Το 5ο Γυμνάσιο Χανίων πραγματοποιεί για τα σχολικά έτη 2018-2020 το πρόγραμμα Erasmus+ “Οινολογικός Πολιτισμός, Αρχές τη Ευρωπαϊκής Οινολογίας, Ευρωπαϊκά Σταφύλια πριν τη Φυλλοξήρα».
Στο συγκεκριμένο πρόγραμμα συμμετέχουν τα σχολεία: Aurelio Gόmez Escolar (Ισπανία), ΙΕS Teguise (Ισπανία), Περιφερειακό Γυμνάσιο Λιβαδιών (Κύπρος), 1ο Γυμνάσιο Αχαρνων (Ελλάδα) και 5ο Γυμνάσιο Χανίων (Ελλάδα). Συμμετέχει επίσης το Πανεπιστήμιο του Burgos της Ισπανίας.
Θεωρούμε για τους μαθητές μας μεγάλο κέρδος τη συμμετοχή στο πρόγραμμα αυτό, καθώς θα τους δοθεί η ευκαιρία να ασχοληθούν με θέματα όπως η ιστορία του οίνου, οι ποικιλίες των μεσογειακών σταφυλιών αλλά και των γηγενών κρητικών ποικιλιών, οι τύποι κρασιών και η διαδικασία παραγωγής του, η φυλλοξήρα της αμπέλου, η σχέση του κρασιού με τη διατροφή αλλά και η επιχειρηματικότητα και η επαγγελματική ενασχόληση στον κλάδο της οινοποιίας, κ.α.
Στα πλαίσια λοιπόν του προγράμματος αυτού επισκεφτήκαμε την Πέμπτη 18 Οκτωβρίου το καζάνι της οικογένειας Παρασκάκη στο Ξαμουδοχώρι Χανίων.
Στην επίσκεψή μας αυτή μας συνόδευσαν και μικροί δημοσιογράφοι του δεύτερου προγράμματος Erasmus+ του σχολείου μας με θέμα «Ευρωπαϊκός μαθητικός τύπος». Οι μαθητές είχαν έρθει εφοδιασμένοι με μηχάνημα ηχογράφησης, φωτογραφικές μηχανές και πολλές ερωτήσεις και απορίες.
Μόλις φτάσαμε μας υποδέχτηκαν πολύ εγκάρδια οι κ. κ. Μανόλης και Μιχάλης Παρασκάκης. Μας έδειξαν με περηφάνεια το παλιό χάλκινο καζάνι, που απέκτησαν οι πρόγονοί τους το έτος 1912, με τη νομοθεσία Βενιζέλου.
Εξήγησαν στα παιδιά ότι τα στράφυλα, τα οποία προέρχονται από Ρωμέικο σταφύλι ζυμώνουν για περίπου ένα μήνα σε μεγάλα πλαστικά βαρέλια χωρίς πρόσθετα ένζυμα. Το πιο σημαντικό είναι οι βαθμοί ζαχάρου του σταφυλιού και το Ρωμέικο είναι ιδανική ποικιλία καθώς έχει περίπου 13-14 βαθμούς. Όταν είναι πλέον έτοιμα και αφού χορηγηθεί η απαιτούμενη άδεια από την διεύθυνση γεωργίας και το τελωνείο ξεκινάει η διαδικασία απόσταξης της τσικουδιάς.
Το καζάνι της οικογένειας έχει μια χωρητικότητα περίπου 130 κιλών και κάθε καζάνεμα διαρκεί περίπου 1,5-2 ώρες. Η πρώτη τσικουδιά που βγαίνει ονομάζεται πρωτόρακη και η περιεκτικότητα της σε αλκοόλ είναι πολύ μεγάλη και άρα ακατάλληλη για κατανάλωση. Οι ιδανικοί βαθμοί για την τσικουδιά είναι τα 18,5 γράδα που αντιστοιχούν σε 45% αλκοόλ.
Μετά από λίγη ώρα και μετρώντας το απόσταγμα ο κ. Μανόλης Παρασκάκης μας πληροφόρησε ότι το πρώτο καζάνεμα είχε φτάσει στο τέλος του καθώς οι βαθμοί της τσικουδιάς είχαν μειωθεί αισθητά. Με τη βοήθεια του ξαδέλφου του αφαίρεσε το καπάκι του καζανιού και άρχισαν να το αδειάζουν. Τα βρασμένα στράφυλα, που χρησιμοποιούνται ως φυσικό λίπασμα στις καλλιέργειες απομακρύνονται και το καζάνι πλένεται με άφθονο νερό. Μετά ξαναγεμίζει το καζάνι με νέα στράφυλα και σκεπάζεται με το καπάκι. Για τη μόνωση του καπακιού φτιάχνεται μια ειδική ζύμη από αλεύρι, στάχτη και νερό η οποία αλείφεται γύρω από το σημείο επαφής με το καζάνι για να μην υπάρχει διαρροή υδρατμών.
Στην αρχή το καζάνεμα απαιτεί δυνατή φωτιά. Ο βρασμός ξεκινάει περίπου μετά από ένα εικοσάλεπτο όταν τα στράφυλα έχουν φτάσει το σημείο ζέσεως τους που είναι γύρω στους 80 βαθμούς Κελσίου. Τότε χαμηλώνουμε τη φωτιά και την κρατάμε σταθερή. Τα ιδανικά ξύλα για το σκοπό αυτό είναι της ελιάς. Όταν αρχίσει η βράση, οι υδρατμοί περνούν μέσα από το λουλά (μακρύς χάλκινος σωλήνας). Ο λουλάς στη συνέχεια περνάει μέσα από μια δεξαμενή με κρύο νερό όπου οι υδρατμοί υγροποιούνται και γίνονται τσικουδιά. Για να επιβραδυνθεί η πορεία των υδρατμών ο λουλάς στο σημείο που έρχεται σε επαφή με το νερό φαρδαίνει και σχηματίζει «πιάτα», όπως μας τα ονόμασε ο κ. Μανόλης.
Περιμένοντας το καινούργιο καζάνι να βράσει, ο κ. Παρασκάκης απάντησε με μεγάλη χαρά τις ερωτήσεις των μαθητών. Έτσι πληροφορηθήκαμε ότι για να αποστάξουμε ένα λίτρο τσικουδιάς απαιτούνται γύρω στα 7-8 κιλά στράφυλα. Επίσης το καζάνι λειτουργεί κάθε μέρα γύρω στις 12 ώρες μέσα στις οποίες καζανεύουν γύρω στα 450 κιλά στράφυλα. Μας πληροφόρησε επίσης ότι οινοπνευματώδη ποτά παρόμοια της τσικουδιάς μπορούμε να αποστάξουμε από κάθε καρπό η φρούτο που περιέχει ζάχαρα, όπως π.χ. τα μούρα, τα κούμαρα, τα βατόμουρα κ.α. μόνο που στην Κρήτη δεν χορηγούνται άδειες για τέτοιες αποστάξεις. Μάθαμε επίσης ότι την καλή τσικουδιά την ξεχωρίζει κανείς από το άρωμά της και την καλή της γεύση και δεν πρέπει να μας καίει το λαιμό. Ρωτώντας τον για τις ευεργετικές ιδιότητές της, τόνισε ότι η κατανάλωση πάνω από ένα ή δύο ποτηράκια δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να είναι ευεργετική.
Στη συνέχεια ο κ. Μιχάλης Παρασκάκης μας ξενάγησε στα αμπέλια της οικογένειας. Είδαμε αμπελώνες Syhrah, Cabernet Sauvignon και βέβαια Ρωμέικου. Δοκιμάσαμε κάποια τελευταία σταφύλια από όλες τις ποικιλίες που είχαν γλυτώσει από τον τρύγο και ακούσαμε για τις ιδιαιτερότητες, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της κάθε καλλιέργειας. Επιστρέφοντας στο καζάνι μας περίμενε και η νεότερη γενιά της οικογένειας με μια παραδοσιακή έκπληξη! Σουβλάκια για όλους μας, κρασί μόνο για τους καθηγητές.
Ευχαριστούμε από καρδιάς για την εγκάρδια υποδοχή και φιλοξενία!
