Κοστίζουν λιγότερο και δεν ρυπαίνουν. Όμως, η εγκατάστασή τους πρέπει να γίνει μετά από μελέτη των επιπτώσεών τους στα πουλιά και στο φυσικό τοπίο ώστε να συμβάλουν στην ενεργειακή αυτονόμηση του νησιού…
Αντιδρούν λοιπόν όλοι οι Δήμοι της Κρήτης στην εγκατάσταση αιολικών πάρκων στο νησί. Συγκεκριμένα, η αντίδραση σε ορισμένους Δήμους αφορά περισσότερο στα «σχέδια εγκατάστασης “φαραωνικών” Βιομηχανικών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΒΑΠΕ) στα βουνά και λιγότερο στην τοποθέτηση μικρών σχημάτων ανεμογεννητριών» για την τροφοδότηση Δήμων και των κατοίκων τους.
Αλλού, η αντίδραση είναι εντονότερη. «Μόνη “πράσινη ανάπτυξη” είναι τα πράσινα βουνά, η κτηνοτροφία, ο πρωτογενής τομέας και όχι η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος». Πολλοί μιλούν για «εφιαλτικό τοπίο» με τσιμεντοποίηση των βουνών για την εγκατάσταση των ανεμογεννητριών, «δρόμους – λεωφόρους σε ορεινούς όγκους», «βάναυση διαπλάτυνση δασικών δρόμων σε προστατευόμενες περιοχές» και εναέρια δίκτυα υψηλής και μέσης τάσης, με πυλώνες ύψους 22 – 25 μέτρων και υποσταθμούς. Από τις αντιδράσεις, τα φορτηγά με τα εξαρτήματα των προς εγκατάσταση ανεμογεννητριών, υποχρεώθηκαν να επιστρέψουν χωρίς να ξεφορτώσουν…
Όλες αυτές οι αντιδράσεις είναι εν μέρει δικαιολογημένες. Κυρίως, λόγω έλλειψης ενημέρωσης. Αλλά και επειδή είναι προφανές ότι δεν έχουν ακολουθηθεί οι προβλεπόμενες από το νόμο διαδικασίες για την διαβούλευση με τους κατοίκους. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά…
Στην Κρήτη ένα μεγάλο μέρος της ηλεκτρικής ενέργειας (23,52%) προέρχεται ήδη από ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις. Το υπόλοιπο προέρχεται από τρεις θερμοηλεκτρικούς σταθμούς που καίνε μαζούτ ή ντίζελ (Λινοπεράματα, Χανιά, Αθερινόλακκος). Οι σταθμοί αυτοί χρησιμοποιούν καύσιμο που ρυπαίνει την ατμόσφαιρα. Μάλιστα, το χρησιμοποιούμενο καύσιμο εισάγεται, δηλαδή υπάρχει δυνητικό πρόβλημα ασφάλειας του εφοδιασμού. Και τέλος, κοστίζουν ακριβά.
Πράγματι, ενώ το μέσο κόστος της παραγωγής ηλεκτρισμού από ορυκτά καύσιμα (π.χ. λιγνίτη) είναι περίπου 92 ευρώ ανά χίλιες κιλοβατώρες (MWh), το αντίστοιχο μέσο κόστος παραγωγής από πετρέλαιο είναι υπερδιπλάσιο (235 €/MWh). Μάλιστα, υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο η παραγωγή ηλεκτρικού στην Κρήτη από πετρέλαιο κοστίζει γύρω στα 300 εκατ. ευρώ… Συγκριτικά, το μέσο κόστος παραγωγής από ανεμογεννήτριες είναι μόλις 105 €/MWh.
Μια λύση θα ήταν βέβαια η διασύνδεση της Κρήτης με το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της υπόλοιπης Ελλάδας. Έτσι, οι Κρητικοί θα επωφελούνταν από την φτηνή κιλοβατώρα των λιγνιτικών θερμοηλεκτρικών σταθμών της Βόρειας Ελλάδας χωρίς το υπερβολικό κόστος της παραγωγής από πετρέλαιο. Αποφεύγοντας και την περιβαλλοντική επιβάρυνση των ελλαδιτών που αναπνέουν τις σκόνες από τους λιγνιτικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής…
Να συμπληρώσουμε εδώ ότι σε αντίθεση με όσα υποστηρίζουν οι φανατικοί οικολόγοι, η χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δεν σημαίνει και κατάργηση των παραδοσιακών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής. Τα φωτοβολταϊκά δεν παράγουν ενέργεια το βράδυ και οι ανεμογεννήτριες δεν δουλεύουν όταν δεν φυσάει. Γι’ αυτό χρειάζονται οι παραδοσιακοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής προκειμένου να εξισορροπείται η ζήτηση.
Επιπλέον, η ενέργεια που παράγεται από κάθε μονάδα ΑΠΕ είναι σχετικά μικρή. Αν λόγου χάριν θέλαμε να αντικαταστήσουμε με ανεμογεννήτριες, τις θερμοηλεκτρικές μονάδες της Κρήτης συνολικής ισχύος σήμερα 800 MW περίπου, θα χρειαζόμασταν 160 από τις μεγαλύτερες ανεμογεννήτριες στον κόσμο (π.χ. της γερμανικής RE Power ισχύος 5 MW). Όμως επειδή οι ανεμογεννήτριες ακόμη και σε περιοχές με πολύ άνεμο (όπως π.χ. στη Βόρεια Θάλασσα) έχουν απόδοση μόνο γύρω στο 25 με 30% της ονομαστικής ισχύος, για να πάρουμε την ίδια ενέργεια θα χρειαζόμασταν 3 με 4 φορές παραπάνω μονάδες δηλαδή 480 με 640 ανεμογεννήτριες…
Μπορούμε να φανταστούμε την εγκατάσταση τόσων ανεμογεννητριών στην Κρήτη; Όχι φυσικά! Γιατί οι ανεμογεννήτριες έχουν κι αυτές τα προβλήματά τους. Πρώτον, δημιουργούν προβλήματα στα πουλιά και τις νυχτερίδες. Που δεν αντιλαμβάνονται εγκαίρως τις περιστρεφόμενες πτέρυγες με αποτέλεσμα να σκοτώνονται λόγω πρόσκρουσης. Το φαινόμενο έχει μελετηθεί σε έκταση σε περιοχές όπου έχουν εγκατασταθεί μεγάλα αιολικά πάρκα (Καλιφόρνια, Δανία). Έχουν καταρτιστεί οδηγίες για την αποφυγή της εγκατάστασης ανεμογεννητριών στις διαδρομές που ακολουθούν τα πουλιά και γίνονται εκτεταμένες έρευνες για να βρεθούν τρόποι αποφυγής των προσκρούσεων.
Άλλα προβλήματα που αναφέρονται συχνά περιλαμβάνουν την παραμόρφωση της αισθητικής του τοπίου και τον θόρυβο. Στο Βέλγιο αλλά και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης η εγκατάσταση των ανεμογεννητριών δεν θεωρείται αντιαισθητική. Αντίθετα δένει με το περιβάλλον και για αυτό και ονομάζονται αιολικές φάρμες (αγροκτήματα). Στην Ισπανία τις έχουν τοποθετήσει στις κορυφογραμμές και στη Δανία στη θάλασσα κοντά στις ακτές.
Σίγουρα όταν έρχεσαι αντιμέτωπος με τις ανεμογεννήτριες για πρώτη φορά ξαφνιάζεσαι και προβληματίζεσαι. Κάθε τι καινούργιο μας δημιουργεί ανάμικτα συναισθήματα. Ωστόσο, μερικοί θεωρούν ότι ομορφαίνουν το περιβάλλον. Οι αντιρρήσεις αυτές έχουν οδηγήσει πολλές χώρες να εγκαθιστούν τα αιολικά πάρκα στη θάλασσα σε απόσταση 5 με 10 χιλιόμετρα από την ακτή. Αν μάλιστα αναλογιστούμε πως όλη η Ελλάδα είναι γεμάτη πυλώνες, σκουπίδια, ανεξέλεγκτες χωματερές και αντιαισθητικά αυθαίρετα κτίσματα ίσως οι ανεμογεννήτριες να αποτελούν παρωνυχίδα.
Τέλος, οι ανεμογεννήτριες όταν λειτουργούν κάνουν θόρυβο. Όμως, ο άνεμος κάνει πάντα θόρυβο και δεν είναι πάντα εύκολο να ξεχωρίσει κανείς το θόρυβο της γεννήτριας από το θόρυβο του ανέμου. Οι μετρήσεις δείχνουν ότι ο θόρυβος που ακούγεται στα 250 μέτρα ισοδυναμεί με τον θόρυβο σε ένα γραφείο. Έτσι οι αρχές στη Σκοτία αποφάσισαν οι ανεμογεννήτριες των 2 MW να τοποθετούνται σε απόσταση 2 χιλιομέτρων από τα σπίτια. Κι από έρευνες που έγιναν εκεί, πριν και μετά την εγκατάσταση ανεμογεννητριών, προέκυψε ότι ενώ πριν την εγκατάσταση 12% των ερωτηθέντων θεωρούσαν ότι ο θόρυβος θα ήταν πρόβλημα, μετά την εγκατάσταση μόνο 1% είχε πραγματικό πρόβλημα θορύβου.
Συνεπώς, η εγκατάσταση ανεμογεννητριών θα πρέπει να γίνεται μόνο μετά από ενδελεχή μελέτη μιας σειράς παραγόντων και σε στενή διαβούλευση με τους κατοίκους. Οι οποίοι θα πρέπει να επωφελούνται άμεσα από την παραγόμενη ενέργεια για να έχουν κάποιο κίνητρο να υποστηρίξουν την προσπάθεια.
Αν μάλιστα η εγκατάσταση ανεμογεννητριών συνδυαστεί με την διασύνδεση της Κρήτης με το δίκτυο της υπόλοιπης Ελλάδας και με μια προσπάθεια εξοικονόμησης ενέργειας (π.χ. σε κτηριακές εγκαταστάσεις), το όνειρο για μιαν ενεργειακά ανεξάρτητη Κρήτη δεν θα αργήσει να γίνει πραγματικότητα…
*φυσικός, στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι απόψεις είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. http://alevantis.blogspot.com
