Η χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για την παραγωγή θερμότητος, ηλεκτρισμού και καυσίμων οχημάτων γνωρίζει σήμερα αλματώδη ανάπτυξη στην Ελλάδα, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο. Στη χώρα μας η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δημιουργεί πολλά οφέλη τα οποία μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε περιβαλλοντικά, ενεργειακά, οικονομικά, τεχνολογικά και κοινωνικά.
Συνήθως η χρήση και η εφαρμογή καινοτόμων τεχνολογιών έχει θετικές, αλλά και αρνητικές επιπτώσεις σε διάφορους τομείς της κοινωνίας. Ενδεικτικά, η χρήση των τεχνολογιών του αυτοματισμού και της ρομποτικής σε διάφορες εφαρμογές, εκτός από τις θετικές συνέπειες, έχει και αρνητικές καθώς καταστρέφει κάποιες θέσεις εργασίας, οι οποίες πριν την εισαγωγή των τεχνολογιών αυτών ήταν απαραίτητες για τη πραγματοποίηση κάποιων εργασιών. Η εκμηχάνιση των πρώτων μονάδων κλωστοϋφαντουργίας στην Αγγλία της πρώτης βιομηχανικής επανάστασης, είχε σαν αποτέλεσμα την υποκατάσταση πολλών χειρώνακτα εργαζομένων από μηχανές με συνέπεια την ανάπτυξη την εποχή αυτή του κινήματος των Λουδιτών. Τις τελευταίες δεκαετίες γνωρίσαμε την επανάσταση της πληροφορικής και του διαδικτύου, οι οποίες είχαν σαν αποτέλεσμα τη κατάργηση πολλών θέσεων εργασίας που προηγουμένως απαιτούντο για την επεξεργασία των πληροφοριών και για την επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων, μηχανών και επιχειρήσεων.
Όμως η χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε αντιδιαστολή με τη χρήση των ορυκτών καυσίμων και της πυρηνικής ενέργειας, έχει κατά κύριο λόγο θετικές συνέπειες όπως παρουσιάζεται στη συνέχεια.
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ Α.Π.Ε.
Στην εποχή της αειφόρου ανάπτυξης και των κλιματικών αλλαγών που ζούμε, η χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μειώνει τη προσθήκη στην ατμόσφαιρα θερμοκηπιακών αερίων (κυρίως διοξειδίου του άνθρακα) τα οποία εκλύονται από την καύση των ορυκτών καυσίμων. Ταυτόχρονα μειώνεται η ρύπανση της ατμόσφαιρας με σωματίδια, αιθάλη και αέριους ρύπους όπως το διοξείδιο του θείου και τα οξείδια του αζώτου. Η θερμική ρύπανση της ατμόσφαιρας και των υδάτινων πόρων που προκαλεί η χρήση των ορυκτών καυσίμων και της πυρηνικής ενέργειας αποφεύγεται με τη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Ταυτόχρονα αποφεύγεται η χρησιμοποίηση εξαντλήσιμων φυσικών πόρων όπως του πετρελαίου, του άνθρακα, του φυσικού αερίου και του Ουρανίου, τα οποία είναι πεπερασμένα στον πλανήτη και αντί αυτών χρησιμοποιούνται οι ανανεώσιμοι και ανεξάντλητοι ενεργειακοί πόροι.
Η εξόρυξη ορυκτών καυσίμων και ουρανίου έχει σαν αποτέλεσμα την υποβάθμιση του περιβάλλοντος στις περιοχές που πραγματοποιούνται οι εξορύξεις, όπως μπορεί να διαπιστώσει κάποιος με μια επίσκεψη στα λιγνιτωρυχεία της Κοζάνης, της Πτολεμαΐδας ή της Μεγαλόπολης Αρκαδίας. Ταυτόχρονα, ελλοχεύει ο κίνδυνος σημαντικού περιβαλλοντικού ατυχήματος και σχετικά πρόσφατη είναι η περίπτωση της καταστροφής εξέδρας υποθαλάσσιας εξόρυξης πετρελαίου της BP στο κόλπο του Μεξικού η οποία δημιούργησε μεγάλη περιβαλλοντική καταστροφή. Παρόμοιες περιβαλλοντικές καταστροφές έχουν δημιουργηθεί από θαλάσσια ατυχήματα πλοίων που μεταφέρουν πετρέλαιο.
ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ
ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ Α.Π.Ε.
Τα ενεργειακά οφέλη από τη χρήση των ΑΠΕ για μία χώρα όπως η Ελλάδα, η οποία βασίζει την παραγωγή της σε ενέργεια και ενεργειακά προϊόντα στον εγχώριο μεν αλλά ρυπογόνο λιγνίτη και στο εισαγόμενο πετρέλαιο και φυσικό αέριο, είναι πολλά και συγκεκριμένα.
Η όποια εξάρτηση που υπάρχει από το εισαγόμενο πετρέλαιο και φυσικό αέριο μειώνεται με τη σταδιακή υποκατάστασή τους από εγχώριους ανανεώσιμους ενεργειακούς πόρους με αποτέλεσμα να μειώνεται η ενεργειακή εξάρτηση της χώρας. Η αυξημένη ενεργειακή εξάρτηση κάνει τη χώρα περισσότερο ανασφαλή, αλλά και ευάλωτη σε γεωπολιτικές αναταραχές και αλλαγές που συμβαίνουν καθημερινά.
Επομένως η υποκατάσταση των εισαγόμενων ορυκτών καυσίμων με εγχώριους ανανεώσιμους ενεργειακούς πόρους βελτιώνει την ενεργειακή ανεξαρτησία και την ασφάλεια της χώρας. Ταυτόχρονα μειώνονται οι ανάγκες της ΔΕΗ για επενδύσεις σε νέες εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρισμού από ορυκτά καύσιμα .
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ
ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ Α.Π.Ε.
Η χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για την παραγωγή ενέργειας και ενεργειακών προϊόντων δημιουργεί πολλά οικονομικά οφέλη που περιλαμβάνουν:
α) Την αύξηση των επενδύσεων σε εγκαταστάσεις αξιοποίησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
β) Τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων στους τομείς αυτούς, αλλά και στη παραγωγή βιομάζας για την ενεργειακή αξιοποίησή της.
γ) Τη βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας λόγω της μείωσης των εισαγωγών ορυκτών καυσίμων.
δ) Τη δυνατότητα δραστηριοποίησης μικρομεσαίων επιχειρήσεων και ιδιωτών επενδυτών στη παραγωγή ενέργειας και ενεργειακών προϊόντων που προηγουμένως δεν ήταν δυνατόν καθώς στους τομείς αυτούς και ιδιαίτερα στην παραγωγή ηλεκτρισμού από ορυκτά καύσιμα δραστηριοποιούντο παραδοσιακά μεγάλες εταιρείες.
ε) Την προώθηση της περιφερειακής ανάπτυξης με τη δημιουργία πολλών μικρών και μεσαίων εταιρειών παραγωγής ενέργειας σε διάφορες απομακρυσμένες περιοχές της Ελληνικής περιφέρειας.
Στ) Την αύξηση του ακαθάριστου Εθνικού προιόντος λόγω της παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ
ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ Α.Π.Ε.
Η χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας συνεπάγεται πολλά κοινωνικά οφέλη που περιλαμβάνουν:
α) Τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας για τη κατασκευή, λειτουργία και συντήρηση εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας και ενεργειακών προϊόντων από ΑΠΕ. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σήμερα όπου η ανεργία στη χώρα είναι σε πολύ υψηλά επίπεδα.
β) Τη δημιουργία επιχειρήσεων αξιοποίησης των ΑΠΕ σε απομακρυσμένες περιοχές με λιγοστούς εναλλακτικούς τρόπους ανάπτυξης. Συνήθως η αξιοποίηση των ΑΠΕ γίνεται σε περιοχές μακριά των αστικών κέντρων της χώρας.
γ) Τη δημιουργία επιχειρήσεων παραγωγής, επεξεργασίας και τυποποίησης της βιομάζας για ενεργειακή χρήση σε περιοχές μακριά των αστικών κέντρων όπου απασχολούνται άτομα και όπου δεν υπάρχουν πολλοί εναλλακτικοί τρόποι απασχόλησης.
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ
ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ Α.Π.Ε.
Η αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η δημιουργία επιχειρήσεων στους τομείς αυτούς, προάγει την καινοτομία και την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών στον τομέα της ενέργειας.
Η δημιουργία επιχειρήσεων στον τομέα των Α.Π.Ε. συμβάλλει στην αύξηση της έρευνας στους τομείς αυτούς, στη δραστηριοποίηση περισσότερων επιστημόνων και μηχανικών στις νέες ενεργειακές τεχνολογίες και σε τελική ανάλυση στην αύξηση των καινοτομιών στον τομέα των ΑΠΕ.
Ταυτόχρονα η προώθηση των επενδύσεων στις νέες ενεργειακές τεχνολογίες έχει σαν αποτέλεσμα την τεχνολογική αναβάθμιση του παραγωγικού δυναμικού της χώρας με τη δημιουργία σύγχρονων τεχνολογικά εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ.
Συνεπώς, η χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχει πολλαπλά οφέλη σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Δεδομένου ότι τα μειονεκτήματα από τη χρήση των ΑΠΕ είναι ελάχιστα, αποτελεί μονόδρομο σήμερα η περαιτέρω ανάπτυξη τους στην Ελλάδα. Απομένει μόνο να βρεθεί η άριστη κατανομή των βαρών που θα επωμισθούν οι διάφορες κοινωνικές ομάδες τουλάχιστον για όσο χρονικό διάστημα απαιτείται οικονομική στήριξη από την πολιτεία για την προώθηση ορισμένων νέων ενεργειακών τεχνολογιών.
*Ο κ. Γιάννης Βουρδουμπάς διδάσκει
Ενεργειακή και Περιβαλλοντική Τεχνολογία στο Τ.Ε.Ι. Κρήτης και είναι επιστημονικός
συνεργάτης του Μ.Α.Ι.Χ.
