Συγκλονιστικά φωτογραφικά στιγμιότυπα από την ταραγμένη δεκαετία του ’40, μέσα από την ουμανιστική ματιά της Βούλας Παπαϊωάννου (1898 – 1990) παρουσιάζει η έκθεση φωτογραφίας με τίτλο “Βούλα Παπαϊωάννου: Το ανθρώπινο βλέμμα στα βάσανα ενός λαού (1940 – 1950)”, η οποία εγκαινιάστηκε χθες το βράδυ στην αίθουσα του Φιλολογικού Συλλόγου “ο Χρυσόστομος” στην οδό Χάληδων 83.
Στην έκθεση, που διοργανώνει ο Πολιτιστικός Σύλλογος “Οι φίλοι των γραμμάτων”, σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη, την εφημερίδα “Χανιώτικα νέα” και τον Φιλολογικό Σύλλογο “ο Χρυσόστομος”, η διεθνώς αναγνωρισμένη φωτογράφος μεταφέρει αρχικά τον θεατή, με μοναδική ευαισθησία, σε μία από τις πιο τραγικές και απάνθρωπες εποχές της ελληνικής ιστορίας, όταν, επί γερμανικής κατοχής, η πείνα θέριζε τον άμαχο πληθυσμό. Ωστόσο, στη συνέχεια, η Βούλα Παπαϊωάννου αιχμαλωτίζει με μοναδικό τρόπο με τον φωτογραφικό της φακό την αισιοδοξία και τις ελπίδες που γέννησαν η απελευθέρωση, ενώ λίγο αργότερα, τα κρίσιμα χρόνια που ακολούθησαν, θα βρουν την ίδια, ως συνεργάτη της UNRRA, να φωτογραφίζει στην ελληνική ύπαιθρο την ανασυγκρότηση της χώρας, κι ενώ παράλληλα μαινόταν ο εμφύλιος πόλεμος.
«Η έκθεση που παρουσιάζεται είναι μία επιλογή από φωτογραφίες της αναδρομικής έκθεσης της Βούλας Παπαϊωάννου που έγινε στο Μουσείο Μπενάκη το 2006», σημείωσε εκ μέρους του φωτογραφικού αρχείου του Μουσείου Μπενάκη η κα Γεωργία Ιμσιρίδου και πρόσθεσε: «Η ματιά της Βούλας Παπαϊωάννου είναι μία ματιά καθαρά ανθρωπιστική. Αυτό τη χαρακτηρίζει. Η Β. Παπαϊωάννου είναι μία από τις φωτογράφους, που οι εικόνες της έχουν καθαρά ουμανιστικό χαρακτήρα».
Παράλληλα, όμως, όπως διευκρίνισε η κα Ιμσιρίδου οι φωτογραφίες της Βούλας Παπαϊωάννου διατηρούν τον χαρακτήρα του ντοκουμέντου, γεγονός που αποδείχθηκε κι από τ’ ό,τι έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στο να σταλεί ανθρωπιστική βοήθεια στην Ελλάδα. «Η Παπαϊωάννου όταν κηρύχθηκε ο πόλεμος θέλησε να πάει στο μέτωπο, αλλά δεν έπαιρναν γυναίκες φωτογράφους. Οπότε φωτογράφισε τις αλλαγές στην Αθήνα. Μάλιστα, τα σκελετωμένα παιδιά τα φωτογράφισε παράνομα, γιατί με το που μπήκαν οι Γερμανοί απαγόρευσαν τις φωτογραφίσεις και η ποινή ήταν θάνατος. Είχε όμως μία φίλη που ήταν υπεύθυνη του Ερυθρού Σταυρού και κατάφερε να φωτογραφίσει τα παιδιά, οι φωτογραφίες έφυγαν κρυφά κι έτσι ήρθε η πρώτη επισιτιστική βοήθεια», ανέφερε η κα Ιμσιρίδου και πρόσθεσε ότι η Παπαϊωάννου συνέχισε και αργότερα με την ίδια διάθεση να αποτυπώνει φωτογραφικά την πραγματικότητα που ζούσε την ταραγμένη δεκαετία του ’40.
ΕΝΑ ΕΠΙΚΑΙΡΟ ΒΛΕΜΜΑ
Το ανθρώπινο βλέμμα της Βούλας Παπαϊωάννου πάνω στα γεγονότα που σημάδεψαν την Ελλάδα του ’40 – ’50, αλλά και τον χαρακτήρα ντοκουμέντου που είχαν οι φωτογραφίες από την κατοχή, υπογράμμισε το μέλος του Συλλόγου “Οι φίλοι των γραμμάτων” κ. Δημήτρης Δαμασκηνός: «Οι φωτογραφίες από τη Γερμανική κατοχή και την πείνα που έπληξε τους ενηλίκους και τα παιδιά, ήταν αυτές που συνέβαλαν στην αποστολή τροφίμων το 1943 από τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό και ευαισθητοποίησαν την ευρωπαϊκή και παγκόσμια κοινή γνώμη. Αρα είχαν -θα λέγαμε- κι ένα αποτέλεσμα κάπως πρακτικό. Από εκεί και πέρα μιλάμε για μία εξαιρετική φωτογράφο που δεν φωτογραφίζει τους ανθρώπους στην έξαψη των παθών, αλλά είναι τόσο δραστικό το βλέμμα και η ανθρώπινη προσέγγισή της που αιχμαλωτίζουν τον θεατή», επεσήμανε ο κ. Δαμασκηνός, ενώ η διευθύντρια των “Χ.Ν.” κα Ελια Κουμή σημείωσε τον παιδαγωγικό χαρακτήρα της έκθεσης: «Η έκθεση της Βούλας Παπαϊωάννου αναδεικνύει τη δύναμη της εικόνας, αλλά και την αξία του φωτορεπορτάζ, αφού φέρνει στο σήμερα στιγμιότυπα που σημάδεψαν την ελληνική κοινωνία της ταραγμένης δεκαετίας ’40 – ’50. Για τα “Χ.Ν.” έχει ιδιαίτερη σημασία η συμμετοχή σε αυτή την προσπάθεια για να έρθει η έκθεση του Μουσείου Μπενάκη στα Χανιά με πρωτοβουλία του Συλλόγου “Οι φίλοι των γραμμάτων”. Κι αυτό, γιατί είναι σημαντικό για όλους τους Χανιώτες και ιδίως τους μαθητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης να πάρουν αυτές τις εικόνες. Είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε ότι η μνήμη είναι κάτι το οποίο μας βοηθά να φτιάξουμε ρίζες κι ότι οι ρίζες αυτές μας βοηθούν να φτάσουμε ψηλά».
Ο πρόεδρος του Φιλολογικού Συλλόγου “ο Χρυσόστομος” κ. Αντώνης Πετρουλάκης χαρακτήρισε συγκλονιστική τη μαρτυρία της Παπαϊωάννου πάνω στα γεγονότα της δεκαετίας του ’40, ενώ τόνισε ότι “ο Χρυσόστομος” θέλησε με τη συμμετοχή του στη διοργάνωση να συμβάλει στην προσπάθεια του Συλλόγου “Φίλοι των γραμμάτων”, ώστε να παρουσιαστούν ενδιαφέρουσες δράσεις και πρωτοβουλίες στο κοινό των Χανίων.
Να σημειώσουμε ότι την έκθεση μπορούν καθημερινά να επισκέπτονται ιδιώτες και σχολεία από Δευτέρα έως Παρασκευή, το πρωί 11 π.μ. – 1 μ.μ. και το απόγευμα 6.30 – 9 μ.μ., ενώ θα παραμένει ανοιχτή για το κοινό και το Σάββατο πρωί 11 π.μ. – 1 μ.μ.
Η είσοδος είναι ελεύθερη.
