«Δεν τα πατείτε εσείς μωρέ τα Κρητικά τα χώματα
όξω κι’αν επατήσετε εις τα δικά μας πτώματα»
(“10.000 μαντινάδες τση Κρήτης”
Αλεξ. Δρουδάκη)
Ολες οι μεταπολεμικές γενιές στα Χανιά, στην Κρήτη μεγάλωσαν με τις αφηγήσεις του έπους της θρυλικής μάχης της Κρήτης, που άλλωστε είχε και έχει παγκόσμιες διαστάσεις και τιμάται κάθε χρόνο όπως της αξίζει.
• Πώς όμως είναι αποτυπωμένη στην μνήμη μας αυτή η μάχη; Μέσα από τις ιστορικές αναφορές; Φυσικά.
Εβαλε την σφραγίδα του
• Ωστόσο, επειδή μία εικόνα μένει στην μνήμη πιο ζωντανά και αποδίδει ένα γεγονός καλύτερα από 1.000 λέξεις, η εικόνα που βλέπαμε (και βλέπουμε) να κυριαρχεί παντού και να απεικονίζει την Μάχη της Κρήτης είναι ο ζωγραφικός πίνακας και ένα πλήθος από σχετικά σκίτσα που απεικονίζουν έναν Κρητικό με όπλο του μία πέτρα ή την κατσούνα του ή και τον τσιφτέ του, να μάχεται στο Μάλεμε με έναν Γερμανό. Ολα φτιαγμένα από τον χρωστήρα και το πενάκι του ζωγράφου και συγγραφέα Αλέξανδρου Κ. Δρουδάκη.
• Πρόκειται για πίνακα και σκίτσα που ο καλλιτέχνης Δρουδάκης φιλοτέχνησε ως αυτόπτης μάρτυς – πολεμιστής της μεγάλης Μάχης. Αφού ήταν ένας από εκείνους που αντιστάθηκαν στον εισβολέα και μάλιστα τραυματίστηκε.
• Στη συνέχεια, προσχώρησε στην αντίσταση μέσω της Ε.Ο.Κ. Μάλιστα οι προσωπικές παιδικές μου θύμησες τον “βρίσκουν” να συνεργάζεται με τον τομέα της Ε.Ο.Δ.Π. (Εθνικής Οργάνωσης Δολιοφθοράς και Πληροφοριών του Νομού Χανίων) με αρχηγό τον Μάρκο Σπανουδάκη.
• Επειτα, μετά την κατοχή, τόσο η γενιά μου, όσο και οι γενιές που ακολουθούν γνώρισαν τον Αλέξανδρο Δρουδάκη μέσα από την συνολική πνευματική και καλλιτεχνική του δραστηριότητα. Μία δραστηριότητα που είχε πάντα ως σημείο αναφοράς την Κρήτη και τα Χανιά. Ακόμα και η επιχειρηματική του δραστηριότητα άλλωστε, στο γνωστό κατάστημά του στην Χατζημιχάλη Γιάνναρη (απέναντι από το π. φαρμακείο Σκουλά) πέρα από τη ραφή υποκαμίσων είχε σχέση και με είδη ένδυσης παρελάσεων των μαθητών και Ελληνικές σημαίες.
Ποιος ήταν;
• Ο Αλέξανδρος Κ. Δρουδάκης, ήταν ένας φανατικός Κρητικός γέννημα θρέμμα των Χανίων με Ρεθεμνιώτικη καταγωγή. Ενα ανήσυχο πνεύμα, ένας εραστής της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κρήτης την οποία υμνούσε προσθέτοντας σε έργα του τη δική του ματιά, τη δική του πνευματική και καλλιτεχνική δημιουργία.
• Συνεργάστηκε με πολλούς ανθρώπους των γραμμάτων και τεχνών των Χανίων και είναι πολύ σημαντικό που οι γνωστοί και αγαπημένοι λαογράφοι μας κ. Σταμάτης Αποστολάκης και Βασίλης Χαρωνίτης που συνεργάστηκαν μαζί του για πολλά χρόνια μαρτυρούν σε γραπτά τους κείμενα για το πνευματικό και καλλιτεχνικό έργο που άφησε ο δημιουργός, αλλά και για την προσωπικότητά του.
• Εξάλλου, ο ίδιος ήταν από τα ιδρυτικά μέλη της Ενωσης Πνευματικών Δημιουργών Χανίων που σήμερα -με την ηγεσία του ιστορικού ερευνητή Δημήτρη Νικολακάκη- είναι ένα από τα πλέον δραστήρια Πνευματικά Σωματεία του Νομού μας.
• Από τα γραπτά κείμενα των δύο πιο πάνω λαογράφων μας, αντιγράφουμε στοιχεία για να δώσουμε την εικόνα του δημιουργού και του έργου του:
• «Αλέκος Κ. Δρουδάκης, ο βραβευμένος επίσημα στο σχέδιο και στη ζωγραφική, ο καλλιτέχνης κι ο λογοτέχνης, ο αφοσιωμένος οικογενειάρχης, ο χαρισματικός εκδότης ή συν εκδότης περιοδικών ποιότητας (ιστορικών, λαογραφικών, λογοτεχνικών) έγραψε πριν λίγους μήνες(9-2-13) ο Ακαδημαϊκός μας Σταμάτης Αποστολάκης για την επέτειο των 20 χρόνων από τον θάνατό του (1915 – 1993).
• «Γνωριστήκαμε», συνεχίζει ο Σταμ. Αποστολάκης, «το 1953, χρονιά που έθεσε σε κυκλοφορία “Το Νικολιό” του, με τις συναρπαστικές περιπέτειές του στο κρητικό ιδίωμα, χρονιά που χαρήκαμε και την βράβευσή του από τη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης, όπου είχε στείλει το “Λεύκωμά του: ΚΡΗΤΗ” με το θαυμάσιο υφαντό εξώφυλλο, έκδοση του 1951.
Το ίδιο γίνηκε και 25 χρόνια μετά, το 1977, που βραβεύτηκε για το έργο του: “Να η Κρήτη”.
Οι πίνακες και τα σκίτσα του, που είναι αφιερωμένα στη Μάχη και την Αντίσταση της Κρήτης (1941 – 45) είναι θαυμάσια κι απηχούν το αθάνατο ηρωικό πνεύμα του Νησιού».
• «Ο Αλέξανδρος Δρουδάκης υπήρξε μία φωτισμένη προσωπικότητα που με το έργο του εδέσποσε για δεκαετίες στην πνευματική ζωή του τόπου μας», γράφει ό έτερος μεγάλος λαογράφος μας Βασίλης Χαρωνίτης.
• Ενώ στον επικήδειό του, ό ίδιος, λέει μεταξύ άλλων: «Από το 1943 που κυκλοφόρησε το “Φανό των Δημοσίων”, μια χειρόγραφη έκδοση με σκίτσα και στίχους, ίσαμε χθες 9 Ιανουαρίου 1993, που κίνησε για το “μεγάλο ταξίδι”, πέρασε μισός αιώνας αδιάκοπης προσφοράς στα Γράμματα και την τέχνη, στην Ιστορία και τον πολιτισμό της Κρήτης.
• Αγωνίστηκε με το πενάκι και με το μολύβι και μας άφησε έργο πολύπλευρο και σημαντικό, κληρονομιά και παρακαταθήκη στις ερχόμενες γενιές.
• Με τα σκίτσα του αποθανάτισε σκηνές ανεπανάληπτες του Κρητικού Ηθους και της Κρητικής ζωής. Σκίτσα που αγαπήθηκαν υπερβολικά και γνώρισαν τόση επιτυχία, ώστε έγιναν ιστορικά μνημεία. Εφυγαν από την ατομική ιδιοκτησία του δημιουργού τους και είναι τώρα ιδιοκτησία του Κρητικού λαού και όλων των λαών που μάχονται για την Ελευθερία και τη δημιουργική ειρηνική ζωή.
• Με τα γραπτά του αποθησαύρισε πολύτιμα στοιχεία του γλωσσικού Κρητικού ιδιώματος και διέσωσε σημαντικά μέρη από την πνευματική κληρονομιά του νησιού μας….»
Εργα του
• Εργα του Δρουδάκη: Πίνακες όπως : Ο Κρητικός γάμος, η Γραμπούσα, το Ακρωτήρι (Καγιαλές), το Θέρισο, ο Ερωτας και άλλοι, αλλά και ο διάσημος της “Μάχης της Κρήτης” (Μάιος 1941).
• Πνευματικά: 1. Ο φανός των δημοσίων (χειρόγραφη έκδοση με επίκαιρα σκίτσα και στίχους Χανιά 1943). 2. Γρι-γρι (χειρόγραφη πολυγραφημένη έκδοση με την συνεργασία Ν. ΔΑΜΙΑΝΑΚΗ Χανιά 1945). 3. Κρητικοί Παλμοί (έντυπο περιοδικό εθνικών αρχών με τη συνεργασία της Ε.Ο.Κ. Χανιά 1945). 4. Κρητική ψυχή (περιοδικό Χανιά 1947). 5. Κρητική εστία (περιοδικό με συνεργασία ομάδας διανοούμενων Χανιά 1945). 6. Κρήτη (λεύκωμα σκίτσων από την κρητική ζωή και ιστορία χρωματισμένο στο χέρι – χρυσό μετάλλιο ΙΖ Δ.Ε.Θ. Χανιά 1952). 7. Το Νικολιό (κρητικά ευθυμογραφήματα – νάκλια) 8. Να η Κρήτη (εικονογραφημένη παρουσίαση της παλιάς και σύγχρονης Κρήτης – δίπλωμα τιμής Ροταριανού Ομίλου Χανίων, Επαθλο “Ενωσης Συγγραφέων και Δημοσιογράφων Τουρισμού Ελλάδος – Αθήνα 1977) 9. Κρητικά γράμματα (Μηνιαίο περιοδικό γραμμάτων και τέχνης με τη συνεργασία του Γ. Καψωμένου Χανιά 1975) 10. 10.000 Μαντινάδες τση Κρήτης (Συλλογή έμμετρου λαογραφικού υλικού από όλη την Κρήτη – Χανιά 1982) 11. Ιστορικοί τόποι της Κρήτης (πραγματικά γεγονότα που μαρτυρούν την τραγική ιστορία της Κρήτης σε όλους τους αιώνες της ύπαρξης της σε συνεργασία με τον Βασίλη Χαρωνίτη – Αθήνα 1990).
Πως τον τιμήσαμε -τιμούμε;
• Είναι φανερό ότι ένα τέτοιο σημαντικό καλλιτεχνικό και πνευματικό έργο έχει πλέον περάσει στην ιστορία της καλλιτεχνικής και πνευματικής δημιουργίας του τόπου μας. Γι’ αυτό και οι επιστημονικές λαογραφικές και όχι μόνο ετεροαναφορές σ’ αυτόν είναι πλέον αμέτρητες με το διαδίκτυο να τις πολλαπλασιάζει διαρκώς.
• Διαβάζοντας αυτές τις ημέρες για τα έργα και την προσωπικότητα του Αλέξανδρου Δρουδάκη με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 20 χρόνων από το θάνατό του, προσπάθησα να βρω πώς και με ποιο τρόπο, τα Χανιά μας, τίμησαν τον μεγάλο αυτόν καλλιτέχνη και συγγραφέα.
• Και ανακάλυψα ότι, στην γενέτειρά του τα Χανιά, η Δημοτική Αρχή Χανίων (διαχρονικά), δεν έχει πάρει την πρωτοβουλία να κάνει το ελάχιστο, δηλαδή να ονοματοδοτήσει έναν δρόμο με το όνομά του. Οπως -δυστυχώς- δεν έχει ανταποκριθεί ούτε στο αίτημα που του έχει κατατεθεί από το 2012 για σχετική ονοματοθεσία.
• Γιατί άραγε; Το έργο και η προσφορά ενός τέτοιου ανδρός δεν έπρεπε ήδη να έχει τιμηθεί; Δεν έπρεπε ήδη να έχει απαντηθεί θετικά η σχετική αίτηση και να έχουμε προχωρήσει στην ονοματοθεσία; Μήπως πρέπει να το κάνουμε, τώρα – κάλιο αργά παρά ποτέ;
Πρόταση
• Εκτός όμως από την απόδοση της ελάχιστης αυτής τιμής, με την ονοματοθεσία ενός χανιώτικου δρόμου, είναι πλέον καιρός ν’ αναδειχθεί από την τοπική μας αυτοδιοίκηση (περιφερειακή ενότητα ή δημοτική αρχή Χανίων) με ένα συνέδριο ή -τουλάχιστον- μία διημερίδα το πνευματικό και καλλιτεχνικό έργο του Αλέξανδρου Κ. Δρουδάκη που είναι πολιτιστική μας κληρονομιά. Και ως παράλληλη δράση να υπάρχει στον ίδιο χώρο (π.χ Πνευματικό Κέντρο Χανίων-Χρυσόστομος – Δημοτική Πινακοθήκη – Μεγάλο Αρσενάλι) έκθεση των καλλιτεχνικών του δημιουργιών.
• Υ.Γ. Επί του πιεστηρίου της δημοσίευσης του θέματος πληροφορηθήκαμε ότι στα θέματα που θα συζητηθούν στο επικείμενο Διοικητικό Συμβούλιο της Ενωσης Πνευματικών Δημιουργών Χανίων, είναι η υλοποίηση μιας εκδήλωσης ανάδειξης και τιμής του έργου του Χανιώτη δημιουργού Αλέξανδρου Κ. Δρουδάκη.
• Μήπως πρέπει να συνεργαστεί και η τοπική μας αυτοδιοίκηση για να παραχθεί μία εκδήλωση αντάξια του έργου του;
