Με το μολύβι στο χέρι και όχι το τουφέκι όπως οι πρόγονοί του, ο Χανιώτης εκπαιδευτικός Μάρκος Μαρκετάκης είναι ανάμεσα στους καθηγητές που στελέχωσαν φέτος το Γυμνάσιο-Λύκειο Ιμβρου. Μετά από δεκαετίες το νησί ανάμεσα στη Λήμνο και τις ακτές της Τουρκίας απέκτησε και πάλι σχολείο αλλά και μαθητές από οικογένειες Ιμβριων που επέστρεψαν στο νησί από την Ελλάδα.
Η εμπειρία της ξενιτιάς για εκπαιδευτικούς σκοπούς, για τη στήριξη της ελληνικής μειονότητας, οι δυσκολίες της άγονης γραμμής και οι σχέσεις με τους ντόπιους Ελληνες και Τούρκους είναι ανάμεσα στα θέματα που συζητάμε με τον Μάρκο Μαρκετάκη που πλέον συμπληρώνει 6 μήνες στο νησί.
Πώς προέκυψε η απόφαση της μετάθεσης στην Ιμβρο;
Η αλήθεια είναι ότι σε αυτήν την κίνηση βοήθησε η ελληνική κρίση (δεν μπορείς να ζήσεις και να σπουδάσεις φοιτητή με 916 ευρώ). Υποθέτω ότι χωρίς την οικονομική κρίση ούτε οι οικογένειες των μαθητών πιθανώς θα έρχονταν στην Ιμβρο. Φτάνοντας ερχόμαστε αντιμέτωποι με την πραγματικότητα όπως την αντιλαμβάνεται ο καθένας.
Οταν πήρα την απόφαση να έρθω στην Ιμβρο να διδάξω στο Γυμνάσιο και το Λύκειο είχα ανησυχίες, ανασφάλειες, αν θα προσαρμοστώ εύκολα, αν θα μπορέσω να βοηθήσω τους μαθητές να προσαρμοστούν, τους γονείς τους να δουν τη θετική πλευρά της επιλογής τους, τους Ιμβρίους και ιδιαίτερα τους κατοίκους των Αγριδίων να καταλάβουν ότι θέλουμε να είμαστε μέλη της μικρής κοινότητάς τους με συμμετοχή στην καθημερινότητά τους. Σκεφτόμουν ότι εγώ πάω στην Τουρκία κρατώντας το μολύβι, όχι με το τουφέκι που κράταγε ο αδερφός του παππού μου Ιωάννης Μαρκετάκης (είχε καταταγεί εθελοντής στα 17 του πήρε 18 μετάλλια ανδρείας στην Μικρά Ασία και στην Αλβανία που εκτίθενται στο Πολεμικό Μουσείο Χανίων) ελπίζοντας να συμβάλλω στην ουσία στον ίδιο σκοπό -με διαφορετικό τρόπο- να ριζώσει η ελληνική μειονότητα στην Τουρκία.
Νιώθουμε τα βλέμματα να μας εξετάζουν εξαντλητικά. Τη φιλόξενη διάθεση πολλών. Αρκετοί θέλουν να μας βοηθήσουν να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες μας που είναι αυξημένες και λόγω άγνοιας της γλώσσας. Μας ξενίζει η πολλή δημοσιότητα, τα πολλά φλας, τα μεγάλα λόγια στα εγκαίνια και στον αγιασμό παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη. Συγκινούμαστε όταν νιώθουμε τα συναισθήματα που δεν μπορούν να κρύψουν ο Πατριάρχης, ο διευθυντής και άλλοι απλοί ή επώνυμοι Ιμβριοι κάτοικοι ή επισκέπτες. Αισθανόμαστε την ευθύνη που έχουμε και την επιπλέον που μας φορτώνουν ώστε να δημιουργήσουμε ένα σχολείο που θα κρατήσει τους πρώτους μαθητές μας αλλά θα προσελκύσει και πολλούς περισσότερους ώστε να επιτύχουμε στο έργο μας.
Ελπίζουμε με τις σχέσεις που θα δημιουργήσουμε με τους Τούρκους συναδέρφους, να δείξουμε και εμείς όπως έχουν καταφέρει οι κάτοικοι στο Γλυκύ ότι Τούρκοι και ελληνική μειονότητα μπορούν να συμβιώσουν αρμονικά.
Οταν επισκεφθήκαμε το Σχοινούδι (σ.σ. ερειπωμένο χωριό της Ιμβρου με 40 κατοίκους σήμερα, όταν το 1964 είχε περίπου 2.500 ελληνικής καταγωγής) νιώσαμε ένα σφίξιμο από το μέγεθος της εγκατάλειψης και της καταστροφής που καμιά φωτογραφία δεν μπορεί να αποτυπώσει. Ενα τεράστιο γιατί μας πλημμύρισε. Εύχομαι να τα καταφέρουμε.
Τι είχατε μάθει για το νησί πριν βρεθείτε σε αυτό; Τι επαληθεύθηκε και τι όχι μετά την εγκατάστασή σας εκεί;
Ηξερα ότι η Ιμβρος και η Τένεδος δόθηκαν στην Τουρκία με τη συνθήκη της Λωζάνης.
Οτι η ερήμωση του νησιού άρχισε μετά τα αντίποινα για τα γεγονότα στην Κύπρο το1953 όταν οι Τούρκοι έφεραν ανοικτές αγροτικές φυλακές στο νησί και απαγόρευσαν τη διδασκαλία των ελληνκών.
Επίσης ήξερα ότι η οθωμανική αυτοκρατορία δεν εμπόδιζε στους υπηκόους της να πιστεύουν όποια θρησκεία ήθελαν.
Επιπλέον έμαθα ότι έγιναν αναγκαστικές απαλλοτριώσεις και απαγόρευσαν τους Ιμβριους να πουλούν το κυριότερο προϊόν τους το κρέας, εκτός νησιού. Επίσης ότι υπήρχαν περιπτώσεις που κάποιοι Ελληνες και Τούρκοι έκαναν προκλητικές ενέργειες.
Γνώριζα ότι έχουν απομείνει στο νησί λίγα γεροντάκια. Πράγμα που επαληθεύτηκε αφού πέρυσι στο χωριό (σ.σ. Αγρίδια) ξεχειμώνιασαν 23 άτομα. Τώρα με τις οικογένειες και τους καθηγητές είμαστε καμιά πενηνταριά.
Το χωριό έχει δύο καφενεία που φτιάχνουν και κανένα μεζεδάκι. Για τα ψώνια πάμε στην πρωτεύουσα του νησιού, την Παναγιά (Merkez). Νυχτερινή διασκέδαση στο νησί τη χειμερινή περίοδο δεν υπάρχει.
Πώς δέχθηκαν συγγενείς και φίλοι την πρόθεσή σας να πάτε στην Ίμβρο;
Η μάνα μου ανησυχούσε πολύ. Οι φόβοι της άρχισαν να υποχωρούν μετά τις επανειλημμένες διαβεβαιώσεις μου ότι περνάω καλά. Ο γιος μου, τα αδέρφια μου, οι στενοί συγγενείς και οι καλοί μου φίλοι έχουν εμπιστοσύνη στις επιλογές μου.
Η αλήθεια είναι ότι την απόφαση να πάω στην Ιμβρο την πήρα μόνος μου.
Στην Τουρκία είχα έρθει πριν 25 χρόνια. Τότε ήμουν φοιτητής στη Θεσσαλονίκη και είχαμε πάει 4ήμερη εκδρομή στην Κωνσταντινούπολη. Ελεγα ότι ήμασταν ως χώρα 20 χρόνια μπροστά.
Τώρα πήγαμε με έξοδα των ελληνικών κοινοτήτων της πόλης, καθηγητές, γονείς, μαθητές και είδαμε μια άλλη πόλη, μια άλλη χώρα. Τώρα -δυστυχώς για μας- είναι 20 χρόνια μπροστά. Εδώ μια μεταβίβαση ακινήτου γίνεται σε μισή ώρα χωρίς δικηγόρους, συμβολαιογράφους, υποθηκοφυλάκια. Ο νόμος τηρείται.
Κανείς δεν καπνίζει σε κλειστούς χώρους γιατί η αστυνομία έχει όργανα που ανιχνεύουν αν κάπνισε κάποιος μισή ώρα πριν. Το πρόστιμο για τον καπνιστή είναι 23 ευρώ για το κατάστημα 2300 ευρώ και εδώ εισπράττεται όταν καταλογίζεται. Αυτά και άλλα πολλά με κάνουν να ντρέπομαι για την κατάντια της πατρίδας μας.
Ποια είναι η κατάσταση που βρήκατε εκεί; Εκπαιδευτικές δομές, πρόγραμμα σπουδών, βιβλία, καθηγητές…
Τα κτήρια είναι τα ανακαινισμένα παλιά σχολεία. Ο βασικός εξοπλισμός είναι δωρεά τούρκικου Πανεπιστημίου.
Το σχολείο έχει τις καλύτερες υποδομές. Το Γυμνάσιο και το Λύκειο έχουν 4 τάξεις. (Το Γυμνάσιο αρχίζει από την Πέμπτη δημοτικού την ελληνική, πράγμα που παράγει κατά τη γνώμη μου καλύτερα μαθησιακά αποτελέσματα και καλό θα ήταν να το αντιγράψουμε). Ανακαινίσθηκε με δωρεές κυρίως της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αμερικής και της Ιεράς Μονής Βατοπεδίου.
Τα δασκαλόσπιτα ανακαινίστηκαν με χορηγό τον Γιώργο Ζαρπουζάνη κάτοικο του χωριού.
Εμείς έχουμε 7 από τις 8 τάξεις και επειδή είμαστε μόνο 5 Ελληνες καθηγητές κάνουμε πολύ περισσότερες ώρες από ό,τι προβλέπεται βάση του ωραρίου μας. Εδώ αρχίζουμε 8.30 και τελειώνουμε 15.45 με 8 ώρες, τα διαλείμματα είναι 5λεπτα εκτός το δεύτερο που είναι 20λεπτο και το πέμπτο που είναι 40λεπτο για φαγητό.
Το φαγητό το χορηγεί επίσης η Ιερά Μονή Βατοπεδίου.
Εχουμε 7 μαθητές στο Γυμνάσιο και 8 στο Λύκειο. Η πολυπληθέστερη τάξη έχει 4 μαθητές.
Ελπίζουμε ότι με τη δουλειά μας θα συμβάλουμε στην αύξηση των μαθητών. Δυστυχώς σε αυτό βοηθά η κρίση που υπάρχει στην Ελλάδα και αναγκάζει οικογένειες ιμβριακής καταγωγής να μετακομίσουν εδώ, αφού στην Ελλάδα δυσκολεύονται να επιβιώσουν ενώ εδώ παίρνουν ένα εφάπαξ επίδομα μετεγκατάστασης και ένα μόνιμο επίδομα παραμονής.
Οι συνθήκες ζωής των ομογενών εκεί; Η σχέση τους με τους Τούρκους;
Οι λίγοι μόνιμοι κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία, ελιές, μελισσοκομία. Τώρα γίνονται προσπάθειες με τη δημιουργία αγροτικού συνεταιρισμού να μπουν σωστές βάσεις παραγωγής.
Σχεδιάζεται η λειτουργία τυροκομείου. Υπάρχουν πολλοί εξαμηνίτες (μένουν 6 μήνες για να παίρνουν το επίδομα) και δε φυτεύουν ούτε βασιλικό. Κάθε χωριό έχει την εκκλησία του που λειτουργεί πάντα και σχεδόν όλοι πάνε στη λειτουργία.
Εγώ δεν έχω κανένα παράπονο από τη συμπεριφορά των Τούρκων απέναντι μου. Στο σχολείο οι υποδιευθυντές είναι Τούρκοι.
Η συνεργασία μας είναι αψεγάδιαστη.
Το ίδιο συμβαίνει με το ζευγάρι Τούρκων συναδέρφων που κάνουν μαθήματα τούρκικης γλώσσας στους μαθητές μας.
Πώς είναι η καθημερινότητα για έναν εκπαιδευτικό στην Ιμβρο; Πώς περνάει την ώρα και τον χρόνο του, τι διεξόδους έχει για ψυχαγωγία, διασκέδαση;
Οπως καταλάβατε, μέχρι να σχολάσουμε έχει σχεδόν νυχτώσει. Κάναμε τον περισσότερο καιρό τρεις φορές τη βδομάδα Τούρκικα. Λίγο διάβασμα, σπιτικές δουλειές, τηλεόραση (βλέπουμε τα ελληνικά κανάλια ευτυχώς ή δυστυχώς) και καφενείο.
Οπως και η Κρήτη είναι νησί και η Ιμβρος, βασικές ομοιότητες και διαφορές;
Η Ιμβρος είναι πολύ μικρότερη με μόλις 7000 κατοίκους. Οι συντριπτική πλειοψηφία είναι Τούρκοι από διάφορες περιοχές. Εδώ τώρα αρχίζει η τουριστική ανάπτυξη. Η φύση είναι ακόμα παρθένα.
Ακόμα και η πρωτεύουσα Παναγιά (Merkez) που έχει 6000 κατοίκους είναι χωριό. Επειδή είμαστε στο βόρειο Αιγαίο έχει και περισσότερο κρύο. Έχει αρκετό ψάρι.
Θα παροτρύνατε κάποιον συνάδελφό σας να δοκιμάσει και αυτός την ίδια εμπειρία;
Οποιος αντέχει τη μοναξιά, την ησυχία και θέλει να ζήσει πολλές και διαφορετικές εμπειρίες, του συστήνω να το επιχειρήσει.
[…] haniotika-nea.gr […]