΙΨΕ Ο ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ
Κεφ. 20ο: ΕΠΟΧΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑΣ
Κεφ. 21ο ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ ΞΑΝΑ
Κεφ. 22ο: Η ΟΡΜΗΤΙΚΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ: ΑΝΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ, ΕΙΡΗΝΗ, ΥΦΕΣΗ
Κεφ. 23ο: Η ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗ
Κεφ. 24ο: Η ΠΤΩΣΗ
ΑΠΟ ΤΗ ΔΟΞΑ ΣΤΟΝ ΑΠΟΔΟΞΑΣΜΟ
Αυτή η πτώση ήταν οδυνηρή τόσο για τον Ελευθέριο Βενιζέλο, όσο και για τον ελληνικό λαό που έμεινε χωρίς ελπίδα. Αντίθετα, από τον καιρό μέσα από δραματική φοβική πολιτική μιας Ελλάδας τοποθετημένης στο περιθώριο της διεθνούς κοινότητας, την οποία αντικατέστησε η επαναστατική ορμή του Βενιζέλου με τη μεγάλη απελευθέρωση της Βόρειας Ελλάδας.
Όλη αυτή τη μέγιστη ελληνικό δόξα αλλά και τον αποδοξασμό, τον εκδιηγείται ο συγγραφέας Νικόλαος Παπαδάκης με ευθύνη και αντικειμενικότητα, χωρίς να αποφεύγει τα μεγάλα λάθη του Βενιζέλου.
Για να αναφέρει ο συγγραφέας προς το τέλος του βιβλίου του (σελ. 1123 – 1124, λίγο πριν πεθάνει στην αυτοεξορία του στο Παρίσι) έλεγε στους συνομιλητές του ότι: «Η Μεγαλυτέρα επιθυμία μου είναι να ιδώ, πριν πεθάνω, το έθνος ενωμένον ψυχικά όπως ήτο στα 1912-13».
Όμως δεν έζησε, για να δει τις ελπίδες του να διαψεύδονται οικτρά. Η επιβολή της δικτατορίας Μεταξά απέδειξε πόσο αμετανόητη παρέμενε τότε η Βασιλική παράταξη… αλλά, με τους αυξημένους κινδύνους που δημιουργήθηκαν μετά το θάνατό του από διάφορες συμφωνίες σε βάρος μας, ο συγγραφέας αναφέρει ότι ο Βενιζέλος έφυγε από τη ζωή πολεμώντας με πάθος το Βαλκανικό σύμφωνο. Για να μείνει αμετακίνητος στη διακηρυγμένη, μετά το 1928 αρχή του:
«ΦΙΛΟΙ ΜΕ ΟΛΟΥΣ, ΣΥΜΜΑΧΟΙ ΜΕ ΚΑΝΕΝΑ»
Το ΣΑΒΒΑΤΟ 22/3 έγραψα στα “Χ.Ν.” ένα ολοσέλιδο άρθρο με τίτλο: 2008 «ΤΩΡΑ ΠΟΥ ΟΛΑ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ». Δυστυχώς από τότε πέρασαν τη ζώνη των κινδύνων μιας μεγάλης ανησυχίας και σ’ αυτό το διάστημα χάθηκαν τόσα πολλά στην οδυνηρή πραγματικότητα που αντιμετωπίζουμε σήμερα.
