Στην πλατεία 1821 στην Σπλάντζια, δίπλα στον πλάτανο, βρίσκεται το μνημείο του επισκόπου Μελχισεδέκ.
Το μνημείο, που είναι έργο του γλύπτη Αντώνη Παυλάκη, αποτελείται από μια ορειχάλκινη ανάγλυφη αναπαράσταση, όπου απεικονίζονται ο επίσκοπος Μελχισεδέκ και ο ιεροδιάκονος Καλλίνικος Βερριαίος σε στάση δέησης. Η στήλη στηρίζεται σε μια κάθετη τσιμεντένια πλάκα.
Ακριβώς δίπλα, σε αναμνηστική πλάκα, αναγράφεται:
«ΣΤΙΣ 19 ΜΑΙΟΥ ΤΟΥ 1821 ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΕΚΡΕΜΑΣΑΝ Σ’ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΠΛΑΤΑΝΟ ΤΟΝ ΕΠΙΣΚΟΠΟ ΚΙΣΑΜΟΥ ΜΕΛΧΙΣΕΔΕΚ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΑΛΛΙΝΙΚΟ ΙΕΡΟΔΙΑΚΟΝΟ ΕΚ ΒΕΡΡΟΙΑΣ. ΑΙΩΝΙΑ Η ΜΝΗΜΗ ΤΩΝ ΜΑΡΤΥΡΩΝ».
Σύμφωνα με τον Αντώνη Μ. Βαρουχάκη (“Τα υπαίθρια γλυπτά και μνημεία του Δήμου Χανίων”, έκδοση Δήμος Χανίων, 2006), τα αποκαλυπτήρια του μνημείου έγιναν στις 19 Μαίου 1981 από τον τότε Μητροπολίτη Κυδωνίας και Αποκορώνου Ειρηναίο με ομιλητή τον Γενικό Επιθεωρητή Μ.Ε. Στυλιανό Πανηγυράκη.
Ο Μελχισεδέκ Δεσποτάκης καταγόταν από το Ηράκλειο της Κρήτης.
Σε νεαρή ηλικία έγινε μοναχός και μετέβη στις παραδουνάβειες ηγεμονίες και στην πόλη Ιασίου της Ρουμανίας όπου μαθήτευσε κοντά στον διδάσκαλο Κλεόβουλο. Τον Ιανουάριο του 1818 χειροτονήθηκε επίσκοπος της επισκοπής Κισσάμου και Σελίνου διαδεχόμενος τον Ιωαννίκιο.
Σε βιογραφικό σημείωμα για τον Μελχισεδέκ Δεσποτάκη, στην ιστοσελίδα της Ιεράς Μητρόπολης Κισσάμου και Σελίνου, αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι ο Μελχισεδέκ «γενναίος και με ακμαίο εθνικό φρόνημα είχε μυηθεί εις τα της Φιλικής Εταιρείας υπό του εκ Κίου της Μικράς Ασίας Πάγκαλου Βαρνάβα. Αναδείχθηκε πρωτεργάτης της επαναστάσεως του 1821.
Κατά τα μέσα περίπου του Μαϊου του 1821 οι Τούρκοι των Χανίων γνωρίζοντας ήδη τις κινήσεις του Επισκόπου στην επαρχία του Σελίνου μόλις αυτός επέστρεψε στην έδρα της Επισκοπής του που τα χρόνια εκείνα ήταν το χωριό Επισκοπή Κισσάμου με μητροπολιτικό ναό την αρχαία Εκκλησία της Ροτόντας (Μιχαήλ Αρχάγγελλος) παρουσιάστηκαν εις τον Τούρκο διοικητή των Χανίων τον Σερίφ Πασά και απαίτησαν την σύλληψη και την φυλάκιση του επισκόπου. Ο πασάς υπακούοντας στις απαιτήσεις του όχλου διέταξε να συλληφθεί ο επίσκοπος με την κατηγορία “ότι περιήρχετο την επαρχία του, κινών τον λαόν των Χριστιανών εις αποστασίαν”. Στις φυλακές των Χανίων που τον οδήγησαν τον έκλεισαν στο φρούριο της Σπλάντζιας (Τουρκικής συνοικίας τότε) μαζί με τον Ιεροδιάκονο Καλλίνικο».
Τον επίσκοπο Κισσάμου Μελχισεδέκ και τον Ιεροδιάκονο Καλλίνικο κρέμασαν στον Πλάτανο της Πλατείας Σπλάντζιας στα Χανιά στις 19 Μαϊου 1821 ημέρα της εορτής της Αναλήψεως του Κυρίου.
Στις 21 Σεπτεμβρίου 2000 το Οικουμενικό Πατριαρχείο με Πατριαρχική και Συνοδική πράξη «κατάταξε εις το Αγιολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας τον Ιερομάρτυρα και Εθνομάρτυρα Επίσκοπο Κισσάμου και Σελίνου Μελχισεδέκ καθώς και όλους τους Επισκόπους και των μετ’ αυτών μαρτυρησάντων κληρικών και λαϊκών που μαρτύρησαν από τους Τούρκους κατά τα έτη 1821 και 1822».
