Το ενεργειακό μέλλον της Κρήτης μπορεί να βρίσκεται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας -αρκεί να διασφαλιστούν τα οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες και ο σεβασμός προς το φυσικό περιβάλλον- ώστε το νησί να αποκτήσει ενεργειακή αυτάρκεια. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζονται οι δυνατότητες δημιουργίας μίας Εταιρείας Λαϊκής Βάσης για την Ενέργεια στον Νομό Χανίων με την ελπίδα ότι θα μπορέσει να ενταχθεί ολόκληρη η Κρήτη όπως έγινε γνωστό κατά την πρώτη επιστημονική ημερίδα που διοργάνωσε προχθές η Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης (Ο.Α.Κ.) στις εγκαταστάσεις της με επίκεντρο προβληματισμού το ενεργειακό πρόβλημα του νησιού. Καταξιωμένοι επιστήμονες στον χώρο της ενέργειας και των Α.Π.Ε. από την Ελλάδα και το εξωτερικό τοποθετήθηκαν για τα οφέλη, αλλά και τις απαραίτητες προϋποθέσεις που πρέπει να διέπουν ένα τέτοιο εγχείρημα. Για τη διοργάνωση της ημερίδας συνεργάστηκαν οι: Ο.Α.Κ. – Ινστιτούτο Θεολογίας και Οικολογίας, Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ιδρυμα Κρήτης Χανίων, Περιφέρεια Κρήτης – Ενότητα Χανίων, Πρόγραμμα Ελλάδα – Κύπρος “ΕΝΕΡΓΕΙΝ”, OIKOSNET EUROPE (Ακαδημίες της Ευρώπης), Οργανισμός Ανάπτυξης Κρήτης Α.Ε., Πολυτεχνείο Κρήτης και η Συνεταιριστική Τράπεζα Χανίων.
Οι ευρωπαϊκές πολιτικές για την υποστήριξη των τοπικών κοινωνιών στην ενέργεια τα τελευταία χρόνια έχουν ενδυναμωθεί ανέφερε η κα Βασιλεία Αργυράκη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή EASME τονίζοντας ότι οι πολιτικές αυτές αφορούν πολλά χρηματοδοτικά εργαλεία μέσα από το Ταμείο Συνοχής, από το Διαρθρωτικό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, από το χρηματοδοτικό πρόγραμμα Orizon 20 – 20 και τα διευρωπαϊκά δίκτυα για ενέργεια και υποδομές. «Πρέπει να προσαρμοστούμε και να εφαρμόσουμε τους ενεργειακούς δείκτες που έχουν θεσμοθετηθεί ήδη στην Ευρώπη για μείωση εκπομπών ενέργειας, για ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και για ορθολογική χρήση ενέργειας. Σε όλα αυτά μπορεί να δράσει η τοπική κοινωνία, οι πολίτες και η Τοπική Αυτοδιοίκηση, ώστε να εφαρμοστούν οι νόμοι, αλλά και να αποβούν εις όφελός τους», ανέφερε η κα Αργυράκη. Στις κατευθύνσεις πολιτικής της Περιφέρειας Κρήτης για τις Α.Π.Ε. και την εξοικονόμηση ενέργειας αναφέρθηκε ο προϊστάμενος του Ενεργειακού Γραφείου της Περιφέρειας Κρήτης κ. Νίκος Ζωγραφάκης, ο οποίος επεσήμανε την αναγκαιότητα για ένα βιώσιμο ενεργειακό μοντέλο που θα ενσωματώνει όλους τους ευρωπαϊκούς, εθνικούς, περιφερειακούς στόχους. «Δίνουμε πολύ μεγάλη έμφαση στην εξοικονόμηση ενέργειας, στα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, στα νέα προγράμματα όπως το Σύμβολο Εταιρικής Σχέσης (Σ.Ε.Σ.) που έχει ως προτεραιότητα δραστηριότητες εξοικονόμησης ενέργειας και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας», επεσήμανε.
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ
Για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη χρήση των Α.Π.Ε. στην Κρήτη μίλησε ο καθηγητής του Τ.Ε.Ι. Κρήτης – Τμήμα Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος κ. Ιωάννης Βουρδουμπάς, ο οποίος τόνισε ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχουν έντονες αντιθέσεις των τοπικών κοινωνιών για την εγκατάσταση κυρίως μεγάλης κλίμακας έργων που σχετίζονται με τις Α.Π.Ε. στο νησί, αιολικών πάρκων και ηλιακών εργοστασίων. Οι διαμαρτυρίες αυτές, επεσήμανε, άπτονται του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της γης εγκατάστασης και σχετίζονται με τα οφέλη των τοπικών κοινωνιών. Ο ίδιος τόνισε ότι πρέπει το ασαφές ιδιοκτησιακό καθεστώς να αποσαφηνιστεί και ότι η χρήση των Α.Π.Ε. δεν δημιουργεί σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε σύγκριση με αυτά που δημιουργούν οι εναλλακτικές πηγές παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, δηλαδή τα ορυκτά καύσιμα, ο λιγνίτης, το πετρέλαιο κ.ά. Σε παραδείγματα Συνεταιρισμών ενέργειας στην Ευρώπη και τη σχέση των τοπικών κοινωνιών αναφέρθηκε ο πρώην ευρωβουλευτής κ. Νίκος Χρυσόγελος, στη “Βιώσιμη Χωροθέτηση Μονάδων Α.Π.Ε. στα νησιά” ο αναπληρωτής καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης κ. Χάρης Τσούτσος, στη “Χρήση ανεμογεννητριών σε αστικό περιβάλλον” ο καθηγητής, αναπληρωτής πρύτανη Πολυτεχνείου Κρήτης κ. Γεώργιος Σταυρουλάκης, για τις “Δυνατότητες χρηματοδότησης των Α.Π.Ε.” ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Πίστης της Τράπεζας Χανίων κ. Ελευθέριος Μαναρώλης κ.ά.
ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΑΪΚΗΣ ΒΑΣΗΣ
Θετικοί -υπό προϋποθέσεις- για τη δημιουργία Εταιρείας Λαϊκής Βάσης για την Ενέργεια στον Νομό Χανίων, αρκεί να εξεταστεί το θεσμικό πλαίσιο και να διασφαλιστούν τα πραγματικά οφέλη για την τοπική κοινωνία με τήρηση των περιβαλλοντικών όρων, φάνηκαν οι φορείς που συμμετείχαν σε συζήτηση στρογγυλής τραπέζης. Συμμετείχαν, μεταξύ άλλων, ο δήμαρχος Πλατανιά Γιάννης Μαλανδράκης, δήμαρχος Κισάμου Θεόδωρος Σταθάκης, ο προϊστάμενος του Ενεργειακού Κέντρου της Περιφέρειας Κρήτης δρ Νίκος Ζωγραφάκης καθώς και ο Dirk Knapen από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Συνεταιρισμών και Ομίλων Πολιτών Παραγωγής Ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές (RESCoop) στις Βρυξέλλες. Ο προϊστάμενος του Ενεργειακού Κέντρου της Περιφέρειας Κρήτης δρ Νίκος Ζωγραφάκης χαρακτήρισε ως “κρίσιμο ζήτημα” τη δημιουργία μιας Εταιρείας Λαϊκής Βάσης για την Ενέργεια καθώς όπως είπε «η Κρήτη γενικότερα έχει εμπειρία όσον αφορά τις εταιρείες λαϊκής βάσης από την ΑΝΕΚ και τις Μινωικές γραμμές και νομίζω ότι αυτήν την εμπειρία μπορεί να τη μετουσιώσει και στους ενεργειακούς συνεταιρισμούς που αποτελούν ένα “εργαλείο” της κοινωνικής οικονομίας μεγάλης χρησιμότητας και προσαρμοσμένο στη σημερινή συγκυρία. Υπάρχουν επιτυχημένα παραδείγματα στην Ευρώπη και στην Ελλάδα π.χ. στην Καρδίτσα, ώστε να δούμε τους παράγοντες επιτυχίας και να τους προσαρμόσουμε στα δικά μας δεδομένα».
«Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι ένας τομέας που μπορεί να συμβάλει σημαντικά στο ενεργειακό ζήτημα της Περιφέρειας Κρήτης» τόνισε ο δήμαρχος Πλατανιά Γιάννης Μαλανδράκης, ο οποίος υπογράμμισε ότι «το Δημοτικό Συμβούλιο Πλατανιά έχει κάνει ξεκάθαρο το πλαίσιο για το πώς μπορούν να προσφέρουν οι Α.Π.Ε. στις τοπικές κοινωνίες και στον εκάστοτε Δήμο. Πρέπει να υπάρχουν κάποιες αρχές, οι οποίες έχουν να κάνουν με το ιδιοκτησιακό, με την προστασία του περιβάλλοντος, με τη διαχείριση των υδάτων που αποκλειστικά πρέπει να ανήκει στους Δήμους, με το θέμα των ανταποδοτικών οφελών που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι το οικτρό ποσοστό του 1,7% κ.λπ. Η δημιουργία μιας εταιρείας λαϊκής βάσης για την ενέργεια είναι μια ενδιαφέρουσα παράμετρος που πρέπει να εξεταστεί ώστε να βρούμε τη μεγαλύτερη ωφέλεια για τον πολίτη και για τον Δήμο, βασιζόμενοι πάντα στο προαναφερθέν πλαίσιο».
ΘΕΤΙΚΟΙ ΟΙ ΔΗΜΑΡΧΟΙ
Ο δήμαρχος Κισάμου κ. Θ. Σταθάκης τόνισε ότι τα τελευταία χρόνια που παρατηρείται αλματώδης ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, κομβικό σημείο είναι οι κοινωνικοί συνεταιρισμοί στην Ελλάδα και στην Κρήτη που θα μπορούν να ασχοληθούν με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας τόσο στη φάση σχεδιασμού, μετέπειτα στην υλοποίηση, αλλά και στη διαχείριση των έργων αυτών ώστε να υπάρχουν οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες. «Ως Δήμος Κισάμου είμαστε θετικοί στη δημιουργία τέτοιων συνεταιρισμών και εφόσον πραγματοποιηθεί αυτό το εγχείρημα θεωρώ ότι θα συμμετέχουμε μετά από συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο», ανέφερε. Από την πλευρά του ο δήμαρχος Καντάνου – Σελίνου Αντώνης Περράκης ανέφερε ότι «κατ’ αρχάς εξετάζουμε θετικά ένα τέτοιο εγχείρημα, αλλά επειδή το θέμα είναι πολύπλοκο και έχει πολλές πτυχές τόσο οικονομικές όσο και κοινωνικές, θα πρέπει να έχουμε πληρέστερη πληροφόρηση. Η πληροφόρηση αυτή στη συνέχεια πρέπει να “περάσει” και στους κατοίκους, ώστε οι άμεσα ενδιαφερόμενοι να μάθουν εάν θίγονται οι ιδιοκτησίες τους ή όχι, ποιο θα είναι το όφελος για την τοπική κοινωνία, εάν θα υπάρξουν πραγματικές θέσεις εργασίας, πού θα διοχετεύεται όλη αυτή η ενέργεια κ.λπ. Αφού υπάρξει εκτενέστατη ενημέρωση για όλα αυτά τα θέματα, μπορούμε να αποφασίσουμε πάνω σε μια πιο σωστή βάση». Ο γενικός διευθυντής της Ο.Α.Κ. Κωνσταντίνος Ζορμπάς, μιλώντας για το ενεργειακό μέλλον της Κρήτης και τις Α.Π.Ε., υπογράμμισε ότι καμία επένδυση δεν μπορεί να γίνει χωρίς τη συγκατάθεση της τοπικής κοινωνίας. Στο πλαίσιο αυτό το συνέδριο εντάσσεται σε μια προσπάθεια καταγραφής των δυνατοτήτων ώστε «οι ίδιοι οι πολίτες, συλλογικά, να δημιουργήσουν τον πρώτο συνεταιρισμό ενέργειας, μία εταιρεία λαϊκής βάσης. Η Κρήτη έχει παρόμοια εμπειρία καθώς οι περισσότερες προσπάθειες ξεκίνησαν από την τοπική Εκκλησία και τον μακαριστό μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου. Ελπίζουμε αυτό να ευοδωθεί και τις επόμενες ημέρες, εβδομάδες, να γίνει όλο και πιο συγκεκριμένο σαν ιδέα και σαν όραμα».
ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΚΡΗΤΗ
«Η Κρήτη μπορεί να παράγει όλη την ενέργεια που χρειάζεται ώστε να γίνει αυτόνομη ενεργειακά και σίγουρα είναι πραγματοποιήσιμο οι κάτοικοι, οι πολίτες της τοπικής κοινωνίας να διαχειρίζονται αυτές τις μορφές ενέργειας», επεσήμανε ο Dirk Knapen από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Συνεταιρισμών και Ομίλων Πολιτών Παραγωγής Ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές (RESCoop) στις Βρυξέλλες. «Η ενέργεια από τον άνεμο και τον ήλιο έχει πολλά οφέλη που ανήκουν σε όλους τους πολίτες των τοπικών κοινωνιών, όχι μόνο οικονομικά κέρδη, αλλά κυρίως ενεργειακή ανεξαρτησία που θα είναι βιώσιμη μέσω ανανεώσιμων πηγών ενέργειας», τόνισε ο κ. Knapen, ο οποίος γνωστοποίησε ότι σήμερα στην Ευρώπη λειτουργούν περισσότεροι από 2.400 συνεταιρισμοί παραγωγής ενέργειας στους οποίους συμμετέχουν πολίτες και άλλοι τοπικοί, δημόσιοι φορείς. «Στόχος μας είναι να συμμετέχουν κατά 100% πολίτες που θα χρησιμοποιούν αυτήν την ενέργεια έτσι ώστε το όλο δίκτυο να είναι στα χέρια των πολιτών και προς όφελος των πολιτών», τόνισε. Αξίζει να σημειωθεί πως στην ημερίδα συμμετείχαν κάτοικοι των περιοχών Παλαιών Ρουμάτων και Σπίνας, οι οποίοι τόνισαν πως οι όποιες πρωτοβουλίες ληφθούν πρέπει να έχουν την αποδοχή – συναίνεση των τοπικών κοινωνιών, υπογραμμίζοντας ότι είναι αναγκαίο να υπάρξει χωροταξική διευθέτηση, σεβασμός στην αειφορία και το περιβάλλον και οφέλη για τους πολίτες. Την εκδήλωση παρακολούθησαν, μεταξύ άλλων, ο αρχιεπίσκοπος Κρήτης Ειρηναίος, ο διευθύνων σύμβουλος του Ο.Α.Κ. Λευτέρης Κοπάσης, ο πρόεδρος του Δ.Σ. της Τράπεζας Χανίων Μιχάλης Μαρακάκης, εκπρόσωποι της Περιφέρειας – Περιφερειακής Ενότητας Χανίων, του Δήμου Χανίων κ.ά.
