Δευτέρα, 20 Ιανουαρίου, 2025

Ζητούμενο η ορθολογική διαχείριση

2Σε ένα Νομό, όπως των Χανίων, όπου το 50% και πλέον της έκτασης του είναι χαρακτηρισμένο ως μεγάλης περιβαλλοντικής σημασίας (Νatura), οι πολιτικές που ασκούνταν ως επί το πλείστον, τόσο από τις τοπικές αρχές όσο από το κεντρικό κράτος αλλά και οι πρακτικές των ιδιωτών, βασίζονταν στη λογική της “απομύζησης” των περιοχών αυτών αποκλειστικά για οικονομικό όφελος.
Eνα πρόσκαιρο οικονομικό όφελος που δεν εξετάζει το μέλλον των ευαίσθητων αυτών οικοσυστημάτων και του τι θα κληροδοτηθεί στις επόμενες γενιές. Απέναντι σε αυτές τις “λογικές” υπήρχαν και ο εξαιρέσεις, τόσο σε ότι αφορά τους σχεδιασμούς όσο και στην καθημερινή πρακτική.
Μια τέτοια περίπτωση ήταν η διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών μεταξύ αυτών και του Λαφονησίου από τον “Καποδιστριακό” -τότε- Δήμο Ινναχωρίου στην Κίσαμο την περίοδο 1998-2010, όπου για πρώτη φορά σε επίπεδο Χανίων έγινε προσπάθεια για μια διαφορετική, ολοκληρωμένη πολιτική. Ο τότε δήμαρχος και σήμερα δημοτικός σύμβουλος Κισάμου Κώστας Κουκουράκης μας μιλάει για το πώς στήθηκε όλη αυτή η προσπάθεια και τις δυσκολίες της, πώς βλέπει σήμερα τη διαχείριση των μοναδικών περιβαλλοντικών αυτών περιοχών αλλά και το μέλλον τους…

• Έχουν περάσει 7 χρόνια από την ολοκλήρωση της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης (ΕΠΜ) για το Λαφονήσι και του χωροταξικού του Ινναχωρίου (ΣΧΟΟΑΠ), δύο έργα που παλέψατε σε όλη τη θητεία σας, ωστόσο ακόμα δεν έχουν θεσμοθετηθεί. Απογοήτευση;
Όχι, σε καμία περίπτωση! Συνεχίζω να πιστεύω ότι σύντομα θα γίνει η θεσμοθέτησή τους. Όταν ξεκινούσαμε αυτήν την προσπάθεια πριν από 17 χρόνια, ήταν μια πρωτοποριακή δουλειά, που μπορούσε να λειτουργήσει ως “άρμα” που θα έσερνε και άλλες περιοχές να κάνουν το ίδιο. Αυτή ήταν η βιώσιμη πρόταση για τις περιοχές Natura, τόσο για θέματα προστασίας όσο και θέματα ανάπτυξης και δημιουργίας θέσεων εργασίας και πλούτου όχι μόνο για εμάς αλλά και για όλες τις Περιφέρειες, για όλη την Ελλάδα. Ως Δήμος Ινναχωρίου, δώσαμε πολύ μεγάλη μάχη. Καταφέραμε να χρηματοδοτηθεί η εκπόνηση ΕΠΜ και να ανατεθεί σε ένα Ίδρυμα όπως το Πανεπιστήμιο Κρήτης-Μουσείο Φυσικής Ιστορίας που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ούτε την επάρκεια ούτε τη σκοπιμότητα των έργων του. Παράλληλα, προχωρούσαμε την υλοποίηση του ΣΧΟΟΑΠ, και στόχος μας ήταν μόλις τελειώσει η ΕΠΜ να την εντάξουμε συνολικά στο ΣΧΟΟΑΠ. Όλα αυτά με ανοικτά Δημοτικά Συμβούλια με τη συμμετοχή του κόσμου, με πάρα πολλές συνελεύσεις, στις οποίες ενημερώσαμε τους κατοίκους της περιοχής. Γιατί ποτέ δεν προχωράς σε έναν τέτοιο σχεδιασμό που θα αφορά στο μέλλον χωρίς να έχεις καταστήσει κοινωνό όχι μόνο την τοπική κοινωνία αλλά και όλο τον Νομό. Και εδώ θέλω να επισημάνω τη μεγάλη συμβολή των “Χανιώτικων νέων” που παρακολουθούσαν πάντα το θέμα, πολύ στενά και το παρουσίαζαν με τον πιο δίκαιο και ενημερωτικό τρόπο.

«Η ΑΛΛΑΓΗ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ»

• Παρότι η εκπόνηση ΕΠΜ αποτελεί υποχρέωση με βάση τα όσα ορίζει η νομοθεσία για τις ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές και η έλλειψη ΣΧΟΟΑΠ και γενικά χωροταξικού σχεδιασμού ευθύνεται για πολλά προβλήματα σήμερα, οι προσπάθειές σας για χρόνια αντιμετωπίσθηκαν εχθρικά και πολεμήθηκαν από ισχυρά τοπικά συμφέροντα. Όταν ολοκληρώθηκαν το 2010 φάνηκε ότι κάτι αλλάζει αλλά και πάλι…
Και πάλι δεν προχώρησε γιατί οι Δημοτικές Αρχές δεν το κυνήγησαν. Δεν αρκεί μια ανακοίνωση και να στείλεις ένα έγγραφο, να λες απλά “θέλω να γίνει η ΕΠΜ”. Όταν η κεντρική εξουσία, δεν θέλει ή υπάρχουν υπηρεσιακοί παράγοντες που δεν ενδιαφέρονται απαιτείται μεγαλύτερος αγώνας και προσπάθεια. Αυτό το πράγμα δεν έγινε από τότε. Τι πάει να πει στηρίζω την ΕΠΜ και το ΣΧΟΟΑΠ που έλεγαν και λένε οι Δημοτικές Αρχές Κισσάμου από το 2011 έως και σήμερα; Ποιες πράξεις έκαναν; Χρειάζονται πράξεις και όχι λόγια! Ο μεγαλύτερος πλούτος μας ως χώρα είναι η βιοποικιλότητα, οι κλιματικές συνθήκες, η γεωμορφολογία και όχι το πετρέλαιο. Περιοχές όπως ο Μπάλος, τα Φαλάσαρνα το Λαφονήσι, ιδιαίτερα μεγάλης περιβαλλοντικής αξίας και αισθητικής υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα π.χ. Μήλος (γεωθερμία), Σαντορίνη (ηφαίστειο Καλντέρα), Ελαφόνησος στην Πελοπόννησο κ.λπ. Θα ’πρεπε να δημιουργήσουμε πολυθεματικό τουρισμό, με δραστηριότητες που θα επιφέρουν όχι περιβαλλοντικές επιπτώσεις, αλλά περιβαλλοντικές βελτιώσεις! Αυτό είναι κάτι που μπορεί να γίνει για όλη την Ελλάδα!
Η πρότασή μας δεν αφορούσε μόνο τον Δήμο Ινναχωρίου. Κατά τη γνώμη μας ήταν πρόταση για εφαρμοσμένη Εθνική και Περιφερειακή πολιτική για όλες αυτές τις περιοχές.

• Υπάρχουν όμως και αυτοδιοικητικοί που λένε «τι να την κάνουμε την ΕΠΜ, τι τα θέλουμε τα ΣΧΟΟΑΠ, μια χαρά είμαστε και έτσι…». Είναι μια πραγματικότητα που την αντιμετωπίζουμε και στα Χανιά…
Είναι οι ίδιοι που βολεύονται από το “αλισβερίσι” που έχει μετατρέψει τους Δήμους σε διαχειριστές ομπρελών και καντινών. Δυστυχώς, το μοναδικό ενδιαφέρον κάποιων Δήμων σε περιοχές τεράστιας περιβαλλοντικής αξίας είναι πόσες ομπρέλες θα βάλουμε, πόσους διμηνήτες θα προσλάβουμε, πόσο μεγάλη καντίνα θα εγκαταστήσουμε. Είναι μια κοντόφθαλμη, μικροπολιτική, λογική, που βλέπει το δέντρο αλλά έχει χάσει το δάσος.

«ΜΑΝΔΑΡΙΝΙΣΜΟΣ ΜΕ ΓΕΡΑ ΣΤΗΡΙΓΜΑΤΑ»

• Από το 2015 όμως στην εξουσία βρίσκεται ένα κόμμα, που τόσα χρόνια δήλωνε ότι είναι υπέρ των χωροταξικών και των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών αλλά και πάλι η ΕΠΜ και το ΣΧΟΟΑΠ δεν… “ξεκολλάνε”;
Τα προηγούμενα χρόνια τα χωροταξικά και τους φορείς διαχείρισης, το πολιτικό σύστημα δεν τα προχωρούσε, όχι μόνο στα Χανιά, αλλά και σε όλη την Ελλάδα ή τα δρομολογούσε κάτω από την απειλή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου με ρυθμούς “χελώνας” γιατί ήταν εγκλωβισμένο στην εξυπηρέτηση μεγάλων συμφερόντων. Πρέπει όλοι να αντιληφθούν ότι ο Μανδαρινισμός κυρίως στα Υπουργεία αλλά και σε Υπηρεσίες είχε γερά στηρίγματα. Εξακολουθεί δε να υπάρχει ακόμα και σήμερα και προσπαθεί να διατηρήσει την εξουσία του βάζοντας εμπόδια ακόμα και σε υπουργούς. Αυτό ξεπερνιέται με πολιτική βούληση δημιουργεί όμως καθυστερήσεις. Αυτό το υποστηρίζω μετά λόγου γνώσεως. Η σημερινή κυβέρνηση που τουλάχιστον στις δηλώσεις και στα προγράμματά της υποστήριζε κάτι διαφορετικό, απομένει να δούμε αν μπορέσει να υλοποιήσει αυτά που έλεγε ! Θέλω να πιστεύω ότι θα προχωρήσουν αυτά για τα οποία αγωνίζονταν οι ίδιοι τόσα χρόνια. Ο σημερινός πρωθυπουργός ξέρει καλά το θέμα, δύο φορές έχει έλθει στο Λαφονήσι και γνωρίζει τι σχεδιάζαμε και τι θέλαμε να κάνουμε και οι κινήσεις μας τον έβρισκαν απόλυτα σύμφωνο όπως και όλα τα τοπικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ. Ξέρω ότι έχουν το θέμα στις πρώτες προτεραιότητές τους, ξέρω ότι μπαίνουν τα εμπόδια που ανέφερα αλλά περιμένω αποτελέσματα! Ευθύνες έχουν βέβαια οι Τοπικές Αρχές, οφείλουν να πιέζουν, να ενοχλούν συστηματικά την κεντρική εξουσία! Από τους θεσμικούς ο πρώην νομάρχης Γρηγόρης Αρχοντάκης είχε αντιληφθεί το μέγεθος και τη σημασία του σχεδιασμού μας και στήριξε έμπρακτα μέσω προγραμματικής σύμβασης και χρηματοδότησης το έργο αποκατάστασης Φάρου Ελαφονήσου και των γύρω κτισμάτων με σκοπό τη δημιουργία Ευρωμεσογειακού Κέντρου Έρευνας για τη Βιοποικιλότητα, τη Θαλάσσια Βιολογία κ.λπ. για όλη τη Μεσόγειο. Το κέντρο αυτό με δορυφορικό και άλλο εξοπλισμό θα λειτουργούσε με πλήρη διασύνδεση με όλα τα ερευνητικά και επιστημονικά κέντρα της Μεσογείου. Με εξαίρεση τον Γρ. Αρχοντάκη ο οποίος πίστεψε στον σχεδιασμό μας για το Λαφονήσι δεν είδαμε κανένα ενδιαφέρον. Βεβαίως κόμματα όπως οι Οικολόγοι, το ΚΚΕ, ο ΣΥΡΙΖΑ στηρίζουν με συνέπεια την προσπάθειά μας. Επίσης το ΤΕΕ κυρίως επί προεδρίας του αείμνηστου Αντώνη Πιταριδάκη έδωσε μάχες, την ίδια μάχη έδωσε και ο αείμνηστος γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ Στέφανος Χλωράκης. Έχω την εντύπωση ότι εάν δεν είχαν φύγει τόσο νωρίς αυτοί οι δύο το σχέδιό μας θα είχε ολοκληρωθεί. Πρόσφατα ο κ. Απ. Βουλγαράκης πρότεινε να προχωρήσει το κράτος στην απαλλοτρίωση των ιδιωτικών εκτάσεων στην περιοχή και που θα ήταν καλό να προχωρήσει. Άλλωστε για το θέμα αυτό υπάρχει σχετική πρόβλεψη στο ΣΧΟΟΑΠ.

ΤΟ ΛΑΦΟΝΗΣΙ

• Στη θητεία σας, έγιναν σημαντικά έργα προστασίας στο Λαφονήσι και στη γύρω περιοχή, ανάδειξης της φυσικής ομορφιάς αλλά και παράλληλα μια προσπάθεια να ελεγχθεί η παρουσία των επισκεπτών. Ακολούθησαν τη λογική αυτή οι επόμενες Δημοτικές Αρχές;
Πέρα από τα έργα προστασίας, ανάδειξης, ενημέρωσης για τη βιοποικιλότητα του Λαφονησίου που είχαν χρηματοδοτηθεί από Ευρωπαϊκά Προγράμματα είχαμε ως Δημοτική Αρχή έναν ολόκληρο σχεδιασμό ο οποίος δυστυχώς εγκαταλείφθηκε.
Είχαμε μια πολιτική σταδιακά να δημιουργήσουμε συνθήκες που δεν θα ευνοούσαν την παραμονή των επισκεπτών πάνω από 3-4 ώρες. Και αυτό γιατί δεν θέλαμε να παρατείνεται η παραμονή του κόσμου στην ευαίσθητη περιβαλλοντικά περιοχή. Ξέραμε ότι αν δημιουργήσουμε συνθήκες αύξησης του χρόνου παραμονής υπεράριθμων επισκεπτών τότε σε λίγα χρόνια δεν θα έχουμε Λαφονήσι! Το διαχειριστικό σχέδιο προβλέπει ένα αριθμό 800 ανθρώπων, δεν σηκώνει η περιοχή παραπάνω! Γι’ αυτό τον λόγο είχαμε αρχίσει από τότε να μελετάμε ένα ηλεκτρονικό σύστημα κράτησης. Να γνωρίζουν δηλαδή οι τουριστικοί πράκτορες, οι ξενοδόχοι, οι ίδιοι οι επισκέπτες ότι το διάστημα από τις 8 μέχρι τις 12 το πρωί, από τις 12 μέχρι τις 4 και από τις 4 μέχρι τις 8 θα μπορούν να επισκέπτονται την περιοχή και αφού έχουν κλείσει πρώτα θέση με ηλεκτρονικό σύστημα κράτησης. Όχι από το πρωί μέχρι το βράδυ. Δεν μπορεί να αντιμετωπιστούν ως κοινόχρηστες αστικές παραλίες, ούτε ο Μπάλος ούτε το Λαφονήσι ούτε η Χρυσή. Αν δεχτούμε ότι όλοι οι τουρίστες θα μπορούν να πηγαίνουν για όσο θέλουν, όποτε θέλουν γιατί δεν κάνουμε κάτι ανάλογο στο φαράγγι της Σαμαριάς, να φτιάξουμε ένα δρόμο, να βάλουμε και 10 καντίνες ώστε να το επισκέπτονται 40.000 άνθρωποι την ημέρα; Γίνονται αυτά τα πράγματα; Φυσικά δεν γίνονται στη Σαμαριά και δεν πρέπει να γίνονται ούτε στις υπόλοιπες ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές. Της Κρήτης και της Ελλάδας.

• Ναι, αλλά ο αντίλογος είναι ότι ειδικά σε εποχές κρίσης, που η ανεργία μαστίζει πρέπει να εκμεταλλευτούμε τον μεγάλο αριθμό τουριστών και να προσπαθήσουμε να έχουμε τα μεγαλύτερα οφέλη. Αυτό λέει αρκετός κόσμος…
Θα απαντήσω με μια ερώτηση: Επειδή υπάρχει κρίση θα βάλουμε φωτιά στο σπίτι μας με σκοπό να εισπράξουμε την ασφάλεια;
Προκειμένου να πάρουμε κάτι σήμερα, δεν καταστρέφουμε ούτε υποβαθμίζουμε μνημεία της φύσης, όπως οι περιοχές Natura. Με μια ορθολογική, περιβαλλοντικά φιλική διαχείριση οι περιοχές αυτές θα μας δώσουν περισσότερες θέσεις εργασίας και χρήματα βιώσιμη ανάπτυξη σε σύγκριση με την πρόσκαιρη απομύζησή τους. Είχαμε προτείνει και ξεκινήσει τον σχεδιασμό και την υλοποίηση των αναγκαίων μελετών για κατασκευή δύο υφάλων (ένας στο Ελαφονήσι και ένας πολύ μεγάλος στον Κόλπο Κισσάμου) να μπει ύφαλος στην περιοχή και να ξεκινήσει μια προσπάθεια για καταδυτικό τουρισμό όλο τον χρόνο. Οι δύο ύφαλοι μόνον από τις καταδυτικές δραστηριότητες θα δημιουργούσαν περίπου 200 θέσεις εργασίας εποχικές και περίπου 60 μόνιμες. Δεν προχώρησαν γιατί ο Δήμος Κισσάμου δεν διέθεσε τα χρήματα για την υλοποίηση των αναγκαίων μελετών. Και αυτό έμεινε στα συρτάρια από τους επόμενους. Υπάρχουν δεκάδες ιδέες αλλά αυτό που είδαμε ήταν ένας “αγώνας δρόμου” για το πώς θα βάλουν περισσότερες ομπρέλες και ξαπλώστρες, πως θα φορτώσουν με πράγματα τις καντίνες. Από τον πρώτο χρόνο που ανέλαβε η Δημοτική Αρχή στην Κίσσαμο καταστράφηκε το δασοτεχνικό έργο στο νησί, (διάδρομος πρόσβασης στο Φάρο, πληροφοριακές πινακίδες κ.λπ.) υποβαθμίστηκε τελείως η περιβαλλοντική διαχείριση και πληροφόρηση. Έτσι στηρίζεις αυτή τη μοναδική περιοχή παγκοσμίου φήμης; Τα ίδια ισχύουν βέβαια και για τον Μπάλο, τη Γραμβούσα και το Κάστρο όπου όλα καταρρέουν και εμείς απλώς κοιτάζουμε απαθείς. Το ίδιο ισχύει για δεκάδες περιοχές αντίστοιχης αξίας σε όλη την Ελλάδα.

Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΩΝ ΞΕΝΟΔΟΧΩΝ

• Απέναντι σε όλα αυτά είχαμε και την πρόσφατη πρόταση της Ένωσης Ξενοδόχων για εισιτήριο 10 ευρώ σε Μπάλο και Ελαφονήσι, έτσι ώστε να μειωθεί ο όγκος των τουριστών και να πάρουν περισσότερα χρήματα οι Δήμοι για την καθαριότητα κ.ά. Πως βλέπεται αυτήν την πρόταση;
Η κακοδαιμονία μας είναι ότι οι θεσμικοί και οι πολιτικοί παράγοντες και πολλοί επιχειρηματίες σκέφτονται με πολύ μικρό ορίζοντα. Έκαναν μια τυπική πρόταση που δεν απαντάει σε κανένα από τα προβλήματα και ίσα-ίσα αποκλείει μεγάλες ομάδες ανθρώπων. Βασίζεται σε μια λογική που θα την περίμενες π.χ. από κάποιο Σύλλογο Ξενοδόχων στο Μαϊάμι… ή στον Αστέρα Βουλιαγμένης όχι όμως από έναν Σύλλογο Ξενοδόχων στα Χανιά. Είναι μια πολύ κακή πρόταση, στενής συντεχνιακής, ελιτίστικης, μονεταριστικής αντίληψης και με έμμεσο τρόπο αναιρεί τη Συνταγματικά κατοχυρωμένη «ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών στις παραλίες».
Αυτό το οποίο, κατά τη γνώμη μου, θα μπορούσε να γίνει είναι να μπει ένα τέλος από 0,50 έως 1€ ως «περιβαλλοντικό τέλος» στη βάση της αρχής “ο ρυπαίνων πληρώνει” και μόνο για τον λόγο ότι η οικονομική αυτή συνεισφορά διαπαιδαγωγεί και σηματοδοτεί την οικολογική και περιβαλλοντική αξία τέτοιων περιοχών.
Σήμερα, πιστεύω ότι είναι ο κατάλληλος χρόνος τα Υπουργεία κυρίως το ΥΠΕΚΑ να δουν αυτή μας την πρόταση ως Εθνική πρόταση για όλες τις αντίστοιχες περιοχές της Ελλάδας, κυρίως στα νησιά.
Να την υιοθετήσουν ως εφαρμοσμένη πολιτική “πιλότο” και να προσπαθήσουν να την προωθήσουν σε περιοχές της Ελλάδας όπου Περιφερειακές, Δημοτικές Αρχές και τοπικές κοινωνίες βλέπουν (όχι στα λόγια) θετικά αυτού του είδους την αναπτυξιακή πολιτική. Σε αυτή την περίπτωση οι Φορείς Διαχείρισης όπως προβλέπονται από την εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία θα είναι με πολύ ενισχυμένο ρόλο το βασικό εργαλείο υλοποίησης αυτής της αναπτυξιακής  προσπάθειας με βιώσιμο τρόπο και τη δημιουργία δεκάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας σε όλη τη χώρα.

Πρόταση για τις Γαλάζιες Σημαίες
Προκειμένου να αναδειχθεί και να χρησιμεύσει περισσότερο ο καλός θεσμός των Γαλάζιων Σημαιών για τις περιοχές Natura με ιδιαίτερη περιβαλλοντική και αισθητική αξία, ο π. δήμαρχος Ινναχωρίου προτείνει «οι Γαλάζιες Σημαίες να αποκτήσουν πέντε αστέρια, που ο αριθμός των αστεριών θα είναι αυστηρά συνδεδεμένος μόνο με την περιβαλλοντική και αισθητική αξία της περιοχής».
Όπως εξηγεί, «τα αστέρια θα δίνονται στη βάση αυστηρών κριτηρίων τα οποία θα έχουν να κάνουν με τη βιοποικιλότητα, μέτρα και δράσεις στις περιοχές αυτές με σκοπό τη βιωσιμότητα, την προστασία και την αναβάθμιση των οικοτόπων και των ειδών προτεραιότητας, των απειλούμενων ειδών χλωρίδας και πανίδας που βρίσκονται στο κόκκινο βιβλίο απειλούμενων ειδών».


Ακολουθήστε τα Χανιώτικα Νέα στο Google News στο Facebook και στο Twitter.

Δημοφιλή άρθρα

Αφήστε ένα σχόλιο

Please enter your comment!
Please enter your name here

Μικρές αγγελίες

aggelies

Βήμα στον αναγνώστη

Στείλτε μας φωτό και video ή κάντε μία καταγγελία

Συμπληρώστε τη φόρμα

Ειδήσεις

Χρήσιμα