Η μείωση των τροχαίων στη Κρήτη απαιτεί κατά προτεραιότητα μιαν αλλαγή της γενικότερης συμπεριφοράς μας που έχει συχνά καταστροφικά αποτελέσματα…
Μάστιγα! Κακιά ώρα! Θέλημα Θεού! Πολλές οι κρητικές οικογένειες που θρηνούν κάποιον νεκρό από τροχαίο. Ακόμη περισσότερες όσες πρέπει να περιθάλπουν καθημερινά κι έναν ανάπηρο, ιδίως αυτές τις εποχές της κρίσης. Και το φαινόμενο δεν φαίνεται να περιορίζεται. Αντίθετα. «Ενώ πανελλαδικά έχουμε μείωση των θανατηφόρων ατυχημάτων κατά 2%, στην Κρήτη παρατηρούμε ότι αυτά αυξάνονται με ρυθμό 47% !!!» λέει ο Γιάννης Λιονάκης, πρώην διευθυντής ΕΛΠΑ και πρόεδρος του συλλόγου πρόληψης τροχαίων, του Ε.ΣΥ.ΠΡΟ.Τ.Α.
Τον Γιάννη Λιονάκη τον είχα γνωρίσει πριν μερικά χρόνια, όταν μερικοί «κουζουλοί» προτείναμε την υλοποίηση της στρατηγικής «Ασφαλής Κρήτη» για την μείωση των πάσης φύσεως ατυχημάτων στο νησί μας, με πρώτη προτεραιότητα την αντιμετώπιση των τροχαίων. Σε αυτό το πλαίσιο έγιναν κάποια έργα στο δευτερεύον οδικό δίκτυο και η Περιφέρεια οργάνωσε εκ των ενόντων μια ενημερωτική εκστρατεία στα σχολεία.
Όμως πώς να αλλάξεις νοοτροπία στον Κρητικό; «Στις επαρχίες η παραβατική συμπεριφορά αποτελεί τον κανόνα» υπογραμμίζει ο κ. Λιονάκης. «Να φανταστείς ότι υπάρχουν γονείς που επιβραβεύουν παιδιά 11 και 12 χρονών αγοράζοντάς τους μοτοσυκλέτες!» προσθέτει. Παράλληλα, πολλοί ηλικιωμένοι οδηγούν χωρίς να έχουν ανανεώσει την άδεια οδήγησης γιατί αρνούνται να υποβληθούν στις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις και κυκλοφορούν με ανασφάλιστα οχήματα ακόμη και χωρίς πινακίδες… «Πράγματι, είχαμε πρόσφατα 6 θανατηφόρα τροχαία με ηλικιωμένους αυτής της κατηγορίας», επισημαίνει ο κ. Λιονάκης. «Και παρατηρούμε αύξηση των δυστυχημάτων κατά 50% στις ηλικίες άνω των 55 ετών», προσθέτει
Οι ενήλικες δεν φροντίζουν καν να προφυλάξουν ακόμη και μικρά παιδιά. «Παρατηρώ τώρα το καλοκαίρι, μερικά παιδικά κεφαλάκια να εξέχουν από τα ανοικτά παράθυρα πολλών αυτοκινήτων» λέει ο κ. Λιονάκης. Ενώ πολλοί συνετοί γονείς τοποθετούν τα παιδιά τους στα ειδικά παιδικά καθίσματα που προβλέπονται από το νόμο, μερικοί γονείς τα θέτουν σε θανάσιμο κίνδυνο. «Και ξέρεις τι μου απάντησε μια κυρία όταν της έκανα παρατήρηση; Δεν θα γίνω εγώ Γερμανίδα…» μου λέει απορημένος ο κ. Λιονάκης.
Πράγματι, η εφαρμογή του νόμου που θα μας προστάτευε από ανώφελες τραγωδίες, από κλάματα, από πόνο και έξοδα, από το θάνατο αγαπημένων προσώπων, από τα εκατοντάδες θύματα των τροχαίων, θεωρείται από μερικούς ως καταπίεση. Θεωρείται ένδειξη γενναιότητας και της «υπερήφανης Κρητικής ψυχής». Η κουζουλάδα έχει αντικαταστήσει τη φρόνεψη. Η ανομία θεωρείται νόμος. «Ουαί οι λέγοντες το πονηρόν καλόν και το καλόν πονηρόν, οι τιθέντες το σκότος φως και το φως σκότος, οι τιθέντες το πικρόν γλυκύ και το γλυκύ πικρόν» λέει κάπου ο προφήτης Ησαΐας. Με άλλα λόγια, αλίμονο σε όσους λένε ότι το κακό είναι καλό, που παρουσιάζουν το σκοτάδι σαν φως και το πικρό το λένε γλυκό …
Βέβαια, υπάρχουν και πολλοί άλλοι παράγοντες που ευνοούν τα τροχαία ατυχήματα στην Κρήτη. Ένας, είναι η συχνά ελλιπής αστυνόμευση στο δευτερεύον οδικό δίκτυο. Όπως μας λέει ο κ. Λιονάκης, μετά το 2008 με τη δημιουργία ειδικής υπηρεσίας για την αστυνόμευση του ΒΟΑΚ, παρατηρήθηκε μια αισθητή μείωση των θανάτων σε αυτόν τον άξονα. Από 28 με 30 θανάτους μόνο στον ΒΟΑΚ ετησίως πέσαμε στους 8. Όμως, παρατηρήθηκε μια μετανάστευση των τροχαίων στην ενδοχώρα της Κρήτης.
Ένας άλλος παράγοντας είναι το οδόστρωμα. «Το οδόστρωμα είναι γερασμένο και τώρα το Σεπτέμβριο ολισθηρό από τη σκόνη και το μούστο που τρέχει από τα μεταφερόμενα σταφύλια» επισημαίνει κ. Λιονάκης. Αλλά και γενικότερα το οδικό δίκτυο της Κρήτης είναι προβληματικό. «Θα πρέπει να το σιάξουμε κατά προτεραιότητα», λέει ο κ. Λιονάκης. Όχι μόνο για να περιορίσουμε τα ατυχήματα, αλλά και για να υποστηρίξουμε καλύτερα μια από τις κυριότερες οικονομικές δραστηριότητες του νησιού μας – τον τουρισμό.
«Τα τελευταία χρόνια έπεσαν πολλά χρήματα στο νησί μας», επισημαίνει ο κ. Λιονάκης. Και προσθέτει: «Αναπτύχθηκαν μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, στις οποίες όμως η πρόσβαση είναι συχνά προβληματική λόγω του κακού οδικού δικτύου. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου δεν χωρούν να περάσουν τα λεωφορεία, τα ασθενοφόρα, η πυροσβεστική … Και ο πολύς κόσμος έμεινε με τους κακούς δρόμους. Φαντάσου πως θα απογειωνόταν ο τουρισμός μας αν είχαμε και καλούς δρόμους. Δυστυχώς, δόθηκε προτεραιότητα στο εύκολο κέρδος και έμεινε πίσω ο άνθρωπος!».
Όμως, το κόστος των τροχαίων σπάνια μπαίνει στην εξίσωση. Από τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας προκύπτει ότι το κόστος των τροχαίων ανέρχεται κάθε χρόνο σε 4% περίπου του Ακαθάριστου Εθνικού μας Προϊόντος. Σε αυτό περιλαμβάνονται όλα τα στοιχεία – τραυματισμοί, πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, χαμένες εργατοώρες, «Έκανα μιαν αναλογιστική μελέτη για την Κρήτη όπου έχουμε καθημερινά 56 μικρές ή μεγαλύτερες συγκρούσεις οχημάτων» λέει ο κ. Λιονάκης. «Το ετήσιο κόστος των τροχαίων στο νησί μας είναι 631.000 ευρώ ετησίως. Το κόστος κατασκευής του ΒΟΑΚ έχει υπολογιστεί σε 1,5 με 2 δισ. ευρώ. Για φαντάσου! Αν επί τρία χρόνια είχαμε μηδέν ατυχήματα θα μπορούσαμε να φτιάξουμε τον τελειότερο αυτοκινητόδρομο!». Άραγε το θέλουμε;
Ναι, πρέπει να γίνουν κάποια έργα κατά προτεραιότητα. Σε κάποια «μαύρα σημεία» του οδικού δικτύου όπου σημειώνονται πολλά τροχαία. Να ενισχυθεί η συχνά κατεστραμμένη σήμανση. Ναι, πρέπει να αξιοποιήσουμε τις παραγωγικές και δημιουργικές δυνάμεις της Κρήτης για να αλλάξουμε την κατάσταση προς το καλύτερο.
Αλλά πάνω απ’ όλα θα πρέπει να «αλλάξουμε μυαλά». Να μετανοήσουμε! Και να περάσουμε στα παιδιά μας μια παράδοση σεβασμού των κανόνων οδικής κυκλοφορίας, έστω κι αν διαφωνούμε με άλλους νόμους και κανονισμούς της κυβέρνησης. Μια παράδοση φρόνησης και όχι «κουζουλάδας». Μια παράδοση που μας την συστήνει ακόμη κι ο Ερωτόκριτος: «Γιατί κι ο Kύκλος του Kαιρού ανεβοκατεβαίνει, κ’ η φρονιμάδα είναι γιατρός, και κάθε ανάγκη γιαίνει… κι ας πορπατούνε οι μέρες σας, κι ο Kύκλος θέλει αλλάξει, με τον Kαιρό όλα τα νικά η φρόνεψη κ’ η τάξη»…
