Κάθε… ποταμός και η μοίρα του

Αναπάντεχο το κελάρυσμα του νερού στην καρδιά του Θερισιανού ποταμού εκείνο το Κυριακάτικο πρωινό του περασμένου Οκτώβρη.
Την επόμενη της μέρας που ο μεγάλος σεισμός δόνησε την Κρήτη.
Αναζητώντας ανάσες ζωής στη μυρωδάτη φύση, παρέα με τον Αλέξη, τον σκύλο μου,  βαδίζαμε δίπλα στο ποτάμι χαράματα, με κατεύθυνση το φαράγγι.
Ο δροσερός αέρας που φυσούσε ελαφρά προσδιόριζε τον τόπο και τον χρόνο.
Κατηφόριζε την καταπράσινη πλαγιά, φορτωμένος με τις ευωδιές της και συναντούσε τις καρυδιές, περνώντας ανάμεσα από τα καταπράσινα πλατάνια.
Ένας βράχος μεγάλος και βαρύς ξεκόλλησε  με τον σεισμό από τη θέση του στην κορυφή της πλαγιάς, κύλισε προς τα κάτω και πέφτοντας με δύναμη στον αγωγό του οργανισμού ύδρευσης τον έσπασε.
Ορμητικά το νερό, γλυκοφιλώντας το ξερό χώμα, επέστρεψε στην κοίτη του ποταμού, στη θέση του και πότισε έστω για λίγο τα διψασμένα δέντρα και τα πουλιά.
Ενα κομμάτι του οικοσυστήματος απολάμβανε  ξανά το δικαίωμά του στο νερό.
Έτσι το θέλησε η φύση.
Αυτή που με τόση σοφία όργωσε τα φαράγγια και τα ποτάμια εκεί που έπρεπε, χιλιάδες χρόνια πριν και τους έδωσε τις πηγές με τα νερά για να γίνουν οι φλέβες της πάνω στη Γη.
Πηγές ζωής, που συνέβαλαν στην ισορροπία του οικοσυστήματος ώστε να μπορέσει να αναπτυχθεί και να διατηρηθεί η βιοποικιλότητα μέχρι τις μέρες μας.
Δίπλα στις όχθες τους χτίστηκαν μεγάλες  πόλεις, όπως το Λονδίνο δίπλα στον Τάμεση, η Ρώμη δίπλα στον Τίβερη και το Παρίσι δίπλα στον Σηκουάνα.
Πότισαν ερήμους και έκαμαν εύφορες κοιλάδες απέραντες, όπως ο Ρήνος στην Ευρώπη,  ο Ευφράτης στην Ασία και ο Νείλος στην Αφρική.
Άλλοι ενέπνευσαν  ποιητές και ριμαδόρους  κι άλλοι έγιναν τόποι αναφοράς για τις θρησκείες σ’ ανατολή και δύση.
Όπως ο Ιορδάνης ποταμός για τους Χριστιανούς και ο Γάγγης για τους Ινδουιστές.
Στην Αρχαία Αθήνα οι πηγές και τα ποτάμια ήταν ιερά.
«Γεια σου μωρέ ποτάμι οπού ’βλεπες χαράματα
παρόμοιο τέκνο θεού, μ’ ένα κλωνί ρογδιάς
στα δόντια, να ευωδιάζεται από τα νερά σου·».
Θα γράψει ο μεγάλος μας ποιητής Οδυσσέας Ελύτης.
Όμως πολλές από τις φλέβες αυτές, ανά την υφήλιο, είχαν με την πάροδο των χρόνων τη μοίρα του μικρού συντοπίτη μας Θερισιανού ποταμού, που είναι εντελώς αποξηραμένος σε όλο του το μήκος κατά το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου, ενώ το τμήμα του που βρίσκεται στο ομώνυμο φαράγγι, για όλο τον χρόνο.
Απέραντα  ποτάμια, όπως ο Κολοράντο στην Αμερική, ο Κίτρινος ποταμός στην Κίνα, ο Ινδός στην Ινδία και αλλού, στερεύουν από νερό με ανθρώπινη παρέμβαση.
Αυτό επιβάλλουν, λένε, οι ανάγκες ύδρευσης και άρδευσης των αντίστοιχων περιοχών.
Δεν ξέρω κατά πόσο είναι νόμιμο να αποστραγγίζεται πλήρως ένα ποτάμι, μπορεί και να είναι, σίγουρα όμως κάτι τέτοιο αποβαίνει εγκληματικά βλαπτικό για τη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής και την ισορροπία του φυσικού περιβάλλοντος.
Που θυσιάζεται εύκολα και απερίσκεπτα στον βωμό της απληστίας μας.
Που πληγώνεται και καταστρέφεται στ’ όνομα μιας άναρχης ανάπτυξης αμφιβόλου ποιότητας αποτελεσματικότητας και προοπτικής, με μοναδικό στόχο το άμεσο κέρδος σε χρήμα.
Από τον Οκτώβρη, με το που ήρθαν οι βροχές, κύλισε ως γνωστό, πολύ νερό στ’ αυλάκια, στους χειμάρρους και στα ποτάμια. Άνθρωποι πνίγηκαν μέσα σε ορμητικά νερά, σπίτια χτισμένα σε αποξηραμένα και μπαζωμένα ρεύματα πλημμύρισαν και δυστυχώς άνθρωποι έμειναν χωρίς στέγη.
Ως συνήθως, οι λεγόμενες «αρμόδιες υπηρεσίες» έσπευσαν στην καταγραφή των ζημιών  για να αδρανήσουν αμέσως μετά.
«Η φύση εκδικείται», διατυμπάνισαν τα κανάλια με τη γνωστή τους κακεντρέχεια.
Λάθος. Η φύση δεν εκδικείται.
Λειτουργεί σύμφωνα με τους αιώνιους και ακατάρριπτους νόμους της, όπως έγινε στην περίπτωση του μεγάλου σεισμού, τους οποίους  εμείς το σκεπτόμενο τμήμα της, συχνά παραβιάζουμε συνειδητά αδιαφορώντας για τις συνέπειες.
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι, η αποστράγγιση κάποιων των ποταμών και η μόλυνση των υπολοίπων θα έχει εκτός των άλλων ανυπολόγιστες επιπτώσεις στην ποιότητα και στην ποσότητα του καθαρού νερού, που έχει ανάγκη ο άνθρωπος για να επιβιώσει.
Και είναι λογικό, γιατί πώς μπορεί να παραμείνει στη ζωή ένας οργανισμός χωρίς φλέβες;

ΜΑΝΩΛΗΣ ΔΡΑΚΑΚΗΣ

*Καθηγητής Φυσικός