“Φως” σε πτυχές της ιστορίας μέσα από την περιπετειώδη και ατρόμητη ζωή του Πάτρικ Λη Φέρμορ (1915 – 2011), που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην Μάχη της Κρήτης κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έδωσε η διάλεξη του ιστορικού και τέως Πρέσβη της Μ. Βρετανίας στην Αθήνα Sir Michael Llewellyn – Smith που οργάνωσε χθες το βράδυ ο Φιλολογικός Σύλλογος Χανίων: “Ο Χρυσόστομος”.
Ο Πάτρικ Λη Φέρμορ ήταν ένας από τους μεγαλύτερους ταξιδιωτικούς συγγραφείς, περιηγητής και φιλέλληνας που έγινε ιδιαίτερα γνωστός όταν τον Μάιο του 1944 με μια ομάδα από κρητικούς αντάρτες προχώρησε στην απαγωγή του στρατηγού Κράιπε, διοικητή των γερμανικών δυνάμεων της Κρήτης.
Ο τέως Πρέσβης της Μ. Βρετανίας, Sir Michael Llewellyn – Smith, τον οποίο προλόγισε ο πρόεδρος του “Χρυσοστόμου”, αρχιτέκτονας, Κώστας Μαυρακάκης, μίλησε χθες το βράδυ στην αίθουσα του συλλόγου με θέμα: “Ο Πάτρικ Λη Φέρμορ και η Κρήτη”.
Οπως ανέφερε μεταξύ άλλων ο κ. Llewellyn – Smith, «ο Λη Φέρμορ, ήταν γνωστός σαν Πάντυ στους πολλούς φίλους του, και σαν Μιχάλης στην Κρήτη. Το όνομα του ήταν Patrick Michael Leigh Fermor. Γεννήθηκε το 1915 και πέθανε το 2011 σε ηλικία 96 ετών μετά από μια γεμάτη, πλούσια και ευτυχισμένη ζωή. Δεν θα σταθώ πολύ στα πρώτα χρόνια της ζωής του -δύσκολη παιδική και σχολική ηλικία στην Αγγλία, φοίτησε στο Kings School στο Καντέμπουρυ, από το οποίο τον απέβαλαν, η πιο ευγενικά “του ζήτησαν να φύγει” μετά από ένα αθώο φιλί στην κόρη του μανάβη. Ακολούθησε μια περίοδος μποέμικης ζωής στο Λονδίνο που δεν τον ικανοποιούσε γιατί διψούσε για περιπέτειες. Το μόνο σίγουρο ήταν η επιθυμία του να γράψει. Ήξερε από μικρός ότι θα γινόταν συγγραφέας. Ακολούθησε το μεγάλο οδοιπορικό, όπου διέσχισε την Ευρώπη με τα πόδια».
Ο ίδιος πρόσθεσε, μεταξύ άλλων, ότι «το οδοιπορικό του Πάντυ κατέληξε στο Άγιο Ορος και μετά στην Ελλάδα και την Ρουμανία. Έζησε την πρώτη σοβαρή ερωτική σχέση του με την πριγκίπισσα Μπαλάσα Κατακουζηνού, στην Αθήνα, στον Πόρο και στην Ρουμανία. Και μετά ξέσπασε ο πόλεμος και όπως και πολλοί άλλοι, κατατάσσεται στον στρατό».
Η ΚΡΗΤΗ
«Και φτάνουμε στην Κρήτη. Ο Πάντυ συμμετείχε στον Αλβανικό πόλεμο και στην εκκένωση των συμμαχικών δυνάμεων από την Ελλάδα προς την Κρήτη. Συμμετείχε στην σύντομη εκστρατεία για την υπεράσπιση της Κρήτης εναντίον των Γερμανικών δυνάμεων που προσγειώθηκαν με αλεξίπτωτα και ανεμόπτερα δυτικά από τα Χανιά τον Μάιο του 1941. Μιλούσε ελληνικά, βασική προϋπόθεση για την υπηρεσία πληροφοριών στην Ελλάδα και κατατάσσεται στο Σώμα Ειδικών Επιχειρήσεων (SOE), την οργάνωση που έστησε ο Τσώρτσιλ για «να βάλει φωτιά στην Ευρώπη» με μυστικές επιχειρήσεις στα μετόπισθεν των γραμμών του εχθρού. Η βάση για τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα ήταν το Κάιρο, και από εκεί, αφού εκπαιδεύτηκε, ο Πάντυ στάλθηκε με πλοίο στην Κρήτη τον Ιούνιο του 1942».
Ο τεώς Πρέσβης της Μ. Βρετανίας στην Αθήνα, έκανε αναφορά σε ανθρώπους που γνώρισε και έκανε φίλους του ο Λη Φέρμορ στην Κρήτη, όπως τον Γεώργιο Ψυχουντάκη τον “Κρητικό Μαντατοφόρο” και τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, αναφέρθηκε επίσης στο Σώμα Ειδικών Επιχειρήσεων στην Κρήτη και συνέχισε λέγοντας ότι «ο Πάντυ έζησε πολύ καιρό στα βουνά, μένοντας σε ορεινές σπηλιές, και ήταν σε συνεχή κίνηση για να ξεφύγει από τις γερμανικές δυνάμεις, που σάρωναν την περιοχή» για να συμπληρώσει:
«Το πιο βασικό που θέλω να μεταφέρω στο ακροατήριο είναι η στάση του Πάντυ προς τους Κρητικούς, ο σεβασμός και η φιλία που τους έτρεφε και η αποφασιστικότητα του να αναδειχτούν οι εκατοντάδες άντρες και γυναίκες που περιέθαλψαν, οδήγησαν και στήριξαν τους συμμαχικούς στρατιώτες, με κίνδυνο της ζωής τους».
O κ. Llewellyn – Smith συμπλήρωσε ότι μετά τον πόλεμο ο Πάντυ χρειάστηκε να βρει μια νέα ζωή, εργάστηκε για λίγο καιρό στην Αθήνα στο Βρετανικό Συμβούλιο, κάνοντας διαλέξεις για τον πόλεμο ενώ στο Κάιρο είχε συναντήσει μια όμορφη νεαρή γυναίκα, την Τζόαν Ρέινερ που παντρεύτηκαν το 1968 στο Λονδίνο και προς το τέλος της δεκαετίας του 1960 εγκαταστάθηκαν στην Καρδαμύλη στην Μάνη».
ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ
Μετά την ομιλία του πρώην Πρέσβη, έκαναν σύντομες παρεμβάσεις η αντιπρόεδρος της ΙΛΑΕΚ, Αρχόντισσα Ναναδάκη – Παπαδερού η οποία αναφέρθηκε με τη σειρά της στον Λη Φέρμορ, ένας πολίτης από το Ηράκλειο που παραβρέθηκε για να παρακολουθήσει την ομιλία και ο οποίος -όπως στη συνέχεια και ο κ. Liewellyn Smith- αναφέρθηκε σε ένα «ατυχές περιστατικό» κατά τη διάρκεια του πολέμου και η δημοσιογράφος, Νανώ Σπανουδάκη Κουτσάκη, η οικογένεια της οποίας ήταν στην Εθνική Οργάνωση Δολιοφθορών και Πληροφοριών ν. Χανίων (ΕΟΔΠ) που συνεργαζόταν με την Μονάδα 133 του Συμμαχικού στρατηγείου.
Η κα Κουτσάκη αναφέρθηκε στον ιδρυτή και αρχηγό της Εθνικής ομάδας Πληροφοριών και Δολιοφθοράς (ΕΟΔΠ) που, όπως είπε, ήταν ο θείος της Μάρκος Σπανουδάκης. Επίσης, αναφέρθηκε στον πατέρα της, μέλος της οργάνωσης, Πολυχρόνη Σπανουδάκη και στον θείο της Ιωάννη Σπανουδάκη «ο οποίος μάλιστα ήταν μεταξύ των αιχμαλώτων της Αγιάς που αντηλλάγησαν με γερμανούς στρατιώτες στις 31 Μαρτίου 1945».
Επίσης, η κ. Κουτσάκη μίλησε και εκ μέρους της κας Αντωνίας Μποτωνάκη – Παπαδομανωλάκη που «ήθελε να δηλώσει παρούσα στην μνήμη του πατέρα της, ξεχωριστού μέλους της οργάνωσης, του Μιχάλη Μποτωνάκη».
«Αυτές οι ιστορικές διαλέξεις είναι ένας ακόμα τρόπος διατήρησης της τοπικής ιστορικής μνήμης και απόδειξη της ανάγκης συνεργασίας των λαών για την ελευθερία», κατέληξε η κα Κουτσάκη απευθυνόμενη στον κ. Llewellyn – Smith.
