«Η γνώση διαλύει τα σκοτάδια» λέει το έμβλημα του Πανεπιστημίου των Βρυξελλών. Αλλά σώζει και ζωές προφυλάσσοντας μας από ανώφελα και βλακώδη ατυχήματα Καλή φίλη και μανιώδης της καθαριότητας αποφάσισε ότι το αποχωρητήριο στο χωριό ήθελε καθάρισμα. Αποφάσισε να συνδυάσει δύο κατά τη γνώμη της ισχυρά καθαριστικά. Ακουαφόρτε και καυστική ποτάσα. Τι το καλύτερο, σκέφτηκε! Όμως η καυστική ποτάσα (υδροξείδιο του καλίου) είναι ισχυρή βάση που όταν διαλύεται στο νερό παράγει μεγάλες ποσότητες θερμότητας. Και το ακουαφόρτε (νιτρικό οξύ) είναι ισχυρότατό οξύ. Από το γυμνάσιο μάθαμε ότι τα οξέα και οι βάσεις αντιδρούν, μερικές φορές βίαια για την παραγωγή αλάτων. Η φίλη μας δεν το ήξερε γιατί δεν είχε πάει γυμνάσιο. Η έκρηξη που ακολούθησε όταν ανακάτεψε τα δύο υλικά της κατέστρεψε ανεπανόρθωτα τα μάτια αφήνοντάς την για πάντα τυφλή. Αν είχε διαβάσει τις οδηγίες πάνω στα μπουκάλια, αν είχε ρωτήσει κατάλληλα, ίσως να είχε ακόμη το φως της … Ο νεαρός είχε πάρει το πετρελαιοκίνητο αυτοκίνητο του πατέρα του να πάει βόλτα με τους φίλους του. Με πτυχία πανεπιστημίου όλη η παρέα. Στο βενζινάδικο, δεν προσδιόρισε ότι ήθελε πετρέλαιο κίνησης και η κοπέλα που ανέλαβε να τον εξυπηρετήσει δεν διάβασε την ένδειξη DIESEL στην οπή τροφοδοσίας του ρεζερβουάρ. Άγνοια; Αδιαφορία; Συνδυασμός και των δύο; Το αποτέλεσμα ήταν το αυτοκίνητο να ακινητοποιηθεί λίγες εκατοντάδες μέτρα παρακάτω και η ζημιά να απαιτήσει πλήρη έλεγχο του κινητήρα και ενδεχόμενη αλλαγή της αντλίας καυσίμου … Η βόλτα διακόπηκε απότομα από τις κλήσεις της οδικής βοήθειας και την προοπτική του κόστους επισκευής. Ευτυχώς, δεν υπήρξαν επιπλοκές, οι οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να φτάσουν μέχρι και σε έκρηξη του κινητήρα… Διαβάζουμε συχνά για φοβερά ατυχήματα σε σημεία του οδικού δικτύου που δεν δικαιολογούνται. Σε ευθείες με καλή ορατότητα. Με οδόστρωμα που δεν είναι ολισθηρό και δεν έχει λακκούβες. Χωρίς πλευρικούς ανέμους. «Ο οδηγός έχασε τον έλεγχο του αυτοκινήτου» λέει η έκθεση της τροχαίας. Και πως χάνει κανείς τον έλεγχο του οχήματος όταν δεν υπάρχει κανένα κατασκευαστικό λάθος στο όχημα ή στο οδόστρωμα; Όταν μιλάει στο κινητό! Όταν ψάχνει να βρει έναν σταθμό στο ραδιόφωνο ή προσπαθεί να αλλάξει δίσκο μουσικής. Όταν αποκοιμηθεί στο τιμόνι επειδή δεν φρόντισε να ξεκινήσει ξεκούραστος το ταξίδι. Όταν τρώει και πίνει τον καφέ του ενώ οδηγεί. Ή ακόμη και επειδή μακιγιαριζόταν και ασχολιόταν περισσότερο με το καθρεφτάκι παρά με το δρόμο και την οδήγηση. Κι εδώ ο θανατηφόρος συνδυασμός άγνοιας και αδιαφορίας που μπορεί να σκοτώσει, ιδίως σε υψηλές ταχύτητες! Δεν πέρασε πολύς καιρός που κλάψαμε όλοι τους νεαρούς σπουδαστές που βρήκαν τραγικό θάνατο γιατί προσπαθούσαν να ζεσταθούν με μαγκάλι μέσα σε μη αεριζόμενο χώρο.
Τους σκότωσαν οι εισπνοές μονοξειδίου του άνθρακα. Πάλι στο γυμνάσιο είχαμε μάθει ότι το οξυγόνο, που χρειαζόμαστε όλοι για να επιζήσουμε, από την εισπνοή μεταφέρεται στους ιστούς του σώματος με την αιμοσφαιρίνη. Η οποία το ανταλλάσει εκεί με το διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο στη συνέχεια αποβάλλεται με την εκπνοή. Όμως, ενώ η ένωση οξυγόνου-αιμοσφαιρίνης διαλύεται όταν φτάσει στους ιστούς και αντικαθίσταται από την ένωση διοξειδίου του άνθρακα-αιμοσφαιρίνης, η ένωση του μονοξειδίου του άνθρακα με την αιμοσφαιρίνη είναι ιδιαίτερα ισχυρή κι έτσι στους ιστούς δεν μπορεί να φτάσει πια οξυγόνο. Αρκούν μάλιστα 2-3 βαθιές εισπνοές μονοξειδίου για να μπλοκαριστεί αρκετή ποσότητα αιμοσφαιρίνης ώστε το θύμα να χάσει τις αισθήσεις του. Μονοξείδιο παράγεται υπό συνθήκες ατελούς καύσης του άνθρακα, δηλαδή όταν δεν υπάρχει αρκετό οξυγόνο στον αέρα, δηλαδή όταν καίμε μαγκάλι σε κλειστό χώρο χωρίς επαρκή αερισμό. Η άγνοια που σκοτώνει! Ας ξαναγυρίσουμε στα τροχαία. Πόσα ατυχήματα έχουν γίνει επειδή το όχημα πήρε μια κλειστή στροφή με μεγαλύτερη ταχύτητα από εκείνη για την οποία είχε σχεδιαστεί ο δρόμος – και που αποτελούσε το όριο ταχύτητας στο συγκεκριμένο τμήμα της οδού; Δεν έπεσαν θύματα της «κακιάς ώρας» αλλά της άγνοιας όσον αφορά τη φυγόκεντρο δύναμη. Πρόκειται για τη δύναμη που «σπρώχνει» το όχημα να συνεχίσει να κινείται ίσια χωρίς να στρίψει, δύναμη που αντισταθμίζεται από την κεντρομόλο δύναμη, η οποία υποχρεώνει το όχημα λόγω τριβής των τροχών με το οδόστρωμα να κινηθεί στην καμπύλη τροχιά της στροφής. Οι δυνάμεις αυτές είναι ανάλογες της μάζας και του τετραγώνου της ταχύτητας, δηλαδή είναι τόσο μεγαλύτερες όσο βαρύτερο το όχημα κι όσο μεγαλύτερη η ταχύτητα. Είναι επίσης αντιστρόφως ανάλογες της ακτίνας της στροφής δηλαδή είναι μεγαλύτερες όσο πιο κλειστή είναι η στροφή. Απλές γνώσεις του γυμνασίου που όποιος τις αγνοεί γίνεται θύμα του «Μολώχ της ασφάλτου» … Πόσες καταστρεπτικές πυρκαγιές δεν έχουν ξεκινήσει από κάποιον σπινθήρα που πετάχτηκε από ηλεκτροκόλληση, από κοπτικό μηχάνημα ή από ψησταριά κοντά σε ξερόχορτα σε ημέρες με μεγάλο άνεμο; Κι όμως κάθε καλοκαίρι, η Πυροσβεστική προειδοποιεί να αποφεύγουμε τέτοιες δραστηριότητες ιδίως τις ημέρες αυξημένου κινδύνου λόγω καιρικών συνθηκών (ζέστη, άνεμοι κλπ.). Η άγνοια σε συνδυασμό με την αδιαφορία κατακαίγουν την Ελλάδα και βάζουν σε κίνδυνο τις ζωές και τις περιουσίες όλων μας. Κάποια ναυάγια θα είχαν σίγουρα αποφευχθεί αν οι καπετάνιοι είχαν επιδείξει μεγαλύτερο ενδιαφέρον αντί να αφήσουν το πηδάλιο σε ανίκανους υφιστάμενους. Όπως θα είχαν αποφευχθεί και κάποιες αεροπορικές τραγωδίες αν οι πιλότοι είχαν λάβει εγκαίρως τα κατάλληλα μέτρα και είχαν καταρτίσει με μεγαλύτερη προσοχή τα σχέδια πτήσης. Η γνώση που αποκτάται από τη μελέτη και τις εμπειρίες της ζωής αλλά και η περιέργεια και το ενδιαφέρον για την ασφάλεια μας και την ασφάλεια των «πλησίον» μας μπορούν να μας σώσουν τη ζωή. Όπως γράφαμε και πριν από λίγες εβδομάδες (ΧΝ 2/7/2014), τα περισσότερα απρόβλεπτα, οι περισσότερες κακές στιγμές μπορούν τελικά να προβλεφτούν με περισσότερη γνώση και λιγότερη αδιαφορία! *φυσικός, στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι απόψεις είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. http://alevantis.blogspot.com
