Πάμε στους μύλους του Μπούτακα…

1 από 6

Καλοί μου φίλοι, καλό Σαββατοκύριακο!
Λίγοι, πολύ λίγοι, οι μαθητές του Δημ. Σχ. Εμπροσνέρου Αποκορώνου, που επιμένει να υπάρχει κόντρα σε διάφορες καταστάσεις, πολλές και ποικίλες, ωστόσο, οι δραστηριότητές του, χάρις στο μεράκι των δασκάλων του, ιδιαίτερα του για χρόνια διευθυντή του Μανόλη Τζιλιβάκη, και στην έγνοια των Μπρονιεριτών. Μια ματιά στην ιστοσελίδα του (http://emprosnero.blogspot.gr) λέει πολλά… Εκεί είδα και για μια εκδρομή στον και λεγόμενο Βρυσανό, Μπούτακα ποταμό, όπου στο μύλο του αλέθανε οι παλιοί μας τα στάρια και τα κριθάρια τους, και παρακάλεσα να έχω αποκλειστικά για τον παιδότοπο μια ομαδική εργασία.
Αμεση η ανταπόκριση! Και να ’μαστε λοιπόν, σήμερα να πηγαίνουμε, με ξεναγούς τα Μπρονιεριτάκια κατά εκεί…
Πολλά συγχαρητήρια, καλά μου κοντοχωριανάκια, και γι’ αυτήν την εργασία σας, όπως βέβαια και για όλα τ’ άλλα που κάνετε, για τα οποία θα τα ξαναπούμε! Να σας χαίρεται ο κύριος Μανόλης και να τον χαίρεστε!
Σας χαιρετώ με αγάπη όλους!
Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης, δάσκαλος

[…] Η διαδρομή ξεκινά λίγα χιλιόμετρα έξω από το χωριό, όπου υπάρχει δρόμος που εξυπηρετεί κτηνοτρόφους, όπου με μια απότομη κατηφόρα οδηγεί ακριβώς στην κοίτη του ποταμού. Οπλισμένοι με νερό, δεκατιανό, και κουτί πρώτων βοηθειών αλλά και σακούλες σκουπιδιών για να μαζέψουμε από τη φύση τυχόν σκουπίδια που θα συναντούσαμε, ξεκινήσαμε τον περίπατο χωρίς φυσικά στην κοίτη να υπάρχει σταγόνα νερό. Εξάλλου ο Μπούτακας δεν έτρεχε όλο τον χρόνο γι’ αυτό και οι μύλοι του λεγότανε “ξερόμυλοι”.
Η συννεφιά μας βοήθησε να απολαύσουμε τη διαδρομή, όπου εντυπωσιαστήκαμε από τα τεράστια νεροφαγώματα που σήμαινε ότι παλιά ο ποταμός κατέβαζε μεγάλους όγκους νερού! Εξάλλου, ο δάσκαλός μας είπε ότι πριν το μύλο του “Μπουντούρη” που θα συναντούσαμε πιο κάτω, υπάρχουν τα ερείπια του πρώτου, του πιο παλιού μύλου, που μια νύχτα τον πήρανε τα φουσκωμένα νερά. Τώρα εκεί στέκει μόνο ένας πετρόκτιστος τοίχος. Ετσι φτιάξανε το μύλο του Μπουντούρη δυνατό και ισχυρό και αρκετά πιο ψηλά από την κοίτη.
Πριν τους μύλους υπήρχαν τεράστιες σπηλιές, φυσικές εσοχές στο βράχο που οι πιο ζωηροί τρέξανε να τις εξερευνήσουν προκαλώντας εγκεφαλικό στους δασκάλους και βραχνάδα στη φωνή τους! Δεν είχαμε προετοιμαστεί για… αναρρίχηση! Στις σπηλιές στην κατοχή κρύβονταν αντάρτες, οι Γερμανοί μάλιστα βασάνισαν τον μυλωνά για να μαρτυρήσει πού κρύβονταν αλλά αυτός δεν έβγαλε λέξη! Πού να σκεφτούν ότι αυτοί κρύβονταν ακριβώς από πάνω τους!
Στη συνέχεια συναντάμε τα απομεινάρια του διώροφου μύλου του “Μπουντούρη” που πρέπει να έχει κλείσει τα 200 του χρόνια. Στο ισόγειο, που στην ουσία είναι υπόγειο με την κλίση της πλαγιάς, αλέθανε το στάρι και πάνω έμειναν μέχρι το πρωί να κινήσουν για πίσω. Το πάτωμα του ορόφου δεν υπάρχει πια, αλλά στο ισόγειο βλέπουμε τις δύο τεράστιες διπλές μυλόπετρες, που κινούνταν αλλά και ένα υπέροχο τζάκι για να μην κρυώνει ο μυλωνάς. Οι πέτρες όπως και η πέτρινη καμάρα της εισόδου είχαν για καλή τύχη μάλλον χαραγμένο το σημάδι του σταυρού. Στον πάνω όροφο μας είπανε ότι πριν 15 χρόνια υπήρχε ακόμα το μεγαλοπρεπές τζάκι που ζέσταινε τους πελάτες αλλά σε μια νύχτα ξηλώθηκε πέτρα πέτρα για να πουληθεί ένας Θεός ξέρει σε ποιον φαντασμένο νεόπλουτο που «αγόρασε την ιστορία αφού δεν είχε την παραμικρή ιδέα για την αξία της» αυτό μας το είπε ο κύριος και δεν το πολυκαταλάβαμε…
Από τότε ο τελευταίος των Μπουντούρηδων δεν έχει ξαναπατήσει στον μύλο του από την μεγάλη του στενοχώρια… Μας εξήγησε ο κύριος πώς δούλευε ο νερόμυλος και παραγόταν το αλεύρι, μάς είπε μάλιστα ότι οι Σφακιανοί έβλεπαν συγκεκριμένα σημάδια στην πορεία του νερού όταν έβρεχε και ήξεραν πότε η στάθμη του νερού είναι όπως έπρεπε για να φορτώσουν τα ζώα και να ξεκινήσουν.
Στο υπόγειο, ευτυχώς είχαμε φακούς, είδαμε καθαρά τις δύο καμάρες, όπου έτρεχε το νερό από 9 μέτρα ύψος, ενώ υπάρχουν ακόμα οι δυο σκουριασμένες φτερωτές που γύριζαν την πάνω μυλόπετρα. Είδαμε και τη λέξη “ΕΛΑΣ” χαραγμένη σε μια πέτρα, ένας καλός μαθητής άρχισε να κοροϊδεύει τον ανορθόγραφο που το σκάλισε, αλλά ο δάσκαλος μας είπε ότι έτσι ονομάζονταν στην κατοχή οι αριστεροί αντάρτες που πάλευαν τους Γερμανούς και κρύβονταν περιστασιακά στα κατασκότεινα υπόγεια του μύλου. Εξάλλου στη Μάχη της Κρήτης εκεί κρύβονταν Αγγλοι στρατιώτες με ασύρματο που βγαίνανε τη νύχτα να πιάσουνε σήμα στην κορφή του βουνού μάλλον τότε που έφευγαν για να μπουν σε καράβια στη νότια Κρήτη και να φύγουν.
Αφού είδαμε και τα τεράστια πηγάδια που έπεφτε το νερό με ορμή πάνω στις φτερωτές, 9 μέτρα βάθος αλλά και “μυλαύλακο” που είχε μήκος 200 μέτρα και υπάρχει ακόμα ανέπαφο, συνεχίσαμε την πορεία στην κοίτη του ποταμού για να φτάσουμε στην αρχή του “Σφακιανού καναλιού”. Ξαπλαρώσαμε με τους δασκάλους μέσα στο ποτάμι μπροστά σε μια αυτοσχέδια γέφυρα από παλιοσανίδα και δύο ρέλες που περνούσαν παλιά πρόβατα από τον Βαφέ στη μεριά του Εμπρόσνερου. Φάγαμε, ήπιαμε νερό και αρχίσαμε να ανεβαίνουμε το παλιό μονοπάτι. Σε κάποια σημεία είδαμε γούρνες σε πέτρα πάνω, λαξευτές, που έπιναν νερό οι ταξιδιώτες, ενώ ο δάσκαλός μας έδειξε μικρά λουλουδάκια που βγαίνανε μέσα από τους βράχους, που τα λέγανε κυκλάμινα. Μετά από πολύ ανηφόρα κάτσαμε να ξεκουραστούμε στην κορφή του λόφου που απέναντι έβλεπες το νεκροταφείο του Βαφέ από την μια κι από την άλλη τα σπιτάκια του χωριού μας…

Υπεύθυνοι της εδρομής ήταν οι εκπαιδευτικοί Πασχάλης Λαδάς και Εμμανουήλ Τσιλιβάκης και πήραν μέρος οι μαθητές των Γ’, Δ’, Ε’ και Στ’ τάξεων αλλά και ο μαθητής του τμήματος ένταξης με προβλήματα ακοής. Ηταν μέρος άτυπου προγράμματος περιβαλλοντικής – πολιτιστικών που υλοποιείται το τρέχον σχολικό έτος 2014-15 στο σχολείο μας από τις Ε’ και Στ’ τάξεις και μας έδωσε την ευκαιρία να μιλήσουμε για πολλά θέματα… Οι μικροί… εξερευνητές: Γ’ τάξη: Στέλιος Κοκκινάκης, Δ’ τάξη Ανδρέας Κοκκινάκης, Ιωάννα Γιανναράκη, Εύα Κουργιαλιδάκη, Βαγγέλης Λιλικάκης, Χρήστος Κουργιαλιδάκης, Ε’ τάξη Γιάννης Κουργιαλιδάκης, Στ’ τάξη: Ειρήνη Γιανναράκη, Ειρήνη Παπαδονικολάκη, Γιώργος Μοχλάκης, Χρήστος Μοχλάκης, Γιάννης Κοκκινάκης και Αντώνης Μοχλάκης.