Φθινοπωρινά
Φθινόπωρο και επισήμως από προχθές για το Βόρειο Ημισφαίριο της Γης, στο οποίο ανήκει και η χώρα μας, καθώς λίγο πριν το μεσημέρι, στις 11.20 περίπου, έλαβε χώρα η φθινοπωρινή ισημερία. Από δω και πέρα και για τρεις μήνες, μέχρι τις 22 του Δεκέμβρη, μπορεί μια μέρα πριν ή μια μέρα μετά, όλο θα μικραίνει η μέρα και θα μεγαλώνει η νύχτα. Στο χειμερινό λιοστάσι με το καλό! Ολες οι γιορτές και τα πανηγύρια τότε για τον δυτικό λεγόμενο κόσμο. Παλαιόθεν… Ηλιε, ήλιε, (μόνε) αρχηγέ!
Φθινόπωρο και σύννεφα στον ουρανό. Το σήμα κατατεθέν του. Περίεργα σύννεφα που κάνουν την εμφάνισή τους απ’ το πουθενά στον ουράνιο θόλο και δεν ξέρεις αν ήρθαν για να μείνουν ή να εξαφανιστούν στην πρώτη μάχη που θα δώσει μαζί τους ο ήλιος. Σύννεφα που αλλάζουν διαρκώς χρώματα και σχήματα, “ύφος και ήθος”, κατά το δοκούν. Μελαγχολίας το ανάγνωσμα σύμφωνα με κάποιους παλιούς ποιητές…
Φθινόπωρο κι απού φύγει – φύγει τα χελιδόνια για να μην τα βρει εδώ ο χειμώνας. Οχι χωρίς να μας ειδοποιήσουν, να μας αποχαιρετίσουν, όμως. Αλλο αν έχει αμβλυνθεί η ακοή μας, απ’ τους κάθε λογής θορύβους και δεν παίρνουμε χαμπάρι τα μηνύματα που κρύβουν στα ψελλίσματά τους. Ωστόσο, είμαστε σίγουροι για τον γυρισμό τους. Αυτά θα μας φέρουν πάνω στα φτερά τους την άνοιξη…
Μνήμη Εμμανουήλ Κριαρά
“Μήγαρις έχω τίποτ’ άλλο στον νου μου, πάρεξ ελευθερία και γλώσσα”. Κι αν ταιριάζει αυτή η φράση απ’ τον “Διάλογο” του Διονυσίου Σολωμού για τον Εμμανουήλ Κριαρά! Οπως και η φράση του Οδυσσέα Ελύτη από το “Αξιον Εστί”, “μονάχη έγνοια η γλώσσα μου”, έτσι όπως επαναλαμβάνεται στους στίχους του άλλωστε. “Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου… Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου με τα πρώτα μαύρα ρίγη… Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου με τα πρώτα – πρώτα Δόξα Σοι… Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου με τα πρώτα λόγια του Ύμνου…”.
Και με αφορμή την Ευρωπαϊκή Ημέρα Γλωσσών που γιορτάζεται αύριο, αλλά και τη διημερίδα που γίνεται αύριο και μεθαύριο και το μεθαυριανό ετήσιο μνημόσυνο του Εμμανουήλ Κριαρά, του καπετάν Μανόλη Κριαρά, όπως τον αποκάλεσε αποχαιρετώντας τον πέρυσι ο και καλός του φίλος, πρόεδρος του Κέντρου Κρητικής Λογοτεχνίας Κώστας Μουτζούρης, στην εκκλησία της Ευαγγελίστριας Στερνών Ακρωτηρίου απ’ τον Πολιτιστικό Σύλλογο και την τοπική κοινότητα του χωριού, τούτη η στάση. Στη μνήμη του Μεγάλου Ελληνα, που έφυγε υπερπλήρης ημερών, στα 108 του χρόνια για το Πάνθεον των Αθανάτων!
Στην Κρήτη, στα Χανιά, στις Στέρνες τ’ Ακρωτηρίου, ο τάφος του Εμμανουήλ Κριαρά, που ποτέ δεν έχανε την ευκαιρία να δηλώνει περήφανος για την κρητική (σφακιανή) καταγωγή του. Δική του επιθυμία να επιστρέψει για πάντα στη γη των προγόνων του. “Είναι γλυκύς ο θάνατος/ μόνον όταν κοιμώμεθα εις την πατρίδα”, όπως λέει ο Ανδρέας Κάλβος…
Τεράστιο το έργο που άφησε πίσω του φεύγοντας, όχι μόνο για τους μελετητές της ελληνικής γλώσσας, αλλά και για όλες τις επερχόμενες γενιές των όπου γης Ελλήνων ο Εμμανουήλ Κριαράς. Εκατοντάδες τόμους με πραγματείες, μελέτες, επιστολές, κείμενα… Και βέβαια τους 14 τόμους του μνημειώδους έργου του “Λεξικό Βυζαντινής Γραμματείας”, τη συνέχεια του οποίου ανέλαβε το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. “Φεύγουμε μεις, το έργο μας για την πατρίδα μένει”. Είχε κι αυτόν τον στίχο του Εθνικού μας Ποιητή διαρκώς στον νου του και μας τον άφησε παρακαταθήκη, ο “Ωραίος ως Ελληνας” μεγάλος Κρητικός…
Η αλληλογραφία μας
Γιώργο Καμβυσέλλη, Σφηνάρι Κισάμου και Γιάννη Μαλαξιανάκη, Βλάτος Κισάμου: Ευλογημένη πραγματικά η στιγμή που αρχίσατε να “κονταροχτυπιέστε” με ρίμες επί παντός επιστητού, μια φορά την εβδομάδα, στα “Χανιώτικα νέα”. Επίσης όμως ευλογημένη και η απόφασή σας να βγάλετε σε βιβλίο τις πρώτες “κονταρομαχίες” με τον τίτλο “Άδολη Φιλία 2014 Εννιαχωριανού και Σφηναριώτη με ρίμες σε πράξεις 53”. Οντως “θαυμάσια και ενδιαφέρουσα” η έμμετρη συνεργασία σας, όπως υπογραμμίζει στο “αντί προλόγου” κείμενό του ο και επίσης εκλεκτός συνεργάτης της εφημερίδας μας δάσκαλος, λαογράφος Σταμάτης Αποστολάκης. Πραγματική απόλαυση να σας διαβάζει, αλλά και να σας ξαναδιαβάζει κανείς. Σας ευχαριστώ για την αγαπητική αφιέρωση του βιβλίου σας και σας εύχομαι να συνεχίσετε για πολλά – πολλά χρόνια την όμορφη “κουζουλάδα” σας.
