“Το μεγάλο στοίχημα στη ζωή μας”, υποστηρίζει ο παιδοψυχίατρος – ψυχοθεραπευτής και συγγραφέας Δημήτρης Καραγιάννης, «είναι να ζήσουμε ερωτικά, να συγκατατεθούμε στη ζωή ερωτικά». Εξ ού και ο τίτλος του τελευταίου του βιβλίου “Έρωτας ή τίποτα”, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις “Αρμός” και κλείνει το μάτι στο γνωστό σύνθημα που συναντά κανείς συχνά σε τοίχους των Εξαρχείων.
«Eνα σύνθημα από νέους που υπερασπίζονται την επανάσταση της ζωής στις διαπροσωπικές σχέσεις», σχολιάζει ο ίδιος. Ενα σύνθημα που έρχεται να δέσει με την πολύχρονη κλινική εμπειρία του συγγραφέα ως ψυχοθεραπευτή, σε μια προσπάθεια να ανιχνεύσει στο νέο του βιβλίο τις σύγχρονες απειλές ενάντια σε μια αυθεντική και ουσιαστική ερωτική σχέση αλλά και τη διέξοδο που προσφέρει η “ευχαριστιακή” βίωση του έρωτα.
Λίγες ημέρες πριν ο Δημήτρης Καραγιάννης βρεθεί στα Χανιά για την παρουσίαση του βιβλίου του, που θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή, 13 Φεβρουαρίου, στις 7:30 το απόγευμα στο Πνευματικό Κέντρο, οι “διαδρομές” μίλησαν μαζί του για τον έρωτα, τη σεξουαλική απελευθέρωση, τον γάμο αλλά και την επίδραση της θρησκείας στον τρόπο που ερωτεύεται κανείς…
“Ερωτας ή τίποτα”, ένα σύνθημα που συναντά κανείς συχνά σε τοίχους των Εξαρχείων. Γιατί το επιλέξατε ως τίτλο του βιβλίου;
Ενα σύνθημα από νέους που υπερασπίζονται την επανάσταση της ζωής στις διαπροσωπικές σχέσεις. Είναι η απάντηση στη μιζέρια του λίγου. Η επιθυμία για ζωή που πλημμυρίζει και ζητά το απόλυτο. Είναι γραμμένο από παιδιά ανέραστων γάμων που σήκωσαν την απογοήτευση κουρασμένων γονιών που ξέχασαν τη χαρά και έμειναν μόνο στο να διαχειρίζονται με πίκρα, τα προβλήματα της καθημερινότητας. Νέοι που ενώ ζητούν το διαφορετικό δεν γνωρίζουν τον τρόπο, να το υπερασπιστούν. Και γι’ αυτό θυμώνουν και αντιδρούν με συμπεριφορές που δεν είναι καθόλου ερωτικές, αλλά μάλλον αυτοκαταστροφικές. Ταυτόχρονα όμως το “Ερωτας ή τίποτα” είναι η βιωμένη στάση ενήλικων ανθρώπων που μέσα στην καθημερινότητά τους δεν επιτρέπουν στη φθορά να μπει και να κυριεύσει τη ψυχή τους, αλλά αναζητούν κάθε στιγμή, σε κάθε ευκαιρία να βιώσουν την ομορφιά της ζωής.
Τα κείμενά σας βασίζονται στην πολύχρονη κλινική εμπειρία που έχετε ως ψυχοθεραπευτής. Ποιες είναι οι σημαντικότερες “απειλές” για τον έρωτα στις μέρες που ζούμε;
Ο προσχεδιασμένος συμβιβασμός με το λίγο, που σημαίνει ότι αν δεν πιστεύεις ότι είναι δυνατόν να υπάρχει μια στάση ζωής που μπορεί να είναι ερωτική παντός καιρού, τότε ποτέ δεν θα ζήσεις τον αληθινό έρωτα, γιατί στην πρώτη δυσκολία θα επιβεβαιώσεις τη μίζερη άποψή σου. Επίσης, η αντίληψη ότι ο έρωτας είναι κάτι που σου συμβαίνει εξαιτίας κάποιου άλλου προσώπου που θα παρουσιαστεί και θα σου αλλάξει μαγικά τη ζωή και δεν κατανοείς ότι ο έρωτας δεν είναι απλώς ένα συναίσθημα, αλλά στάση ζωής. Απειλείται ακόμα από την παιδική απαίτηση για παντοτινή αγάπη και φροντίδα από τον άλλο, δίχως εσύ να συνεισφέρεις αντίστοιχα και να τον αναδεικνύεις καθημερινά. Οπως απειλείται κι από την παιδική φαντασίωση ότι η ζωή μπορεί να σου χαρίζεται, δίχως εσύ να παλεύεις κάθε στιγμή να την υπερασπιστείς. Η παιδική αυτή απαίτηση οδηγεί τελικά σε γηραλέες αντιερωτικές υπάρξεις που η γκρίνια, η κούραση, η πίκρα, η απογοήτευση, η παραίτηση και η ένταση είναι η αχώριστη συντροφιά τους. Τέλος, μια ακόμα απειλή είναι η παραίτηση από το να είμαστε εμείς ερωτικοί στο σύνολο της ζωής μας που οδηγεί τελικά στο να αναζητούμε στο αυτονομημένο καταναλωτικό σεξ, ένα υποκατάστατο. Μια βουλιμική τάση που καταβροχθίζει σεξουαλικούς παρτενέρ, δίχως ποτέ να μπορέσει να χορτάσει την επιθυμία για τον ολοκληρωτικό έρωτα.
Οι σύγχρονες δυτικές κοινωνίες δίνουν έμφαση στο “εγώ” και όχι στο “εμείς”, στο άτομο και όχι στις σχέσεις. Δεν είναι δύσκολο να κάνει κανείς την υπέρβαση σ’ ένα τέτοιο κοινωνικό περιβάλλον;
Είναι αλήθεια ότι μετά την έμφαση του συλλογικού τρόπου ζωής στον παραδοσιακό χώρο, όπου πολλές φορές θυσιαζόταν η ατομική ελευθερία, ο άνθρωπος αναζήτησε την αυτονόμηση και τα αγαθά της ατομικής ανάπτυξης. Ομως, τελικά αυτό που σήμερα προβάλλει ως επιτακτική ανάγκη είναι το δύσκολο έργο της σύνθεσης. Ο άνθρωπος χρειάζεται να ανήκει, άρα και να δίνει χώρο στον άλλο και στην ομάδα, ώστε να απολαμβάνει και να αξιοποιεί τα αγαθά του μοιράσματος και της αλληλεπίδρασης. Συνάμα όμως είναι πολύ σημαντικό να επιτρέπεται η προσωπική ανάπτυξη, η εξέλιξη, το κλίμα της ελευθερίας που ευνοεί τη δημιουργικότητα. Στον χώρο του ζευγαριού, αυτό μεταφράζεται ως ταυτόχρονη καλλιέργεια του “εγώ”, του “εσύ” και του “εμείς”.
Η σεξουαλική απελευθέρωση σημάδεψε τις δυτικές κοινωνίες τον 20ο αιώνα. Βοήθησε αυτό στο να έρθουμε πιο κοντά στην αλήθεια του έρωτα ή λειτούργησε αποπροσανατολιστικά;
Η σεξουαλική απελευθέρωση ήρθε ως αντίδραση στη σεξουαλική καταπίεση και στον πουριτανισμό. Κάθε “αντίδραση” κινδυνεύει να οδηγείται σε ακραίες θέσεις. Τώρα, έχοντας κατανοήσει τους κινδύνους και τους περιορισμούς και των δύο τάσεων, μπορούμε να αναζητήσουμε την αλήθεια και το θαύμα του έρωτα, όχι σε επίπεδο του τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται, αλλά σε επίπεδο ολόπλευρης συναισθηματικής – σωματικής – πνευματικής πολιτισμικής προσέγγισης.
Ακούμε συχνά να λένε ότι “ο γάμος σκοτώνει τον έρωτα”. Η δική σας άποψη;
Αν στο ξεκίνημα μιας σχέσης επικρατεί η πλήξη, η ακεφιά και η δυσθυμία, τι πιθανότητα υπάρχει αυτή η σχέση να έχει μια ελκυστική συναρπαστική πορεία; Ναι, καμιά! Είναι η μόνη τίμια απάντηση. Αν η συνάντηση των ερωτευμένων νέων δεν έχει παλμό, δεν έχει ζωντάνια και τρυφερότητα, δεν έχει τρέλα και όνειρα, δεν έχει πάθος και συγκίνηση, αν δεν υπερβαίνει τις κοινωνικές αντιξοότητες, τις οικονομικές δυσκολίες, τις προσωπικές παρεξηγήσεις, τους χρονικούς περιορισμούς και τις τοπικές αποστάσεις τότε ποιος μπορεί να υποσχεθεί ότι στο μέλλον θα υπάρξουν οι ιδανικές συνθήκες, ώστε να ζήσουν τον έρωτά τους “ιδανικά”; Θα φταίει ο γάμος που σκοτώνει τον έρωτα ή θα πρέπει να παραδεχθούμε την πραγματικότητα ότι ο γάμος δεν μπορεί να αναστήσει δύο πεθαμένους που αποφασίζουν να ταφούν στο ίδιο σπίτι; Ταυτόχρονα όμως έχουμε να ξεφύγουμε από την παλιομοδίτικη αντιερωτική άποψη ότι «θα κάνω την ζωή μου και μετά θα παντρευτώ για να κάνω οικογένεια». Τότε δεν υπάρχει έρωτας στο ξεκίνημα του γάμου και αν υπάρχει θα εξαφανιστεί, καθώς ο έρωτας είναι μια απαιτητική διεργασία που έχει να φροντίζεται διαρκώς για να παραμένει ζωντανή.
Η θρησκεία διαμορφώνει σε σημαντικό βαθμό, συνειδητά ή ασυνείδητα, τον τρόπο με τον οποίο βιώνει κανείς τις ανθρώπινες σχέσεις, το πώς βλέπει το σώμα και τις ανάγκες του κ.λπ. Διαπιστώνετε σημαντικές επιδράσεις στο θέμα του έρωτα;
Σαφώς η θρησκεία και παίζει ανέκαθεν καθοριστικό τρόπο στη θέαση των ανθρωπίνων σχέσεων. Διαχρονικά, όμως, υπάρχει μια έντονη διαμάχη μεταξύ της θρησκείας που ενοχοποιεί κάθε ευχαρίστηση και προτείνει την αποφυγή
-καθώς υποτιμά την υλικότητα και προτείνει μια αόριστη πνευματικότητα- και στην ζωογόνα πίστη που εμπνέεται από ένα Θεό, ζωοδότη και Δημιουργό της ομορφιάς. Είναι τότε που η πίστη δεν πέφτει στην αίρεση του δυϊσμού, αλλά προτείνει μια άσκηση που ενδυναμώνει τις ανθρώπινες σχέσεις, που καταφάσκει και αναδεικνύει το υλικό στοιχείο και επομένως και τη σεξουαλικότητα.
Ως αντίβαρο στην επιφανειακότητα με την οποία συχνά παρουσιάζεται από τη βιομηχανία της κουλτούρας το ζήτημα του έρωτα, εσείς μιλάτε για την “ευχαριστιακή” βίωση του έρωτα. Τι εννοείτε;
Το ευχαριστιακό βίωμα χαρακτηρίζεται από την απλότητα. Επομένως είναι πολύ απαιτητικό. Περικλείει την απόφαση ότι δεν θα είναι τα γεγονότα, οι συνθήκες και οι άλλοι που θα καθορίσουν την προσωπική στάση ως προς τη ζωή. Η ευχαριστιακή βίωση της συντροφικής σχέσης ταυτίζεται με την προσωπική απόφαση του κάθε συντρόφου να ζήσει ευχαριστιακά τη ζωή του. Είναι η κοινή απόφαση των συντρόφων ότι δεν θα αναζητούν λόγους για να στεναχωριούνται, αλλά θα δημιουργούν τους όρους για την πληρότητα της κοινής τους ζωής…
Η βιβλιοπαρουσίαση
Η παρουσίαση του βιβλίου “Ερωτας ή τίποτα” (εκδ. Αρμός) του Δημήτρη Καραγιάννη θα γίνει την Παρασκευή, 13 Φεβρουαρίου, στις 7:30μ.μ. στο Πνευματικό Κέντρο. Την εκδήλωση διοργανώνει το Βιβλιοπωλείο “Ηλέκτρα Πετράκη”, σε συνδιοργάνωση με το Ανοιχτό Λαϊκό Πανεπιστήμιο Κρήτης και το Εκκλησιαστικό Λύκειο – Γυμνάσιο Κρήτης και την υποστήριξη του Πνευματικού Κέντρου.
Για το βιβλίο θα μιλήσουν η δημοσιογράφος Μαρία Βούλγαρη, ο εκπαιδευτικός Χρήστος Φραδέλλος και η δικηγόρος Ευαγγελία Νικάκη ενώ το κοινό θα έχει την ευκαιρία να συνομιλήσει με τον συγγραφέα.
