Του Αγίου Στυλιανού και του Αγίου Νίκωνα του “Μετανοείτε” σήμερα. Γνωστός και αγαπητός στην κρητική λαϊκή παράδοση ο πρώτος, που τον θεωρεί προστάτη των παιδιών και των εγκύων γυναικών -μ’ ένα φασκιωμένο μωρό στην αγκαλιά “παρουσιάζεται” στην εικόνα του. Ούτε… στις άκρες ούτε στις αναμεσάδες της δεν εμφανίζεται ο δεύτερος. Ενα το κρατούμενο για να πάμε παρακάτω! Αρκετές οι εκκλησίες στη Χάρη του Αγίου Στυλιανού στο νησί μας, ούτε ένα ξωκλήσι για τον Αγιο Νίκωνα… Πολλοί οι Στυλιανοί και οι Στυλιανές (χρόνια τους πολλά και καλά!) “είδος εν ανεπαρκεία” οι Νίκωνες -εγώ τουλάχιστον δεν ξέρω κανένα…. Κι όμως δικός μας Αγιος, κατά κάποιο τρόπο δεν είναι ο πρώτος, αλλά ο δεύτερος!
Απ’ την Παφλαγονία της Μικράς Ασίας και ο Αγιος Στυλιανός και ο Αγιος Νίκωνας ο “Μετανοείτε” -του 4ου-6ου αιώνα ο πρώτος, του 10ου ο δεύτερος. Μοναχοί κι οι δυο, καθόλου παράλληλοι, ωστόσο, οι βίοι τους. Ολη του τη ζωή στην πατρίδα του (μόνασε σ’ ένα σπήλαιο) την πέρασε ο πρώτος. Ολες τις γύρω περιοχές της Ανατολής και πάμπολλες της Ελλάδας, με πρώτη την Κρήτη, “γύρισε” ο δεύτερος. «Την φυτείαν του Τίτου, μυστικώς ενεούργησας, της των ουρανών βασιλείας, ρητορεύσας το κήρυγμα· Προδρόμου γαρ ως πέλων μιμητής, τον λόγον μετανοίας ιερώς, διετράνωσας την Κρήτην διαδραμών, ισάγγελε πάτερ Νίκων. Δόξα τω σε εκλέξαντι Χριστώ, δόξα τω σοι συνεργήσαντι, δόξα τω Αποστόλων σε χορώ, συναριθμήσαντι». Τα που μας λέει γι’ αυτόν, ένα απ’ τα απολυτίκιά του (ποίημα Κυρίλλου Ιερομονάχου). “Την Κρήτην διαδραμών”…
«Το έτος 961 ο στρατηγός και μετέπειτα αυτοκράτορας του Βυζαντίου Νικηφόρος Φωκάς, ανέκτησε την Κρήτη από τους Αραβες που την είχαν καταλάβει το 823. Για να επαναφέρει όσους Χριστιανούς είχαν εξισλαμισθεί ή χαλαρώσει ως προς την ορθόδοξη Πίστη, κάλεσε τον Αγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη, ο οποίος εργάστηκε στη μεγαλόνησο. Οταν αυτός πήγε στο Αγιον Ορος, συνέχισε το έργο του ο άγιος Νίκων. Το κήρυγμά του απλό και κατανοητό (σ.σ.: κεντρικό του σημείο και στην Κρήτη, όπως και στις περιοχές της Ανατολής και τα άλλα μέρη που επισκέφθηκε αργότερα ήταν η λέξη “Μετανοείτε” του Προδρόμου) παρά τις αρχικές αντιρρήσεις, βρήκε μεγάλη απήχηση στους Κρητικούς ο δε ασκητικός και ενάρετος βίος του απέσπασε τον θαυμασμό και την εκτίμηση των Χριστιανών, ώστε δικαίως να τον αποκαλούν και δεύτερο Παύλο. Με ορμητήριο τη Γόρτυνα γύρισε σε επτά ολόκληρα χρόνια ολόκληρη τη μεγαλόνησο. Έκτισε ναούς, εγκατέστησε ιερείς, αναβίωσε τον μοναχισμό και στερέωσε τους κατοίκους στην Πίστη». Αυτά, μεταξύ άλλων, μας λέει στο βιβλίο του “Γνωριμία με τους Αγίους της Κρήτης” (εκδ. Σαΐτης) ο θεολόγος – τ. δ/ντής της Αποστολικής Διακονίας Ευάγγελος Π. Λέκκας, για τον “ξεχασμένο” μας Αγιο. Στη συνέχεια, και αφού ολοκλήρωσε, λέει, την αποστολή του, πήγε στην Πελοπόννησο, κατόπιν στην Αθήνα, την Εύβοια, τη Θήβα και πάλι στην Πελοπόννησο για να καταλήξει στη Σπάρτη, όπου έμεινε τα τελευταία 30 χρόνια της ζωής του, και της οποίας είναι προστάτης και πολιούχος…
Χρόνια τώρα είχα στα υπόψη να γράψω ένα κείμενο για τον Άγιο Νίκωνα τον “Μετανοείτε” με θέμα τον μη εορτασμό του στην Κρήτη. Το αξιώθηκα σήμερα ανήμερα της Χάρης του και της Χάρης του Αγίου Στυλιανού. Στα “υπόψη μου”, ωστόσο μένει και το γράψιμο ενός ποιήματος που θα μιλά για το παράπονό του…
«Ερωτήσεις κι αποκρίσεις»
«Την ώρα/ που συνωμοτούσανε οι άνομοι/ δανειοδότες αγιογδύτες/ κι έστηναν τρόπαια φραγμούς/ συρματοπλέγματα/ ενάντια στων εισβολέων τις ροές/ έστρωνε/ πανδοχέας ενδεής/ η χώρα μόνη/ δείπνο/ για τους ανέστιους προσφορά// Ρακοσυλλέκτες/ δουλοπάροικους/ έκαναν τους λαούς δανειολήπτες/ οι αγύρτες/ και συνεργήσανε/ να οριοθετήσουν τη ζωή μας δανειστές/ Θα έρθει καιρός/ να ξημερώσει μια καινούρια μέρα/ που θα συγκατανεύσουνε οι άνεμοι/ τον κόσμο ν’ αφυπνίσει ελπίδας αστραπή/ του δίκιου να βροντήξει κεραυνός/ η ρημαγμένη χώρα ν’ ανακάμψει/ κι ο χρόνος ο κακός/ ν’ ανατραπεί». Το ποίημα “Χρονικό των ανέμων” της Ελένης Χωρεάνθη, από την τελευταία ποιητική της συλλογή “Σύνθεση σε ρε ελάσσονα” (εκδ. “Σ. Ι. ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ”, Αθήνα 2019).
«“Μπορεί η αλήθεια να ’ν’ θνητή, το ψέμα αθάνατο;”/ “Έτσι δείχνουν όλα”.// “Πού είδες, η αδικία να μη ξεμασκαρεύεται χρόνους και καιρούς;”/ “Εδώ”.// Μα ξέρεις κάποιον που η βία να του ’χει φέρει τύχη;”/ “Και ποιος δεν ξέρει;”// “Τότε ποιος μπορεί, σ’ έναν τέτοιον κόσμο, να τσακίσει τον τύραννο;”/ “Εσύ”». Και σαν απάντηση αλλά και σαν συνέχεια στο προηγούμενο ποίημα οι στίχοι με τίτλο “Ερωτήσεις κι αποκρίσεις” (σε μετάφραση Μάριου Πλωρίτη) του Μπέρτολτ Μπρεχτ. Δίχως κανένα δικό μου σχόλιο…
Υποκλίνομαι στην ιερή Μνήμη των αγίων Στυλιανού και Νίκωνος. Βοήθειά μας!
Τιμή και χαρά μου η αναφορά στη συλλογή μου”Σύνθεση σε ρε ελάσσονα” με το “Χρονικό των ανέμων”!. Πολλά “ευχαριστώ”. “Χαιρετώ σε κι αγαπώ σε”, κατά το κρητικόν έθος! <