Η πρόληψη και η ετοιμότητα μπορούν να μας προφυλάξουν από πολλά ατυχήματα της καθημερινότητας αρκεί να έχουμε εκπαιδευτεί κατάλληλα.
Γράφαμε την περασμένη εβδομάδα για τους παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η σωστή οργάνωση της αντιμετώπισης των επειγόντων. Οι υπηρεσίες που καλούμε σε περίπτωση ατυχήματος, καρδιακού συμβάντος, πυρκαγιάς, πνιγμού, ληστείας ή επίθεσης είναι γνωστές. Η Πυροσβεστική, το Εθνικό Κέντρο Άμεσης Βοήθειας (ΕΚΑΒ), η Αστυνομία ή ακόμη και το Λιμενικό. Όμως η οργάνωση και η λειτουργία των υπηρεσιών αυτών ανήκει στο κράτος και μόνο με μια σωστή αξιολόγηση είναι δυνατόν να γνωρίσουμε την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Αξιολόγηση που καμία κυβέρνηση δεν τόλμησε να οργανώσει μέχρι σήμερα …
Και οι πολίτες; Η τοπική και η περιφερειακή αυτοδιοίκηση; Τι μπορούν να κάνουν για να βελτιώσουν τις, μερικές φορές εμφανείς, ελλείψεις του κρατικού συστήματος αντιμετώπισης επειγόντων; Κατά τη γνώμη μου αλλά και με βάση τη διεθνή εμπειρία μπορούν να γίνουν πολλά! Κι αν ο σχεδιασμός και η υλοποίηση λάβουν υπόψη τις πραγματικές ανάγκες, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι θεαματικό.
Το μυστικό βρίσκεται στην «πρόληψη» και την «ετοιμότητα». Που θα πρέπει να αναπτυχθούν με βάση μια σωστή ανάλυση των πραγματικών κινδύνων, τους οποίους αντιμετωπίζουν οι πολίτες όπως έχουμε γράψει κατ’ επανάληψη σε αυτήν εδώ τη στήλη τα τέσσερα τελευταία χρόνια. Κίνδυνοι για τη ζωή και την υγεία – τα καρδιακά, τα εγκεφαλικά, οι τραυματισμοί. Κίνδυνοι για την περιουσία και το περιβάλλον – οι πυρκαγιές, οι πλημμύρες και η ξηρασία. Και φυσικά οι σεισμοί.
Ας ξεκινήσουμε από τα καρδιακά, τα εγκεφαλικά και τους τραυματισμούς. Όσον αφορά την πρόληψη, όλες οι αναλύσεις δείχνουν ότι και τα τρία επηρεάζονται από τις καθημερινές μας συνήθειες. Το κάπνισμα, η κακή διατροφή, η έλλειψη φυσικής άσκησης, η μη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης καρδιακού ή και εγκεφαλικού επεισοδίου. Η οδήγηση υπό την επήρεια οινοπνεύματος, η μη τήρηση των ορίων ταχύτητας, η χρήση κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση, η μη χρήση κράνους ή ζώνης ασφαλείας αυξάνουν την πιθανότητα θανατηφόρου τραυματισμού από τροχαίο. Και η χρήση εργαλείων στην κουζίνα, στον κήπο, στα μαστορέματα χωρίς την απαραίτητη γνώση και εμπειρία αυξάνει την πιθανότητα τραυματισμού στο σπίτι ή κατά την ψυχαγωγία.
Αυτά για την πρόληψη. Αντίστοιχα, η ετοιμότητα για τους παραπάνω κινδύνους ξεκινά από την εκπαίδευση των πολιτών στις πρώτες βοήθειες και την καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ). Αν γνωρίζουμε τα σημάδια του καρδιακού ή του εγκεφαλικού επεισοδίου, αν γνωρίζουμε τις λίγες κινήσεις που μπορούν να κρατήσουν στη ζωή τον συνάνθρωπό μας μέχρι να φτάσει το ασθενοφόρο, μπορούμε να μειώσουμε σημαντικά τις επιπτώσεις και να σώσουμε ζωές.
Εκτός από την οργάνωση της εκπαίδευσης, η τοπική αυτοδιοίκηση σε συνεργασία και με ιδιώτες, μπορεί να υλοποιήσει ένα πρόγραμμα εγκατάστασης αυτόματων φορητών απινιδωτών σε σημεία όπου συγκεντρώνεται πολύς κόσμος. Στους σταθμούς διακίνησης επιβατών. Σε γήπεδα και αίθουσες συγκεντρώσεων και δημόσιων θεαμάτων. Ακόμη και στις οργανωμένες παραλίες.
Σε αρκετές χώρες του εξωτερικού η εγκατάσταση των απινιδωτών συνδυάζεται με το δίκτυο των εκπαιδευμένων στην ΚΑΡΠΑ εθελοντών μέσω εφαρμογών για κινητά. Στις οποίες έχουν πρόσβαση οι πολίτες και οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης.
Έτσι, μόλις σημειωθεί ένα επεισόδιο ιδίως σε αστικό περιβάλλον όπου η πρόσβαση μπορεί να είναι δύσκολη λόγω κυκλοφοριακής συμφόρησης, είναι εύκολο να εντοπιστεί ο πλησιέστερος απινιδωτής αλλά και ο πλησιέστερος εκπαιδευμένος εθελοντής που μπορεί να φτάσει στο θύμα γρηγορότερα από το ασθενοφόρο … Απαραίτητη προϋπόθεση βέβαια η ορθή λειτουργία του γεωεντοπισμού στα κινητά.
Η πρόληψη των κινδύνων που απειλούν την περιουσία – πυρκαγιές, πλημμύρες, σεισμοί – απαιτεί και αυτή γνώση και δραστηριοποίηση σε ατομικό επίπεδο. Όλοι μας μπορούμε να τηρήσουμε την απαγόρευση καύσης ξερόκλαδων, βοσκότοπων και του ανάμματος ψησταριάς σε δασικές περιοχές κατά τους μήνες από Μάιο έως Οκτώβριο. Όπως και να αποφεύγουμε τις εργασίες που δημιουργούν σπινθήρες. Η λήψη των απαραίτητων προφυλάξεων σε σπίτια και εγκαταστάσεις που γειτονεύουν με δάση περιγράφεται αναλυτικά σε σχετικές οδηγίες που έχει εκδώσει παλαιότερα ο Δήμος Χανίων. Τέλος η εγκατάσταση ανιχνευτών καπνού και πυροσβεστήρων αποτελεί αποτελεσματικό μέσο γρήγορου εντοπισμού αλλά και κατάσβεσης πυρκαγιάς σε εσωτερικούς χώρους.
Για τις πλημμύρες η βασική αρχή προφύλαξης παραμένει η αποφυγή της οικοδόμησης μέσα σε λεκάνες απορροής χειμάρρων και ποταμών. Και για τους σεισμούς, η ευλαβική τήρηση των σχεδίων των μηχανικών κατά την κατασκευή και ενδεχομένως ο προσεισμικός έλεγχος και ενίσχυση παλαιότερων κτηρίων.
Από πλευράς ετοιμότητας θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η πυρκαγιά εξαπλώνεται ραγδαία, ιδίως όταν φυσάει αέρας. Γι’ αυτό η έγκαιρη κινητοποίηση της Πυροσβεστικής είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε. Αν έχουμε ακολουθήσει τη σχετική εκπαίδευση και διαθέτουμε τα απαραίτητα μέσα μπορεί να προσπαθήσουμε να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο πριν πάρει έκταση.
Σε κάθε περίπτωση όμως θα πρέπει να μην ξεχνούμε ότι προέχει η δική μας ασφάλεια – κι αυτό ισχύει σε όλες τις περιπτώσεις που αποφασίζουμε να επέμβουμε για να βοηθήσουμε σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Σε περίπτωση πλημμύρας δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε το αυτοκίνητό μας και πρέπει να μετακινηθούμε σε υψηλότερο σημείο για να αποφύγουμε τον πνιγμό (σχετικές οδηγίες έχει επίσης εκδώσει ο Δήμος Χανίων). Όσο για τον σεισμό, η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας έχει εκδώσει αναλυτικές οδηγίες για τη συμπεριφορά που πρέπει να υιοθετήσουμε όταν η γη αρχίσει να τρέμει.
Η προετοιμασία των πολιτών για την αντιμετώπιση όλων των παραπάνω μπορεί να επιτευχθεί αποτελεσματικότερα με την οργάνωση της πρόληψης και της ετοιμότητας σε επίπεδο πολυκατοικίας ή γειτονιάς. Ο ορισμός ενός εθελοντή υπεύθυνου ασφαλείας που αφού αποκτήσει τις απαραίτητες γνώσεις στο πλαίσιο κάποιου προγράμματος της τοπικής αυτοδιοίκησης θα εκπαιδεύσει και θα οργανώσει τους πολίτες, είναι το καλύτερο μέσο ευαισθητοποίησης και κινητοποίησης. Για να θρηνούμε λιγότερα θύματα. Για να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τα ατυχήματα της καθημερινότητας αλλά και τις ενδεχόμενες καταστροφές που όλοι απεύχονται… αλλά τις οποίες δυστυχώς δεν μπορούμε να αποφύγουμε.
*Οι απόψεις είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. http://alevantis.blogspot.com
