Χάος επικρατεί σήμερα στην Καταλονία όπου διεξάγεται υπο αστυνομική καταστολή το δημοψήφισμα για ανεξαρτησία της περιοχής ή όχι. Ο μέχρι στιγμής απολογισμός: 460 τραυματίες από τις συγκρούσεις.
Γιατί όμως αυτή η περιοχή θέλει να ανεξαρτητοποιηθεί;
Τι εκπροσωπεί η Καταλονία στην Ισπανία
Είναι μια από τις ισχυρότερες και πλουσιότερες περιοχές της Ισπανίας. Εκπροσωπούν το 16% των Ισπανών και παράγουν το 20% του πλούτου της χώρας! Το 1/4 των ισπανικών εξαγωγών έφυγαν από την Καταλωνία το 2014.
Η Βαρκελώνη διαθέτει ένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά λιμάνια της Μεσογείου, τέσσερα διεθνή αεροδρόμια, μια ανταγωνιστική φαρμακευτική βιομηχανία, ενώ είναι βάση για μερικές από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες στον κόσμο, όπως η φίρμα ρούχων Mango. Τα ποσοστά ανεργίας παραμένουν υψηλά αλλά βρίσκονται κάτω από τον εθνικό μέσο όρο: βρίσκεται στο 19,1% ενώ στην υπόλοιπη Ισπανία είναι στο 22,4%.
Οπως και οι άλλες «αυτόνομες κοινότητες» (Ανδαλουσία, Κανάρια νησιά, Γαλικία κλπ) έτσι και η Καταλονία έχει τη δική της βουλή, η οποία ασχολείται κυρίως με τα θέματα της υγείας, της παιδείας και των κοινωνικών υπηρεσιών, ενώ διαθέτει και τη δική της αστυνομία.
Σε επίπεδο πολιτισμού, η Καταλονία έχει τη δική της γλώσσα, τον δικό της «εθνικό» ύμνο, τη δική της σημαία με τις κόκκινες και χρυσές ρίγες.
Τι ζητούν οι υπέρμαχοι της ανεξαρτησίας
Η περιοχή είναι σήμερα υπερχρεωμένη (κατά το 1/3 του ΑΕΠ της) και ισχυρίζεται ότι αυτό δεν θα συνέβαινε αν δεν ίσχυε το ισπανικό σύστημα, σύμφωνα με το οποίο οι πλούσιες περιοχές δίνουν στις φτωχότερες.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Generalitat το 2011, η διαφορά ανάμεσα σε αυτά που η Καταλονία δίνει ως φόρους στη Μαδρίτη και σε αυτά που λαμβάνει από το ισπανικό κράτος είναι της τάξης του 8,5% του ΑΕΠ της Καταλωνίας. Αυτός ο υπολογισμός αμφισβητείται από την κυβέρνηση, η οποία ισχυρίζεται ότι η διαφορά είναι στο μισό, στο 4,3% του ΑΕΠ της περιοχής.
Σήμερα η περιοχή κρατάει περίπου τους μισούς φόρους ενώ η κεντρική εξουσία παίρνει το άλλο μισό. Αυτό που επιθυμούν οι υπέρμαχοι της ανεξαρτησίας είναι να ισχύσει ό,τι και στη χώρα των Βάσκων: να μένουν όλοι οι φόροι στην περιοχή και να δίνονται στην κεντρική εξουσία ανάλογα με τις υπηρεσίες που το κράτος παραχωρεί στην Καταλονία, συν κάτι επιπλέον ως συμμετοχή αλληλεγγύης για τις φτωχές περιοχές της Ισπανίας.
Οπως, εκτός από φορολογικά αιτήματα, οι υπέρμαχοι της ανεξαρτησίας έχουν και πολιτισμικά αιτήματα: αγωνίζονται εναντίον της υποχρεωτικής χρήσης της καταλανικής, επίσημης, γλώσσας στα σχολεία και ισχυρίζονται ότι αυτό είναι μια προσπάθεια να «ισπανοποιηθούν» τα μικρά παιδιά. Σε πολλούς καταλανούς, η υποχρεωτική χρήση της ισπανικής διαλέκτου θυμίζει άλλες εποχές, όταν οι φρανκιστές είχαν καταλάβει την περιοχή στον εμφύλιο και είχαν καταπιέσει συστηματικά την καταλανική ταυτότητα.
Γιατί μπορεί να είναι πολύπλοκο
Ωστόσο τα εμπόδια είναι πολλά σε πολιτικό επίπεδο για μια ενδεχόμενη ανεξαρτησία της Καταλονίας. Οι υπέρμαχοι της ανεξαρτησίας κέρδισαν τις εκλογές με 72 έδρες στις 135 αλλά δεν κέρδισαν την απόλυτη πλειοψηφία. Επίσης, δεν συμφώνησαν στο πρόσωπο του μελλοντικού προέδρου της Καταλονίας. Η άκρα Αριστερά αρνήθηκε να στηρίξει τον Αρτουρο Μας, τον υποψήφιο του συνασπισμού κομμάτων.
Το συνταγματικό δικαστήριο αναγνώρισε στους Καταλανούς το δικαίωμα να αποφασίσουν σύμφωνα με την «πολιτική τους έμπνευση» αλλά για να την υλοποιήσουν θα πρέπει να αναθεωρηθεί το Σύνταγμα. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει να υπάρχει απόλυτη πλειοψηφία και στα δύο σώματα του κοινοβουλίου και οι υποστηρικτές της ανεξαρτησίας δεν έχουν την πλειοψηφία.
Εξάλλου, όπως και στην περίπτωση της Σκωτίας, θα είναι δύσκολο να αποφανθεί κανείς αν η ανεξάρτητη Καταλονία μπορεί να είναι μέλος της ΕΕ. Οι Βρυξέλλες εκτιμούν εδώ και χρόνια ότι η απόσχιση μιας περιοχής θα σημαίνει αυτόματα και την αποχώρησή της από την ένωση των 28 κρατών.
Οι οικονομικές συνέπειες σε περίπτωση ανεξαρτησίας
Η Καταλονία είναι ένας από τους κινητήρες της ισπανικής οικονομίας, πρώτη εξαγωγική περιφέρεια, με βιομηχανία και έρευνα αιχμής και υψηλές επιδόσεις στον τουριστικό κλάδο.
Η Καταλονία, που αντιστοιχεί στο 19% του ισπανικού ΑΕΠ ανταγωνίζεται τη Μαδρίτη (18,9%) για τον τίτλο της πιο πλούσιας περιοχής της χώρας. Βρίσκεται τέταρτη στην κατάταξη του κατά κεφαλήν ΑΕΠ (28.600 ευρώ έναντι 24.000 ευρώ που είναι ο μέσος όρος της χώρας), πίσω από τη Μαδρίτη, τη Χώρα των Βάσκων και τη Ναβάρα.
Το ποσοστό της ανεργίας, αντίστοιχο με αυτό της Μαδρίτης, είναι μικρότερο από την υπόλοιπη χώρα: 13,2% για το δεύτερο τρίμηνο 2017 έναντι 17,2% σε εθνικό επίπεδο και 13% στη Μαδρίτη.
Δυναμικές εξαγωγές και μεγάλοι όμιλοι
Η Καταλονία είναι με απόσταση η πρώτη εξαγωγική περιφέρεια της Ισπανίας, με ένα τέταρτο των πωλήσεων αγαθών στο εξωτερικό το 2016 και κατά το πρώτο τρίμηνο 2017. Η περιοχή προσέλκυσε το 2015 το 14% περίπου των ξένων επενδύσεων στην Ισπανία και έρχεται στη δεύτερη θέση μετά τη Μαδρίτη (64%), αλλά σε απόσταση από όλες τις άλλες περιοχές της χώρας, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του υπουργείου Οικονομίας.
Πολλές μεγάλες εταιρείες έχουν την έδρα τους στη Βαρκελόνη: η εταιρεία ειδών ένδυσης Mango, η τρίτη ισπανική τράπεζα CaixaBank, ο κολοσσός του φυσικού αερίου Gas Natural, ο όμιλος των εθνικών οδών Abertis, ο οίκος αρωμάτων Puig (ιδιοκτήτης των Nina Ricci, Paco Rabanne, Jean-Paul Gaultier).
Μεγάλος βιομηχανικός παράγοντας
Ο τομέας παραγωγής και επεξεργασίας τροφίμων είναι ο πρώτος βιομηχανικός τομέας της Καταλονίας ως προς την απασχόληση και τον κύκλο εργασιών, με πρώτη τη βιομηχανία του κρέατος (μεγάλος εξαγωγέας χοιρινού).
Η Καταλονία συγκεντρώνει το ήμισυ της χημικής βιομηχανίας της Ισπανίας και η δραστηριότητα του τομέα είναι υψηλότερη από ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών, όπως η Αυστρία.
Η Καταλονία ήταν το 2016 η δεύτερη στην Ισπανία σε αριθμό παραχθέντων αυτοκινήτων, με το 19% της εθνικής παραγωγής (21% στην Καστίγια και Λεόν). Η Nissan και η Volkswagen, μέσω της Seat, λειτουργούν εργοστάσια παραγωγής. Η Ισπανία είναι ο δεύτερος κατασκευαστής αυτοκινήτων στην Ευρώπη, μετά τη Γερμανία.
Ερευνα και βιοεπιστήμες αιχμής
Η Καταλονία έχει επενδύσει στην έρευνα, κυρίως στους τομείς της γενετικής, της νευροβιολογίας, της κυτταρικής βιολογίας, τομέας που αντιστοιχεί στο 7% του ΑΕΠ της. Πλούσια σε νοσοκομειακές μονάδες αιχμής και ερευνητικά κέντρα, περιλαμβανομένου ενός πυρηνικού κέντρου με επιταχυντή μικροσωματιδίων, η περιοχή είναι η πρώτη στην Ευρώπη σε αριθμό φαρμακευτικών εταιρειών ανά κάτοικο.
Οι νέες τεχνολογίες είναι επίσης παρούσες στη Βαρκελόνη, η οποία φιλοξενεί κάθε χρόνο το παγκόσμιο συνέδριο κινητής τηλεφωνίας.
Τα καταλανικά πανεπιστήμια συγκαταλέγονται στα καλύτερα του κόσμου: στα πέντε πρώτα ισπανικά πανεπιστήμια που περιλαμβάνονται στην κατάταξη της Σανγκάης, τα τρία είναι καταλανικά. Στην Καταλονία λειτουργούν δύο εμπορικές σχολές και σειρά μεγάλων εκδοτικών οίκων.
Πρώτος τουριστικός προορισμός της Ισπανίας
Η Καταλονία, με την πρωτεύουσά της και τις παραλίες της Κόστα Μπράβα, είναι η περιοχή της Ισπανίας που προσελκύει τους περισσότερους ξένους τουρίστες. Η τάση έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Περισσότερα από 18 εκατομμύρια τουρίστες επισκέφτηκαν την Καταλονία το 2016, το ένα τέταρτο του συνόλου των τουριστών που επισκέφτηκαν την Ισπανία.
Το αεροδρόμιο της Βαρκελώνης είναι το δεύτερο της χώρας , μετά το αεροδρόμιο της Μαδρίτης. Το 2016 υποδέχθηκε περισσότερα από 44 εκατομμύρια επιβάτες. Προσελκύει αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους που θέλουν να κάνουν τη Βαρκελώνη κόμβο για τις υπερατλαντικές τους πτήσεις.
Το λιμάνι της Βαρκελώνης είναι τρίτο στην Ισπανία για την κίνηση εμπορευμάτων, μετά τα λιμάνια του Αλχεθίρας και της Βαλένθια, και ένα από τα σημαντικότερα λιμάνια για κρουαζιερόπλοια.
Το ασθενές σημείο του χρέους
Το βάρος του δημοσίου χρέους είναι ένα από τα ασθενή σημεία της Καταλονίας. Αντιστοιχεί στο 35,2% του ΑΕΠ, γεγονός που την καθιστά την τρίτη πιο χρεωμένη περιοχή της Ισπανίας το πρώτο τρίμηνο 2017.
Σε απόλυτους αριθμούς, η Καταλονία έρχεται πρώτη με 75,4 δισεκατομμύρια ευρώ στο τέλος του Μαρτίου. Το χρέος της απαγορεύει την απευθείας χρηματοδότηση από τις αγορές και εξαρτάται γι΄αυτήν από το κεντρικό κράτος.
Οι οικονομικές συνέπειες της ανεξαρτησίας
Οι υπέρ και οι κατά της ανεξαρτησίας συγκρούονται για τις επιπτώσεις της απόσχισης και συχνά βασίζουν ορισμένες φορές τα νούμερα που προβάλλουν σε διαφορετικές μεθόδους και υποθέσεις.
Σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομία της Ισπανίας, η ανεξάρτητη Καταλονία θα βγει από την Ευρωπαϊκή Ενωση και το ΑΕΠ της θα μειωθεί κατά 25% έως 30%, ενώ η ανεργία θα διπλασιασθεί.
Ορισμένοι οικονομολόγοι κάνουν την ακριβώς αντίθετη εκτίμηση, θεωρούν ότι η Καταλονία θα παραμείνει στην ΕΕ και το ΑΕΠ της θα παραμείνει βραχυπρόθεσμα σταθερό, ενώ μακροπρόθεσμα θα αυξηθεί κατά 7%.
Η αυτονομιστική κυβέρνηση της Καταλονίας θεωρεί επίσης ότι η περιοχή δεν θα έχει πλέον πρόβλημα «δημοσιονομικού ελλείμματος» ισχυριζόμενη ότι καταβάλλει στο κεντρικό κράτος περισσότερα χρήματα από αυτά που λαμβάνει.
Οι καταλανικές αρχές τοποθετούν το έλλειμμα στα 16 δισεκατομμύρια ευρώ (8% του τοπικού ΑΕΠ) και η κεντρική κυβέρνηση, αλλά σύμφωνα με υπολογισμό που στηρίζεται σε άλλη μέθοδο, σε 10 δισεκατομμύρια ευρώ (5% του τοπικού ΑΕΠ).
Πηγή:΅euronews
