του Γιάννη Μαρκαντωνάκη
g.p.markantonakis@gmail.com
Κανείς δε γίνεται συγγραφέας σήμερα για να εκφραστεί, αλλά για να διαβαστεί.
Sotren Kierkeguard
Κάτω απ’ τη σκιά ενός γερω-κυπάρισσου:
«Ειρηναίου Γαλανάκη πλατεία».
Τα τραπεζάκια έξω.
Πατείς με πατώ σε ο κόσμος.
Μια γιαγιά εκατοχρονίτισσα
Γυρίζει το χερόμυλο της ιστορίας.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος
Εποπτεύει το χώρο»…
Από το «Ειρηναίου Γαλανάκη πλατεία»
Του Βαγγέλη Κακατσάκη από την
ποιητική συλλογή «Οταν γίνεις ποίημα».
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 11/10
ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ νεα ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ
– Η πατριώτισσά μας γνωστή συγγραφέας Ιωάννα Καρυστιάνη μαζί με τον φημισμένο σκηνοθέτη σύντροφό της Παντελή Βούλγαρη, έδωσαν συνέντευξη στην ιταλική εφημερίδα «Λ. Ουνιτα» με την ευκαιρία της προβολής των ταινιών «Οι Νύφες» και «Πέτρινα χρόνια», ταινίες που γυρίστηκαν και στα Χανιά, η εμπειρία μου βιωματική, έντονη, αφού το στίγμα τους ήταν καθοριστικό. Η άποψή τους ότι μια ενωτική πρωτοβουλία όλων των δυνάμεων της αριστεράς μπορεί να προσφέρει προοπτική διεξόδου για τον τόπο.
ΣΑΒΒΑΤΟ 12/10
Η ΜΗ ΚΑΣΤΑ, ΑΝΟΙΧΤΗ
Καμπύλες: βρήκαν ιδανική ενσάρκωση στην καυτή Γαλλίδα ηθοποιό Λετίσια Κάστα. Καμαρώνω τις καμπύλες, απεχθάνομαι τις κλειστές ομάδες, τις κάστες, τα κυκλώματα, τις κλίκες, τις καρέκλες.
– Εφημερίδα των Συντακτών, άρθρο του Δημήτρη Γκιώνη με τίτλο «το Νόμπελ που χάσαμε, ο Αλμπερ Καμί (Νόμπελ Λογοτεχνίας 1957) για τον Ν. Καζαντζάκη». Ο αρθρογράφος περιγράφει πως διεκδικούσαν το Νόμπελ την ίδια χρονιά Καμί και Καζαντζάκης και πώς εν τέλει σε ένα πρόταγμα ηθικής στάσης ο Καμί αναγνωρίζει όντας κερδισμένος το πώς το άξιζε ο Κρητικός μέγας συγγραφέας «με ποια καρδιά επίσης μπορεί να δεχτεί αυτή την τιμή, την ίδια ώρα που στην Ευρώπη άλλοι συγγραφείς απ’ τους καλύτερους, είναι καταδικασμένοι στη σιωπή…».
«ο Ξένος», «η Πανούκλα» και τα διαχρονικά «ο μύθος του Σίσυφου», «ο επαναστατημένος άνθρωπος» τόσο επίκαιρα και σήμερα μερικά από τα αριστουργήματά του. Επέλεξα ένα απόσπασμα από το «δημιουργία και ελευθερία» που γράφτηκε το 1952 τη χρονιά που γεννήθηκα.
Ο καλλιτέχνης και ο καιρός του
Δημοσιογράφος – έχετε διαλέξει, σαν καλλιτέχνης, τον ρόλο του μάρτυρα;
– Για κάτι τέτοιο θα χρειαζόταν μια υποκρισία ή μια φυσική κλίση που δεν τις έχω. Προσωπικά, δεν έχω ανάγκη από κανένα ρόλο κι έχω μόνο μιαν αληθινή φυσική κλίση. Και σαν άνθρωπο, μου αρέσει η ευτυχία, σαν καλλιτέχνη, μου φαίνεται ότι έχω ακόμη να δώσω ζωή σε μυθιστορηματικούς χαρακτήρες χωρίς τη συνδρομή πολέμων, ούτε δικαστηρίων. Αυτά, όμως, έρχονται να με βρουν, όπως έρχονται να βρουν και τον καθένα. Οι καλλιτέχνες του παρελθόντος μπορούσαν, τουλάχιστον, να σωπαίνουν απέναντι στην τυραννία. Οι τυραννίες των ημερών μας έχουν τελειοποιηθεί δεν επιτρέπουν πια ούτε τη σιωπή, ούτε την ουδετερότητα. Πρέπει να εκδηλωθείς: είσαι υπερ ή κατά; Καλά, λοιπόν σε αυτή την περίπτωση, είμαι κατά.
Την ίδια χρονιά, γεννήθηκε και ο φίλος μου ο Λεωνίδας Κακάρογλου, άξιος ποιητής, ειδήμων του κινηματογράφου, του θυμίζω το απίστευτο ταλέντο του Τζων Κασαβέτη, την υπέροχη «Κάρμεν» του Σαουρα και την οικεία ομορφιά της Μάριον Κοτιγιάρ, δανείζομαι μερικούς ανέκδοτους στίχους του από τον «Καθρέπτη», απευθύνονται ως δείγμα της αγάπης που ’χει για όλες τις γυναίκες και γω με τη σειρά μου τις προσφέρω σε δυο άξιες κυρίες που γεννήθηκαν το 1952, τη Μαρία Βλαζάκη και την Ελένη Καρακωνσταντή.
«…κι όταν σηκώνομαι να φύγω/ στον καθρέφτη του λουτρού/ κολλημένο ένα μικρό καθρεφτάκι/ και μέσα του το πρόσωπό σου, το σώμα σου/ η λεπτομέρεια από ένα σβησμένο γέλιο σου. Το ξεκολλώ και το φιλώ/ μέχρι να θαμπώσει/ και να με πάρει μαζί του…».
ΚΥΡΙΑΚΗ 13/10
ΚΟΥΖΙΝΑ ΕΘΝΙΚ ΚΑΙ ΤΙΓΡΗ
Αύγουστος Κορτώ: «το βιβλίο της Κατερίνας» εκδ. Πατάκη, ένας συγγραφέας που έχει κότσια να αναμετρηθεί με κοινωνικές προλήψεις.
– 5 χρόνια «Κουζίνα ΕΠΕ» στη Σπλάντζια. Σήμερα το βράδυ, ταρακουνήθηκε η Δασκαλογιάννη από τον μοναδικό Ψαραντώνη και την παρέα του, μαζί τους κι ο ασυμβίβαστος, Αχιλλέας Περσίδης.
– Στην Κρητική Εστία στο Παγκράτι παρουσιάστηκε η Ποιητική συλλογή του φίλου Βαγγέλη Κακατσάκη «όταν γίνεις ποίημα» εκδ. πολιτιστική Εταιρεία Κρήτης Πυξίδα της πόλης».
Ο γνωστός δάσκαλος, αρθρογράφος αφήνει ίχνη ψυχής ιστορικής αλήθειας με έναν ευαίσθητο τρόπο χωρίς να νοιάζεται για τεχνικές και μανιέρες γραφής, η λαϊκότητά του αποκαλύπτεται. Επιλέγω από το ποίημα «Στο Σπύρο Καγιαλέ» για λόγους τόσο προσωπικούς – ιστορικούς, αφού το άγαλμα του ήρωα με έχει σημαδέψει.
…Στο Ακρωτήρι! εδώ σε συναντούμε
Να υψώνεις καθ’ εκάστην/ στο κοντάρι του κορμιού σου
που φτάνει μεσούρανα/ την πληγιασμένη ψυχή/ του τόπου μας!
– Κεντροαριστερά: Σκορποχώρι για κόλλημα.
ΔΕΥΤΕΡΑ 14/10
ΣΗΜΑΙΑ Η ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΗ
Στο Μέγαρο Μουσικής παρουσιάστηκε το βιβλίο του Πολυχρόνη Κουτσάκη «όταν ήταν ευτυχισμένος» εκδ. Πατάκης. Μίλησαν ο Μίμης Ανδρουλάκης και ο Νίκος Παπαδάκης. Το βιβλίο είναι δομημένο με ένα τέχνασμα που γνωστοί, λιγότερο γνωστοί και φανταστικοί ήρωες, ιστορικές προσωπικότητες από το τέλος του 19ου αιώνα έως και το 1936 τον θάνατο του Λευτέρη Βενιζέλου. Ψιλαφώντας τα γεγονότα που σημάδεψαν την ιστορία της Κρήτης, της Ελλάδας, η προσωπικότητα του Βενιζέλου δεν λειτουργεί ως ταμπλό βιβάν, αλλά ως διαρκής διαλεκτικός πυρήνας στην οικονομία του έργου με ισχυρές θεματικές προβολές.
Ο συγγραφέας στο κεφάλαιο «Ακρωτήρι Χανιά Φεβρουάριος 1897» μέσω του ήρωα Γιαννακουδάκη περιγράφει το γεγονός της ανύψωσης της σημαίας από τον Καγιαλέ, αφού πρώτα εμπλέκει στην ιστορική καταγραφή εκτός από τα αντικειμενικά ιστορικά στοιχεία του βομβαρδισμού από τα συμμαχικά πλοία, αλλά και του Καλορίζικου, τη σχέση του Γ. με την όμορφη Αρετή δίνοντας μυθιστορηματικές προεκτάσεις στην ιστορία…
«…κι έτσι με την επόμενη οβίδα τους ο ιστός θρυμματισμένος και η σημαία ξαναπέφτει. Από ένστικτο βουτώ για να καλυφτώ. Ο Καγιαλές δίπλα μου, δεν καταλαβαίνει πράμα. Ορμά μέσα στον καταιγισμό. Πιάνει τη σημαία, τη σηκώνει ψηλά και στέκεται εκεί, ακίνητος με το κορμί του για ιστό. Ανατριχιάζω. Ανατριχιάζω από θαυμασμό γι’ αυτό που βλέπουν τα μάτια μου. Ανατριχιάζω κι από θλίψη, για τη χαμένη μου ευκαιρία…».
ΤΡΙΤΗ 14/10
ΚΑΦΕ ΜΠΑΛΑ ΠΕΝΘΙΜΗ
Η είδηση του θανάτου της φωνής της καλαθόσφαιρας (μπάσκετ) Φίλιππου Συρίγου περνά με συγκίνηση σε όλα τα έντυπα Μ.Μ.Ε., η Ελευθεροτυπία όπου ο Συρίγος έγραφε όλα αυτά τα χρόνια είχε τίτλο «Σοκ στον Κόσμο του μπάσκετ» και στο τετρασέλιδο αφιέρωμα της με τίτλο «Αντίο Φίλιππε» φιλοξενεί συλλυπητήριες δηλώσεις γνωστών ανθρώπων του μπάσκετ μεταξύ αυτών οι Γ. Βασιλακόπουλος, Ν. Γκάλης, Κ. Πολίτης. Επίσης αναφέρεται πως «η αρθρογραφία του Φ. Συρίγου τσάκιζε κόκαλα, μια ζωή αποκαλύψεις.
– 69 χρόνια και κάτι από το μπλόκο της Κοκκινιάς.
– Τα επτά πρόσωπα της κώφωσης, εκδ. Gutenberg” της Σοφίας Κολοτούρου συγγραφέας, ποιήτρια, γιατρός – κυτταρολόγος.
– καθήλωσε το καλοκαίρι η Αννα Κοκκίνου (Εκάβη) στις Τρωάδες του Ευριπίδη.
– από το τελευταίο λιτό και αφοριστικό βιβλίο του Περικλή Κοροβέση «παράπλευρες καθημερινές απώλειες», μικρά κείμενα -οι εκδόσεις των συναδέλφων
«Καταδίκη:
Αναπνέω συστηματικά τυπογραφικό μελάνι. Καταλαβαίνω πως έχω επιζήσει από άλλες εποχές. Περπατάω στη γειτονιά μου και βρίσκομαι σ’ έναν κόσμο που δεν ξέρω. Μαγαζιά κλειστά, σπίτια ξενοίκιαστα, σκουπίδια παντού, πεταμένα στρώματα και ξεχαρβαλωμένα έπιπλα που κανείς δεν μαζεύει. Και ξαναγυρίζω στο τυπωμένο χαρτί. Φεύγω για έναν κόσμο απέραντο και ελκυστικό που με μαγεύει. Και αναρωτιέμαι: Πότε καταδικάστηκα σε θάνατο;».
ΤΕΤΑΡΤΗ 16/10
ΠΑΛΕΤΑ ΣΕ ΚΑΤΑΔΙΩΞΗ
Είχα την τύχη στη ζωή μου να γνωρίσω μεγάλους γλύπτες όπως οι αείμνηστοι Κώστας Κουλεντιανός, Χρήστος Καπράλος, Δημήτρης Καλαμάρας, κι ακόμα Βλάσης Κανιάρρης, Λευτέρης Κανακάκης, Θοδωρής Καλούμενος, ως και η χαράκτρια Βάσω Κατράκη…
Όμως καταγράφω τον φίλο ζωγράφο δάσκαλό μου Βασίλη Κελαϊδή, την αξιαγάπητη μαθήτριά μου και δασκάλα στο ψηφιδωτό στην ΑΣΚΤ Αθηνών, Αγγελική Κοκονάκη, τον ζωγράφο Κυριάκο Κατζουράκη (εκθέτουν στο «Χώρο» στην έκθεση «Α. Ταμπούκι Πίζα – Χανιά».
– όπως πάντα ο φίλος Δημήτρης Κακαβελάκης στηρίζει αρθρογραφικά τη στήλη του στα Χ.Ν. «με την ευθύνη του πνεύματος», με εξαιρετικά βιβλία. Σήμερα, με τίτλο «Επιβίωση σε συνθήκες κρίσης» με αφορμή τον σεισμό που περάσαμε και ταρακουνηθήκαμε, ένα προφητικό βιβλίο αφυπνιστικό εκδ. Εσοπτρον, «επτά σάλπιγγες της Αποκάλυψης». Από τη μοναδική ποίηση του Κακαβελάκη παραθέτω:
Κορμιών ελπίδες ξαναγεννήσεις φλογών σφάγια θυσάνων/ αναχώματα τέφρας
Βηματισμοί σιωπής σημάδια ειδώλων στη νήσο/ καταδιώκουν την ευφροσύνη
Από τη συλλογή «Η Νήσος»
– Τεμαχισμός του Καβάφη στα μίντια.
ΠΕΜΠΤΗ 17/10
ΚΙΤΣ ΧΩΡΑ ΣΕ ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΗ
Ανακαλώ σκεπτόμενος
Καλύτερα κάλφας σε χώρα που αντιστέκεται παρά Κάλχας σε χώρα που «τροικάρεται» προς κατεδάφιση.
Κανείς συγγραφέας στην Ευρώπη δεν απέδωσε καλύτερα τον όρο κιτς από τον σπουδαίο Μίλαν Κούντερα ιδιαίτερα στο μυθιστόρημα «Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι» (πασίγνωστο και ως ταινία του Κάουφμαν) επιλέγω από το δοκίμιο σε εφτά μέρη του Μ. Κούντερα «Ο πέπλος».
«…στην κεντρική Ευρώπη το κιτς είχε γίνει προ πολλού μια απολύτως συγκεκριμένη έννοια που αντιπροσωπεύει το υπέρτατο αισθητικό κακό… ένας αριστερός, ένας αγωνιστής υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι υποχρεωμένος να αγαπάει το λαό. Είναι όμως ελεύθερος να τον περιφρονεί αφ’ υψηλού για ό,τι unlgaire βρίσκει πάνω του.
Ο Καμί, έπειτα από το πολιτικό ανάθεμα που δέχτηκε από τον Σαρτρ, έπειτα από το βραβείο Νόμπελ που του στοίχισε φθόνο και μίσος ένιωθε πολύ άσχημα ανάμεσα στους Παρισινούς διανοουμένους».
– για τον κορυφαίο Κάφκα τι να πρωτογράψεις… Δίκη, Πύργος, Αγνοούμενος, Μεταμόρφωση, Κρίση, Γράμμα στον πατέρα… μια από τις Εκλαϊκευμένες βιογραφίες του εκείνη του Gerard Lemaire «Κάφκα» Βήμα, βιογραφίες.
– Από την “Ελευθεροτυπία” το Bouker φώτισε την 28χρονη Ελινορ Κάτον” πρώτη φορά το βραβείο αυτό δίνεται σε τόσο νέα συγγραφέα για τόσο μεγάλο μυθιστόρημα”.
– “Χρωματική λάβα από Χανιά και Υδρα” οι δύο πατρίδες της αξιόλογης πατριώτισσάς μας ζωγράφου Ειρήνης Κανά σε συνέντευξη του Γ. Κιούση μ’ αφορμή την έκθεσή της στο μέγαρο Τομπάζη στην Υδρα.
