Τα Χανιά ως μια πόλη “αξιών και ιστορίας”, ως ένα τόπος που δεν προσελκύει απλά τουρίστες αλλά αληθινούς επισκέπτες, πρεσβευτές ενός αειφορικού μοντέλου ανάπτυξης αποτελεί το στόχο του 10ου Forum του Συμβουλίου της Ευρώπης για τις “Πολιτιστικές Διαδρομές”. Η γενική διευθύντρια του Συμβουλίου της Ευρώπης Snezana Markovic μιλάει στα “Χανιώτικα Νέα” για όλα όσα είδε στην επίσκεψη της στην πόλη μας, την προετοιμασία του Forum και πως αυτό θα μπορέσει να επηρεάσει την καθημερινότητα τω πολιτών, την άποψη της για την πρόταση για την πολιτιστική διαδρομή των “Ιστορικών καφέ” αλλά για την σημασία του πολιτισμού για τη διαμόρφωση του σύγχρονου Ευρωπαίου πολίτη.
• Ποιες ήταν οι εντυπώσεις σας από τα Χανιά; Το Forum πραγματοποιείται σε 15 μήνες από σήμερα, είστε ικανοποιημένη από το επίπεδο των προετοιμασιών;
Οι εντυπώσεις πραγματικά ήταν εξαιρετικές. Τόσο από το Αρχαιολογικό Μουσείο το οποίο με γοήτευσε και είδα πόσο πλούσια ήταν τα ευρήματα του, όσο και από τις συνεδριακές εγκαταστάσεις αλλά και την ίδια την πόλη την οποία περπάτησα. Συνειδητοποίησα ότι τα Χανιά είναι μια πόλη ανθρωπίνων διαστάσεων, πολύ φιλική, ούτε πολύ μεγάλη-ούτε πολύ μικρή, και μου έκανε εντύπωση το πνεύμα της ! Τα Χανιά έχουν ένα δικό τους φως, μια δική τους λάμψη, μια δική τους πραγματικότητα. Η παραμονή μου στα Χανιά ήταν μια αφήγηση του παρελθόντος και της ιστορίας και συνειδητοποίησα πόσες πολλές γενιές ανθρώπων έχουν συνυπάρξει σε αυτήν την πόλη εδώ και σχεδόν 5000 χρόνια! Με εντυπωσίασε η τέχνη και η γνώση από τη Μινωική περίοδο που φτάνει μέχρι και σήμερα!
Σε ότι αφορά τις προετοιμασίες τώρα και το επίπεδο τους. Είναι σημαντικό ότι στηρίζεται το Forum από την Περιφέρεια, το Δήμο, το ΕΒΕΧ, το Υπουργείο Πολιτισμού! Συνειδητοποίησα ότι υπάρχει σκέψη και διαβούλευση μεταξύ των διοργανωτών για τη συγκεκριμένη δομή του συνεδρίου. Το συνεδριακό κέντρο που επιλέχθηκε είναι εξαιρετικό και αναμένω πολύ μεγάλη προσέλευση. Το θέμα και ο τίτλος του Forum, οι άυλες αξίες της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, είναι ένα θέμα δύσκολο να επεξηγηθεί αλλά εξαιρετικά σημαντικό και πολύτιμο. Συνήθως οι άνθρωποι μιλούν για τις τέχνες, τα μουσεία, τα μνημεία , όμως η η συζήτηση για την άυλη κληρονομιά είναι σημαντικότατο στοιχείο των πολιτιστικών διαδρομών.
• Κάποιοι ίσως πουν ότι Forum είναι “ελιτίστικο” και δεν αντιλαμβάνονται τι θα αλλάξει στην καθημερινότητά τους. Τι θα λέγατε σε αυτούς τους πολίτες ;
Το Forum δεν θα αλλάξει την καθημερινότητα των πολιτών σε μια νύχτα, δεν πρόκειται να γίνει κάποιο θαύμα όπως καταλαβαίνεται. Είναι ιδιαίτερο σημαντικό όμως αυτό που θα γίνει σε βάθος χρόνου. Στα Χανιά θα συγκεντρωθούν εκπρόσωποι από τις 38 πολιτιστικές διαδρομές του Συμβουλίου της Ευρώπης, Τουριστικών Οργανισμών, της Κοινωνίας Πολιτών και όλοι αυτοί δεν θα θυμούνται μόνο τα επιστημονικά θέματα αλλά την πόλη των Χανίων και αυτά που εκφράζει. Σίγουρα αυτό θα μεταφερθεί στις 47 χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης και στις εκατοντάδες εκατομμυρίων κατοίκων της Ευρώπης. Παρότι ταξιδεύω πάρα πολύ, δεν γνώριζα αρκετά για την πόλη των Χανίων! Για αυτό και είναι σημαντικό να μάθουμε για τα Χανιά. πχ. όταν κάηκε η Νοτρ Νταμ στο Παρίσι όλοι θέλησαν να συμβάλλουν για την αποκατάσταση της. Όχι μόνο γιατί είναι ένα θαυμάσιο μνημείο, αλλά γιατί γνώριζαν την σπουδαιότητα της για τον παγκόσμιο πολιτισμό.
Για αυτό και πρέπει να μάθει ο κόσμος για την πόλη των Χανίων, την ποιότητα της, τη συμβολή της στην πολιτιστική διαμόρφωση της Ευρώπης και του κόσμου. Είδα ενδιαφέροντα πράγματα που πρέπει να τα μάθουν και άλλοι Ευρωπαίοι πολίτες για το ρόλο που διαδραματίζουν τα Χανιά στην ιστορία, στη μνήμη, στο χρόνο και στον πολιτισμό. Και βεβαίως αφού θα υπάρξει αυτή η συνειδητοποίηση και η αναγνώριση θα υπάρξει και η δυνατότητα για αειφόρο τουρισμό και δημιουργία θέσεων εργασίας.
• Βλέποντας τη λίστα με τις 38 “πολιτιστικές διαδρομές” του Συμβουλίου της Ευρώπης, διαπιστώνουμε ότι η παρουσία της Ελλάδας είναι πολύ περιορισμένη. Αυτό έχει να κάνει με δικά μας λάθη ή το Συμβούλιο δεν έχει δώσει την απαιτούμενη έμφαση;
Εν μέρη το Συμβούλιο της Ευρώπη φέρει ευθύνη γιατί δίνει ιδιαίτερη έμφαση στα ανθρώπινα δικαιώματα, στο κράτος δικαίου, στη δημοκρατία. Δεν έχει δώσει επαρκή έμφαση στον πολιτισμό, τον έχει αφήσει θα μπορούσα να πω σε μια …γωνίτσα. Ενώ διαπιστώνουμε ότι μέσα από τις “Πολιτιστικές διαδρομές” έχουμε τον καλύτερο τρόπο να επικοινωνήσουμε αξίες. Μιλάμε λοιπόν για τη Δημοκρατία, που δεν ήλθε στη ζωή μας ξαφνικά αλλά για κάτι που οικοδομήθηκε και οικοδομείται συνεχώς και οι “Πολιτιστικές διαδρομές” αυτό ακριβώς δείχνουν. Το Συμβούλιο της Ευρώπης είναι υπερήφανο για πολλά πράγματα που έχει κάνει όπως το δικαστήριο στο οποίο παρεμπιπτόντως ο πρόεδρος είναι Έλληνας, αλλά δεν έχει εστιάσει ακόμα στη σπουδαιότητα του πολιτισμού και ειδικότερα του ελληνικού πολιτισμού. Θεωρώ ότι το Forum αποτελεί μια πρώτης τάξης ευκαιρία να αλλάξει αυτή η προσέγγιση και για την Ελλάδα και για το ΣτΕ.
• Πως αντιμετωπίζεται την πρόταση που έχει ξεκινήσει από τα Χανιά για να ενταχθούν στις “Πολιτιστικές Διαδρομές” αυτή των “Ιστορικών καφέ” με έδρα την πόλη μας. Θεωρείται ότι έχει προοπτικές μια τέτοια πρόταση;
Θεωρώ ότι είναι μια εξαιρετική ιδέα! Δεν έχουμε κάποια ανάλογη διαδρομή. Ένας από τους στόχους των “Πολιτιστικών Διαδρομών” είναι να διδάξουν τους νέους ανθρώπους την ιστορία και την ταυτότητα τους. Μια τέτοια “Πολιτιστική Διαδρομή” επιτυγχάνει αυτό το στόχο. Δείτε πόσες πολλές εξαιρετικές ιδέες έχουν ξεκινήσει και δρομολογηθεί στα πλαίσια μιας συζήτησης σε ένα καφέ, ακόμα και πολλές κοινοβουλευτικές αλλαγές ξεκίνησαν κατ’ αυτόν τον τρόπο! Αν δούμε το χάρτη και τα πολλά και διαφορετικά γεγονότα που έλαβαν χώρα σε πολλά και διαφορετικά καφέ καταλαβαίνουμε την σπουδαιότητα της πρότασης αυτής. Συνειδητοποιούμε επίσης πως έχουμε πολλούς δεσμούς και ομοιότητες και μέσα από αυτήν την πρόταση έχουμε ένα εξαιρετικό εργαλείο για να διδάξουμε την ιστορία και τις διαδρομές.
Η “Πολιτιστική διαδρομή των Ιστορικών καφέ” δεν έχει ακόμα εγκριθεί, δεν έχει ακόμα πιστοποιηθεί, είναι σε εξέλιξη η διαδικασία που δεν είναι καθόλου εύκολη. Υπάρχουν συγκεκριμένοι θεσμοί και φορείς που έχουν την τελική απόφαση στο Λουξεμβούργο. Είναι μια περίπλοκη επιστημονική διαδικασία γιατί πρέπει να αξιολογηθεί η ευρύτερη αξία της πρότασης και να βεβαιωθούν οι ειδήμονες πως η πρόταση πληρεί όλα τα κριτήρια. Εγώ πιστεύω ότι αξίζει αλλά οι ειδικοί είναι αυτοί που θα αποφασίσουν. Υπάρχουν “Πολιτιστικές διαδρομές” που δεν εγκρίνονται ποτέ, είτε γιατί είναι πολύ εμπορικές., είτε γιατί εμπλέκονται πολλές και μεγάλες πόλεις. Εμείς επιδιώκουμε να ενισχύσουμε τον τοπικό χαρακτήρα μέσα από αυτή τη διαδικασία.
• Εδώ και χρόνια ακούμε από τους τοπικούς φορείς τη θέλησή τους να αλλάξουν το κλασικό μοντέλο τουρισμού με πενιχρά αποτελέσματα μέχρι στιγμής. Πιστεύετε ότι δίνεται μια ιστορική ευκαιρία μέσα από το “Forum” να προσελκύσουμε επισκέπτες με ενδιαφέροντα πέρα από τα κλασικά “ήλιος και θάλασσα” ;
Αυτός είναι ο στόχος όλης της πρωτοβουλίας. Ευελπιστώ ότι το Forum θα δώσει ένα διαφορετικό παράδειγμα ώστε να συμβεί η στροφή που περιγράψατε και να στραφούμε προς ένα τουρισμό πιο αειφόρο και πιο εναλλακτικό. Στους Ευρωπαϊκούς θεσμούς μιλάμε πολύ για την πολυμορφία της Ευρώπης, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κα. Όμως δεν αναφερόμαστε επαρκώς στους λόγους ύπαρξης αυτών των θεσμών. Η πολυμορφία της Ευρώπης είναι κάτι μοναδικό και αυτό πρέπει να επικοινωνηθεί. Σε επίπεδο καθημερινότητας πραγματικά επιθυμούμε οι πολίτες να κατανοήσουν την Ευρώπη, τους λόγους της ύπαρξης της και να τη δουν με μεγαλύτερη ζεστασιά και όχι μόνο ως ένα πλαίσιο κανόνων και αυτό ακριβώς επιτυγχάνουν οι “Πολιτιστικές Διαδρομές”. Θέλουμε οι άνθρωποι που θα έλθουν στα Χανιά στο μέλλον να μην περάσουν απλά δύο ωραίες εβδομάδες και στη συνέχεια να ξεχάσουν τον τόπο και τους ανθρώπους του. Οι επισκέπτες να νιαστούν για την πόλη, να την εκτιμήσουν γιατί μόνο αν γίνει αυτό θα την προστατεύσουν κιόλας. Θέλουμε οι πολίτες και οι επισκέπτες να αγαπήσουν αυτό που τα Χανιά εκπροσωπούν για την Ευρώπη και την ανθρωπότητα. Πιστεύω πως τα Χανιά θα έχουν τη δυνατότητα να προσελκύσουν ένα διαφορετικό κοινό αφού οι άνθρωποι που ελκύονται από τις πολιτιστικές διαδρομές έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά και έτσι τα Χανιά θα γίνουν γνωστά όχι μόνο ως μια πόλη με “ήλιο και θάλασσα” αλλά μια πόλη με ιστορία και αξίες.
