Τρόποι προστασίας από ακραία καιρικά φαινόμενα, πλημμύρες και κεραυνούς, φαινόμενα που επιτείνονται λόγω της κλιματικής αλλαγής
Θυμάμαι, αρχές της δεκαετίας του 2000, μια συγκέντρωση του προσωπικού της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με θέμα τον προγραμματισμό για τις μελλοντικές δράσεις. Ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής έκανε μια πρόχειρη σφυγμομέτρηση ρωτώντας πόσοι πίστευαν πως βρισκόταν σε εξέλιξη η κλιματική αλλαγή. Από τους 100 περίπου παρόντες μόνον εγώ από τη μονάδα Πολιτικής Προστασίας και ένας ακόμη συνάδελφος σηκώσαμε τα χέρια μας!
Έκτοτε βέβαια η Ευρώπη έχει αναλάβει ηγετικό ρόλο στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Τα εμφανέστερα σημάδια της οποίας είναι τα έντονα καιρικά φαινόμενα – κύματα καύσωνα και ξηρασίες, ισχυρότατες καταιγίδες και τυφώνες καθώς και πλημμύρες. Ας δούμε πώς μπορούμε να προφυλάξουμε τα σπίτια μας αλλά και τους εαυτούς μας.
Καταιγίδες. Στο Βέλγιο όπου έζησα 30 χρόνια έμαθα να ακούω προσεκτικά το δελτίο καιρού σε καθημερινή βάση. Για να πάρω αδιάβροχο ή ομπρέλα όταν δεν υπήρχαν σύννεφα στον ουρανό. Για να προγραμματίσω την έγκαιρη επιστροφή μου στο σπίτι πριν η καταιγίδα γίνει εντονότερη. Για να αποφύγω να κυκλοφορήσω με το αυτοκίνητο σε περιοχές που ήταν γνωστό ότι πλημμύριζαν.
Και κάθε χρόνο έπρεπε να ελέγξω και να καθαρίσω τις υδρορροές και τα φρεάτια. Να κλαδέψω τα ψηλά δένδρα για να μην πέσουν πάνω στο σπίτι. Και να φροντίσω για τη συντήρηση της θέρμανσης ώστε να μην βρεθώ να ξεπαγιάζω στη μέση του καταχείμωνου. Παράλληλα, όσοι θερμαίνονταν με ξύλα φρόντιζαν να αποθηκεύσουν αρκετά πριν σφίξουν τα κρύα.
Η συντήρηση και ενίσχυση της σκεπής είναι επίσης απαραίτητη, ιδίως σε κατασκευές κάποιας ηλικίας. Ασφαλίζουμε και στερεώνουμε κάθε αντικείμενο ή πινακίδα που μπορεί να παρασυρθεί από τον άνεμο προκαλώντας ζημιές ή τραυματισμούς. Τέλος, ασφαλίζουμε πόρτες και παράθυρα του σπιτιού ή του χώρου εργασίας μας.
Αποφεύγουμε τις δραστηριότητες σε θαλάσσιες και παράκτιες περιοχές καθώς και τις άσκοπες μετακινήσεις. Αν οδηγούμε αυτοκίνητο σταματούμε σε προφυλαγμένο μέρος μέχρι να περάσει η καταιγίδα. Αν μετακινούμαστε με τα πόδια φροντίζουμε να καταφύγουμε σε ασφαλή χώρο αποφεύγοντας να περνούμε κάτω από μεγάλα δέντρα, από πινακίδες και γενικά από σημεία (π.χ. κάτω από μπαλκόνια), στα οποία ενδέχεται να πέσουν πάνω μας ελαφρά αντικείμενα (π.χ. γλάστρες, σπασμένα τζάμια κλπ.).
Κεραυνοί. Σημαντικό πρόβλημα, ιδίως σε ορισμένες περιοχές των Χανίων αποτελούν και οι κεραυνοί. Ευτυχώς, δεν απειλούνται όλες οι κατασκευές από άμεσο πλήγμα κεραυνού. Αλλά η πτώση του κεραυνού δημιουργεί υπερτάσεις στα δίκτυα ηλεκτρισμού και τηλεφώνου που ενδέχεται να καταστρέψουν τις συσκευές που είναι συνδεδεμένες στα εν λόγω δίκτυα (τηλέφωνα και τηλεφωνητές, υπολογιστές, τηλεοράσεις, και όλες οι συσκευές που έχουν ευαίσθητα ηλεκτρονικά κυκλώματα όπως πλυντήρια, κουζίνες κλπ).
Ένα απλό μέτρο προστασίας είναι η αποσύνδεση των συσκευών αυτών μόλις αρχίσει η καταιγίδα ιδίως στις περιοχές που κινδυνεύουν από παρόμοια προβλήματα. Αλλά και σε περίπτωση παρατεταμένης απουσίας καλόν θα ήταν να βγαίνουν οι συσκευές αυτές από τις πρίζες. Για καλύτερη προστασία θα πρέπει να τοποθετηθούν στην ηλεκτρική εγκατάσταση ειδικές ασφάλειες και να ενισχυθεί η γείωση. Σε περιοχές που ενδέχεται να πληγούν άμεσα από κεραυνούς θα πρέπει να εγκατασταθεί αλεξικέραυνο, ιδίως σε εγκαταστάσεις κρίσιμης σημασίας.
Πλημμύρες. Οι έντονες βροχοπτώσεις απειλούν όσα σπίτια έχουν κτιστεί πάνω σε κοίτες ποταμών. Η έλλειψη μακροχρόνιου πολεοδομικού σχεδιασμού και η αυθαίρετη δόμηση επιτείνουν το πρόβλημα. Αν ωστόσο έχετε κτίσει πάνω στο δρόμο που θα ακολουθήσει το νερό, αν δεν κατασκευάσετε κάποιο αντιπλημμυρικό έργο φροντίστε τουλάχιστον να καθαρίσετε τα φρεάτια ώστε να μπορεί να φύγει το νερό ευκολότερα.
Οι πλημμύρες αποτελούν αντικείμενο δύο νομοθετικών πράξεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Της οδηγίας-πλαισίου για τα ύδατα (2000/60/ΕΚ) και της οδηγίας 2007/60/ΕΚ για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας. Με βάση τις εν λόγω οδηγίες η Ειδική Γραμματεία Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, έχει καταρτίσει χάρτες με τις περιοχές που κινδυνεύουν από πλημμύρες. Έτσι, όσοι θέλουν να κτίσουν σπίτι μπορούν να ελέγξουν αν το οικόπεδό τους βρίσκεται μέσα σε επικίνδυνη ζώνη.
Κατά τη διάρκεια της έντονης βροχόπτωσης που ενδέχεται να προκαλέσει πλημμύρα εγκαταλείψτε τα υπόγεια και μετακινηθείτε στο υψηλότερο σημείο του σπιτιού. Αν βρίσκεστε σε ανοικτό χώρο αποφύγετε να διασχίσετε χείμαρρο με τα πόδια ή με αυτοκίνητο. Αν το αυτοκίνητό σας ακινητοποιηθεί εγκαταλείψτε το γιατί υπάρχει πιθανότητα να παρασυρθεί ή να πλημμυρίσει. Μείνετε μακριά από ηλεκτροφόρα καλώδια και αποφύγετε τις περιοχές όπου έχουν σημειωθεί κατολισθήσεις.
Ασφάλιση. Μια καλή πρακτική που εφαρμόζεται σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες είναι η υποχρεωτική ασφάλιση των κτηρίων για τους κινδύνους πυρκαγιάς και πλημμύρας. Έτσι, σε περίπτωση ό μη γένοιτο που πέσετε θύμα μιας τέτοιας καταστροφής, θα υπάρχει η δυνατότητα κάποιας χρηματικής αποζημίωσης για την αποκατάσταση των ζημιών. Ωστόσο, η καλύτερη θεραπεία είναι πάντα η πρόληψη!
Περισσότερες πληροφορίες για την προστασία από πλημμύρες και έντονα καιρικά φαινόμενα υπάρχουν στις ιστοσελίδες της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας (www.civilprotection.gr).
* Φυσικός, τέως στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι απόψεις είναι προσωπικές και δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. http://alevantis. blogspot.com
