«… Ο έρωτας είναι η μόνη απάντηση στην ασθένεια κι ο πόνος μια προειδοποίηση της φύσης ότι πρέπει να βρούμε ένα νέο εαυτό που να είναι ποιητικός και ερωτεύσιμος». Ο “Χαϊνης” Δημήτρης Αποστολάκης είχε πάντοτε ένα δικό του τρόπο να τοποθετείται απέναντι στις προκλήσεις των καιρών.
Ποιητής αλλά και επιστήμονας, καλλιτέχνης φτασμένος, ώριμος, που όμως έχει ως πυξίδα του την αμφιβολία. Ταγμένος να μην εφησυχάζει, φλερτάροντας διαρκώς με την ελευθερία. Πολιτικός στα λόγια, στους στίχους, αλλά και στις πράξεις. Με ένα εκφραστικό ιδίωμα προσωπικό που μιλάει όμως για όσα συμβαίνουν γύρω μας, για όσα μας «καίνε».
Αφορμή για τη συζήτησή μας στάθηκε η επικείμενη συναυλία των «Χαϊνηδων», αύριο, Παρασκευή, στις 9.30 το βράδυ στον Τσιβαρά Αποκορώνου (στον αύλειο χώρο του σχολείου).
Λίγο πριν ξεκινήσει η μουσική περιπλάνηση στα παλιά και νεότερα τραγούδια τους, ο Δημήτρης Αποστολάκης μίλησε στα “Χ.ν.” για το μυστικό της μακροζωίας των “Χαίνηδων”, για την “παντρειά” με την παράδοση, το πολιτικό τραγούδι, αλλά και τη σημασία της συνέπειας ανάμεσα στο έργο και τη στάση ζωής ενός καλλιτέχνη…
Επιστρέφετε ως “Χαϊνηδες” για μια ακόμα χρονιά στα Χανιά. Σε πείσμα των καιρών που αποθεώνει τον ατομικισμό εσείς συνεχίζεται να υπάρχετε ως γκρουπ. Ποιο είναι το μυστικό της μακροζωίας σας;
Η αγελαία ζωή είναι το κύριο χαρακτηριστικό των ανώτερων θηλαστικών, στα οποία ανήκει και ο άνθρωπος. Συνεπώς ο ατομικισμός είναι απόκλιση από τη φυσική πορεία, εκφυλισμός, αλλοτρίωση. Το πρώτο μυστικό μακροζωίας μιας συλλογικής οντότητας είναι οι ειλικρινείς διαλεκτικές σχέσεις (π.χ. η ισότητα αμοιβών παίρνει τα μάτια από το πρόσκαιρο της ύλης και τα στρέφει στο αιώνιο του ουρανού). Το δεύτερο μυστικό είναι η διαρκής αλλαγή, που απορρέει από την έρευνα, την αναζήτηση του αγνώστου. Δηλαδή ο συνεχής θάνατος του παλιού εαυτού και η συναγόμενη ανάσταση του καινούργιου. Αυτή είναι μια δύσκολη διαδικασία σ’ ένα νοσηρό κοινωνικό σύστημα που θεοποιεί τη σιγουριά της σήψης. Όμως εναρμονίζεται με τον κυματισμό της φύσης: φθινόπωρο-άνοιξη. Η αδιάλειπτη ροή του συμπάντου είναι προϊόν αμέτρητων θανάτων και αναγεννήσεων.
Οι Χαϊνηδες από την αρχή της παρουσίας τους φλερτάρουν μουσικά με την παράδοση μπολιάζοντάς την με σύγχρονα στοιχεία. Τι κρατάει και τι αφήνει κανείς από αυτό που λέμε παράδοση, πως πρέπει να στέκεται κανείς απέναντί της;
Παράδοση είναι αυτό που μπορεί να παντρευτεί. Ο μόνος πετυχημένος γάμος είναι του μέρους με το όλον. Το απομονωμένο σύστημα είναι καταδικασμένο να πεθάνει χωρίς να αφήσει απογόνους. Για παράδειγμα, από τον πολιτισμό της αρχαίας Λυκίας δεν έμεινε απολύτως τίποτα. Σ’ αυτήν απαγορευόταν δια ποινής θανάτου, η διαφυλετική ετερογαμία.
Είστε ένας από τους καλλιτέχνες που ο λόγος και η τέχνη σας συμβαδίζει με τη στάση ζωής σας. Θα έλεγα ότι αυτό δεν είναι ο κανόνας αλλά μάλλον η εξαίρεση στην εποχή μας που ζητάει σταρ αντί για δημιουργούς, δημόσιες σχέσεις αντί για έργο, λαμπερές προσωπικότητες αντί για ανήσυχους καλλιτέχνες. Ποιο είναι το αντίδοτο απέναντι στις Σειρήνες αυτού του συστήματος;
Όπως έλεγε και ο Γκάντι, η μόνη ευτυχία είναι η αρμονία αυτού που σκέφτεσαι, αυτού που λες κι αυτού που κάνεις. Η οποιαδήποτε ασυνέπεια θα προδώσει –στο κοντινό ή μακρινό μέλλον- το πείραμα που επεχείρησε η φύση, στο ιερό εργαστήριο της μικρής αλλά μοναδικής σου ύπαρξης. Το έργο σου, αν υπάρχει απόκλιση, θα το σκορπίσουν οι δυνατοί άνεμοι των καιρών. Ο πλανήτης περνά μια βαθύτατη πολιτισμική κρίση και μαστίζεται από απουσία οραμάτων. Τέτοιες συνθήκες ιστορικά ευνοούσαν την πρόσκαιρη επικράτηση ψευδομάγων, ψευδοπροφητών·«στάρς» θα τους λέγαμε σήμερα. Θα μπορούσες να πεις ότι αυτοί, άθελα τους τις περισσότερες φορές- είναι ντίλερς του πιο ισχυρού ναρκωτικού: της διασκέδασης. Αυτή διασφαλίζει το γήρας της συνήθειας και την υποταγή στην εξουσία.
Τι σχέση τραγουδιού και πολιτικής πώς θα την περιγράφατε; Τι μπορεί να είναι πολιτικό τραγούδι;
Οποιαδήποτε μορφή έκφρασης δεν έχει ξεκάθαρο πολιτικό στίγμα είναι σκέτη ανοησία. Όμως το πολιτικόν δεν είναι ούτε το κραυγαλέο ούτε το στρατευμένο, απαραίτητα. Το αληθινά πολιτικόν έχει δυο δυνατά πόδια: α) την αυτοσυνέπεια και β) το ρίσκο της δημιουργίας και των ζωών που συνδέονται άμεσα μ’ αυτήν.
Η δημιουργικότητα από τι τρέφεται;
Από τη μη δράση. Μη νομίσετε όμως ότι η μη δράση είναι η αδράνεια.
Κάτι τελευταίο: Αυτή η χώρα από τι νομίζετε ότι έχει ανάγκη για να κάνει ένα βήμα μπροστά;
Το πρώτο βήμα είναι η απεύθυνση. Πρέπει να είναι ιερή και ακριβή. Απευθυνόμαστε μόνο σ’ αυτόν που μας εμπνέει. Είναι ο μόνος μας πραγματικός συγγενής. Είμαστε απέναντι μόνο σ’ αυτόν που θα νιώσουμε μεγάλη περηφάνια να πορπατούμε αγκαζέ στη στράτα. Η παρουσία μας πρέπει να είναι ηχηρή όσο κι η απουσία μας. Το ξέρω ότι ζητώ δύσκολα πράγματα. Αλλά ο έρωτας είναι η μόνη απάντηση στην ασθένεια κι ο πόνος μια προειδοποίηση της φύσης ότι πρέπει να βρούμε ένα νέο εαυτό που να είναι ποιητικός και ερωτεύσιμος.
…αφού πρώτα “πιάσουμε το Πρέπει και το γδάρουμε από το γιώτα ίσαμε το πί”. Όσον αφορά στην “αγελαία ζωή” του ανθρώπινου είδους, αυτή δυστυχώς, επιδέχεται διπλή ανάγνωση. Προσυπογράφω όλα τα υπόλοιπα και ειδικότερα την αμφιβολία που είναι υπέρτερη της αμφισβήτησης. Τέλος, το απομονωμένο σύστημα, ενίοτε, είναι καταδικασμένο να υπάρξει γι αυτό και αναπτύσσει σπάνια – βιώσιμα χαρακτηριστικά, “ελαύνοντας προς το εράν” (ελευθερία).
Ύστερη γραφή. Μπορεί να “απομείναμε σώματα με ψευδώνυμα ονόματα”, κατά έναν υπέροχο στίχο,
αύριο όμως είναι η πρώτη μέρα της υπόλοιπης ζωής μας,
παρά το γνήσιο της ανορθόγραφης υπογραφής μας.