Ιστορικό Αρχείο Κρήτης: Βλέπει, πονάει, ντρέπεται κανείς; (φωτ.)

Σπάνια οθωμανικά αρχεία παραδομένα στη μούχλα. Κειμήλια από την εποχή των κρητικών επαναστάσεων, της Μάχης της Κρήτης και της Αντίστασης ατάκτως ερριμμένα. Ξύλινα κασόνια γεμάτα δημόσια έγγραφα βουτηγμένα στη σκόνη και την εγκατάλειψη ενός σκοτεινού υπογείου. Η εικόνα που παρουσιάζει το Ιστορικό Αρχείο Κρήτης είναι αποκαρδιωτική.

1 από 8

Τι κι αν πρόκειται για το δεύτερο μεγαλύτερο αρχείο της χώρας μετά τα Γενικά Αρχεία του Κράτους στην Αθήνα;
Τι κι αν μιλάμε για ένα Αρχείο που μέχρι πριν λίγα χρόνια υποδέχονταν ντοκουμέντα και έγγραφα από όλη την Κρήτη και το οποίο φέτος συμπληρώνει έναν αιώνα ζωής;
Εδώ και χρόνια έχει επισημανθεί πως το όμορφο νεοκλασικό της οδού Ι. Σφακιανάκη δεν μπορεί να σηκώσει το βάρος των αναγκών ενός τόσου μεγάλου Αρχείου.
Οι εικόνες που αποτύπωσε ο φωτογραφικός φακός των “Χ.ν.” χθες είναι ενδεικτικές: Το οθωμανικό αρχείο έχει πληγεί σοβαρά από την υγρασία καθώς το Αρχείο δεν πληροί τις αναγκαίες προδιαγραφές για την προστασία των εγγράφων, μη διαθέτοντας ούτε καν ένα απλό σύγχρονο σύστημα ψύξης και θέρμανσης του χώρου.
Στην κεντρική αίθουσα επισκέπτες, ερευνητές και ταξινόμοι είναι αναγκασμένοι να μοιράζονται το μοναδικό τραπέζι που υπάρχει, ενώ σε κάθε διαθέσιμη επιφάνεια αντικρίζει κανείς έγγραφα και αρχειακό υλικό που δεν χωράει στα αρχειοστάσια.
Στον δεύτερο όροφο, στον εκθεσιακό χώρο με το σημαντικό λαογραφικό και ιστορικό υλικό και τα σπάνια κειμήλια, που θα μπορούσαν κάλλιστα να υποστηρίξουν τη λειτουργία ενός σύγχρονου μουσείου, συναντάμε κούτες γεμάτες με οθωμανικά έγγραφα που βρίσκονται ανάμεσα και πάνω στα αντικείμενα της συλλογής.
Ομως κανένας χώρος δεν αποτυπώνει περισσότερο την απαξίωση που βιώνει το Αρχείο από την Πολιτεία όσο το υπόγειο του κτηρίου. Εκεί όπου ξύλινα κασόνια μαζί με μεγάλες κούτες φιλοξενούν ένα μεγάλο όγκο άγνωστων και αναξιοποίητων αρχείων, ενώ αμέτρητες στοίβες από έγγραφα “κοσμούν” περιμετρικά τους τοίχους. Κι όλα αυτά δίπλα, κυριολεκτικά, στον λέβητα του Αρχείου!
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ι.Α.Κ. πλέον δεν μπορεί να υποδεχθεί καινούριο αρχειακό υλικό σε μεγάλες ποσότητες καθώς ακόμα και το διαμέρισμα που διατηρεί στην οδό Δημητρακάκη είναι γεμάτο μέχρι το ταβάνι από έγγραφα.
Και βεβαίως ένα σύγχρονο Αρχείο δεν έχει μόνο ανάγκη από αποθηκευτικό χώρο και αρχειοστάσια αλλά και από κατάλληλους χώρους για τη συντήρηση των αρχείων, την ταξινόμηση και την έκθεση των σημαντικών αντικειμένων που διαθέτει. Από σύστημα πυρασφάλειας, που σήμερα είναι ανύπαρκτο, αλλά και από το αναγκαίο εξειδικευμένο προσωπικό που θα υποστηρίζει τη λειτουργία του (από το Ι.Α.Κ. λείπει για παράδειγμα ένας συντηρητής, ενώ ακόμα και η καθαριότητα γίνεται από το προσωπικό).

Δεινή η θέση των Αρχείων

Τη δεινή θέση που έχουν περιέλθει οι Υπηρεσίες των Γενικών Αρχείων του Κράτους περιγράφει με ανακοίνωσή του το Σωματείο Εργαζομένων στα Γενικά Αρχεία του Κράτους την οποία υπογράφουν η πρόεδρος Ε. Μαμμά και η γραμματέας Ε. Αγγελίνα. Ειδικότερα, οι εργαζόμενοι μιλάνε για παντελή αδυναμία εκτέλεσης προμηθειών από τον ετήσιο προϋπολογισμό που δεν επιτρέπει στις Υπηρεσίες να ανταποκριθούν ακόμα και σε στοιχειώδεις οικονομικές υποχρεώσεις, ενώ υπογραμμίζουν ότι δεν εκτελείται καμία υπηρεσία συντήρησης κτηρίων και υποδομών (πυρασφάλειας, ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις κ.ά.). Οι προμήθειες των αναλώσιμων υλικών και του εξοπλισμού, του πετρελαίου θέρμανσης, υλικών καθαριότητας και ατομικής υγιεινής, καλύπτονται, στο μέτρο του δυνατού, με προσωπικά έξοδα των εργαζομένων, όπως τονίζεται στην ανακοίνωση, ενώ ειδικότερα οι περιφερειακές υπηρεσίες δεν είχαν ποτέ τη δυνατότητα να συνάψουν συμβάσεις για καθαριότητα και φύλαξη.
Τέλος, οι εργαζόμενοι γνωστοποιούν ότι θα κινηθούν με κάθε έννομο μέσο για να προασπίσουν την υγεία και την ασφάλειά τους καθώς η τήρηση των μέτρων που προκρίνει η Πολιτεία για την επιδημία είναι αδύνατη στους χώρους εργασίας τους.