Η πολιτική βούληση και η συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων φορέων είναι το ζητούμενο για την ένταξη κρητικών μνημείων στον παγκόσμιο κατάλογο κληρονομιάς της UNESCO καθώς μέχρι σήμερα δεν περιλαμβάνει κανένα από αυτά. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο παγκόσμιος κατάλογος κληρονομιάς της UNESCO δεν περιλαμβάνει κάποιο ανακτορικό μνημείο του μινωικού πολιτισμού, δηλαδή του πρώτου πολιτισμού επί ευρωπαϊκού εδάφους.
Προς την κατεύθυνση αυτή η Περιφέρεια Κρήτης και το Υπ. Πολιτισμού βρίσκονται σε εγρήγορση και προσανατολίζονται στο να ωριμάσουν τους φακέλους για τη Σπιναλόγκα, το φαράγγι της Σαμαριάς (ως φυσικό μνημείο) και τα μινωικά ανάκτορα της Φαιστού, της Κνωσού, της Ζάκρου, των Μαλίων και της αρχαίας Κυδωνίας.
Σημαντική για την προώθηση της διαδικασίας αυτής πρόκειται να είναι η συμβολή της νέας γενικής γραμματέως του Υπ. Πολιτισμού, Χανιώτισσας, Μαρίας Βλαζάκη. Η ίδια είχε επισημάνει σε σχετική εκδήλωση για την ένταξη των κρητικών μνημείων που είχε πραγματοποιηθεί τον Φεβρουάριο στο Κ.Α.Μ. ότι προς την κατεύθυνση αυτή απαιτείται η συνεργασία των αρμόδιων φορέων, όπως ο Δήμος, η Περιφέρεια κ.ά.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Μνημείων και Τοποθεσιών που έχει καθιερωθεί η 18η Απριλίου από την UNESCO και το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS), μιλήσαμε με τον περιφερειακό σύμβουλο Κρήτης Δημήτρη Μιχελογιάννη, αλλά και την πρόεδρο της Κ.Ε.Π.ΠΕ.ΔΗ.Χ. – Κ.Α.Μ. του Δήμου Χανίων Αμαλία Κωτσάκη για το ζήτημα της ένταξης των κρητικών μνημείων, της παλιάς πόλης και τις προϋποθέσεις / εκκρεμότητες που υπάρχουν.
ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΠΑΦΕΣ ΜΕ ΥΠ. ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ UNESCO
Με αφορμή το “παράδοξο” ότι κανένα κρητικό μνημείο δεν είναι ενταγμένο στον παγκόσμιο κατάλογο κληρονομιάς της UNESCO, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Μιχελογιάννης, «η Περιφέρεια Κρήτης έχει ξεκινήσει αφενός μια προσπάθεια ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των υπόλοιπων τοπικών φορέων και αφετέρου μια συστηματική προσπάθεια για να συμβάλει στην κατεύθυνση εγγραφής κάποιων μνημείων στον κατάλογο. Με βάση την περυσινή αναθεώρηση του ειδικού ενδεικτικού καταλόγου από το Υπ. Πολιτισμού, στην οποία προήδρευσε η κα Μαρία Βλαζάκη, είναι ενταγμένα η Σπιναλόγκα, το φαράγγι της Σαμαριάς, τα μινωικά ανάκτορα σε σειριακή εγγραφή, το θέατρο της αρχαίας Απτέρας σε σειριακή εγγραφή με άλλα αρχαία θέατρα του ελλαδικού χώρου, οι μεσαιωνικές οχυρώσεις σε σειριακή εγγραφή με άλλες ελληνικές οχυρώσεις».
«Η Περιφέρεια Κρήτης, σε συνεργασία με το Υπ. Πολιτισμού, βρίσκεται σε μια προσπάθεια ώστε να ωριμάσουν οι φάκελοι. Αυτή είναι μια διαδικασία που παίρνει χρόνια. Ξεκινήσαμε τον Φεβρουάριο με μια ενημερωτική ημερίδα στο Κ.Α.Μ. και τώρα συνεχίζουμε τις επαφές μας με την UNESCΟ και το Υπ. Πολιτισμού ώστε να “ξεκλειδώσουμε” τη διαδικασία για να αρχίσει να παίρνει εμπρός», τόνισε.
ΠΡΟΣ ΕΝΤΑΞΗ Η ΣΠΙΝΑΛΟΓΚΑ
Σύμφωνα με τον περιφερειακό σύμβουλο Κρήτης «η Σπιναλόγκα είναι κατά μία έννοια πιο μπροστά γιατί το Τ.Ε.Ε. Ανατ. Κρήτης με την Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου και στη συνέχεια με την Περιφέρεια Κρήτης, έχουν ήδη προχωρήσει, σε συνεργασία με το Υπ. Πολιτισμού, τον φάκελο της Σπιναλόγκας. Για να κάνεις έναν φάκελο προς ένταξη μνημείου είναι μια πολύχρονη και εξαιρετικά απαιτητική διαδικασία. Ωστόσο, είναι πολύ βασικό το γεγονός ότι και η Σαμαριά, ως φυσικός τόπος, μπορεί να ενταχθεί».
Μάλιστα, όπως γνωστοποίησε ο κ. Μιχελογιάννης, «ήδη η Περιφερειακή Ενότητα Χανίων έχει προβλέψει κάποιο οικονομικό ποσό για να ξεκινήσει αυτήν τη διαδικασία».
«Το κυριότερο όμως από όλα, τόνισε, είναι τα μινωικά ανάκτορα καθώς η μη ύπαρξη των μνημείων μινωικού πολιτισμού στον κατάλογο παγκόσμιας κληρονομιάς συνιστά ένα κενό για την ίδια τη λίστα, τον κατάλογο. Και για την ίδια την UNESCO είναι ένα πρόβλημα το γεγονός ότι δεν έχει ενταγμένο ανακτορικό μνημείο του πρώτου ευρωπαϊκού πολιτισμού».
ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΗ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΒΛΑΖΑΚΗ
Σύμφωνα με τον κ. Μιχελογιάννη, η Περιφερειακή Ενότητα Χανίων ήδη προετοιμάζει μια δεύτερη ημερίδα τον Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο που θα συνεχίσει τον διάλογο για το συγκεκριμένο θέμα, της προώθησης των κρητικών μνημείων προς ένταξη στον παγκόσμιο κατάλογο κληρονομιάς της UNESCO. Ο ίδιος υπογράμμισε ότι: «Προφανώς, εξαιρετικά κατάλληλο άτομο για να βοηθήσει αυτήν τη διαδικασία είναι η νέα γενική γραμματέας του Υπ. Πολιτισμού Μαρία Βλαζάκη, η οποία, πέρα από την ειδικότητά της στα μινωικά ανάκτορα, υπήρξε αυτή που πέρυσι είχε αναθεωρήσει τον ελληνικό ενδεικτικό κατάλογο, άρα ξέρει απολύτως τη διαδικασία». Σύμφωνα με τον περιφερειακό σύμβουλο Κρήτης, στα τέλη Σεπτεμβρίου με αρχές Οκτωβρίου θα γίνει γνωστό ποια θα είναι εν τέλει τα κρητικά μνημεία που θα προτιμηθούν για να ωριμάσουν οι φάκελοί τους και με ποιο χρονοδιάγραμμα. «Λογικά ανάμεσα σε αυτά θα είναι η Σπιναλόγκα, η Σαμαριά και τα μινωικά ανάκτορα της Φαιστού, της Κνωσού, της Ζάκρου, των Μαλίων και της αρχαίας Κυδωνίας», σημείωσε.
Η ΠΑΛΙΑ ΠΟΛΗ
«Σε κάθε περίπτωση το πρόταγμα είναι οι προσπάθειες για την προστασία και την ανάδειξη της παλιάς πόλης. Οι εγγραφές στην UNESCO θα έρθουν ως αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας», ανέφερε η πρόεδρος της Κ.Ε.Π.ΠΕ.ΔΗ.Χ. – Κ.Α.Μ. του Δήμου Χανίων, επίκουρη καθηγήτρια της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πολυτεχνείου Κρήτης Αμαλία Κωτσάκη.
«Το Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου μπορεί να συμβάλει με την ευαισθητοποίηση των φορέων και του κοινού. Γιατί η ευαισθητοποίηση των φορέων και του κοινού αποτελεί προϋπόθεση για την εξέλιξη όλων αυτών των διαδικασιών» επεσήμανε η κα Κωτσάκη, που προέταξε ως το σοβαρότερο μέλημα τη δεδομένη χρονική στιγμή «την αποκατάσταση των Νεωρίων. Αυτό θα κάνει την πολύ μεγάλη διαφορά στην προστασία και στην ανάδειξη της παλιάς πόλης, διότι αποτελεί ένα σημαντικότατο ιστορικό σύνολο, μοναδικό στην Κρήτη και στον ευρύτερο μεσογειακό χώρο».
Παράλληλα η πρόεδρος της Κ.Ε.Π.ΠΕ.ΔΗ.Χ. – Κ.Α.Μ. επεσήμανε τη σημασία της «ανάδειξης του ενετικού λιμένα και διαχείρισης του δημοσίου χώρου του». Κάτι που η ίδια χαρακτήρισε «αρκετά πιο εύκολο θέμα από τα υπόλοιπα ζητήματα. Διότι όπως εξήγησε: «Ουσιαστικά πρόκειται για ένα “νοικοκύρεμα” που, εάν υπάρχει η πολιτική βούληση, εύκολα είναι υλοποιήσιμο, αφού τα υπόλοιπα μνημεία βασίζονται στην ύπαρξη υψηλών κονδυλίων και χρηματοδοτήσεων που στις μέρες μας είναι δύσκολες. Για την ανάδειξη του ενετικού λιμένα, την αισθητική αναβάθμισή του και τη διαχείρισή του δημοσίου χώρου του, το βάρος πέφτει περισσότερο στην πολιτική βούληση από ό,τι στα κονδύλια. Αρα είναι πιο εύκολα υλοποιήσιμο».
Παγκόσμια Ημέρα Μνημείων και Τοποθεσιών η 18η Απριλίου
Ως Παγκόσμια Ημέρα Μνημείων και Τοποθεσιών έχει καθιερωθεί η 18η Απριλίου από την UNESCO και το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS), το οποίο κάθε χρόνο προτείνει ένα συγκεκριμένο θέμα για την ανάδειξη του νοήματός της. Αυτό σημαίνει ότι διεξάγονται εκδηλώσεις από τις εθνικές και διεθνείς επιστημονικές επιτροπές του Συμβουλίου, με κύριο στόχο την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και της Πολιτείας για θέματα πολιτιστικής κληρονομιάς. Φέτος, που συμπληρώνονται 50 χρόνια από την ίδρυση του ICOMOS, το πεδίο των δράσεων είναι ευρύ και αφορά ποικίλες πτυχές της προστασίας και ανάδειξης της αρχιτεκτονικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών – ICOMOS (International Council on Monuments and Sites) είναι ο πλέον έγκυρος διεθνής επαγγελματικός, μη κυβερνητικός οργανισμός, που προωθεί τη θεωρία της μεθοδολογίας, της τεχνολογίας και της ενημέρωσης για την προστασία και την ανάδειξη των ιστορικών μνημείων και τοποθεσιών των χωρών του κόσμου. Εχει μέλη ειδικούς επιστήμονες από όλο τον κόσμο και δραστηριοποιείται σε 104 χώρες και στις 5 ηπείρους. Είναι ο τεχνικός σύμβουλος της UNESCO σε θέματα προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, ιδιότητα με την οποία εξετάζει τις προτάσεις των χωρών – μελών της UNESCO για την εγγραφή εθνικών μνημείων στον κατάλογο της παγκόσμιας κληρονομιάς (Φυσικής και Πολιτιστικής). Παράλληλα, με 21 διεθνείς ειδικές επιστημονικές επιτροπές, μελετά εξειδικευμένα θέματα, όπως τις οχυρώσεις και την αμυντική αρχιτεκτονική (ICOFORT), τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς (ICAHM), την προστασία των ιστορικών πόλεων και οικισμών (CIVVIH), τον πολιτιστικό τουρισμό (ICTC) και άλλα.
