Λευκό μπαστούνι και σεβασμός

ΜΑΝΟΛΗΣ ΤΣΙΤΣΙΡΙΔΑΚΗΣ
Η σημερινή παρέμβασή μου δεν αναφέρεται στα μείζονα θέματα της επικαιρότητας ούτε προσπαθεί να αντιμετωπίσει ζητήματα της υφιστάμενης οικονομικής κρίσης. Δυστυχώς, το φαινόμενο στο όποιο έστρεψα την προσοχή μου σε αυτό το άρθρο αποτελεί μία διαχρονική συνήθεια. Αφενός προϋπήρχε της κρίσης αφετέρου με λύπη μου και μακάρι να διαψευστώ, νομίζω πως θα υπάρχει και με το πέρας της.
Βέβαια, η απαισιοδοξία δεν μπορεί να μας οδηγήσει στα μονοπάτια της προόδου, γι’ αυτό αποφάσισα να μοιραστώ μερικές σκέψεις μου μαζί σας.
Ετσι θα ενημερωθούμε για το ποια είναι τα δύο στοιχεία που μπορούν να καθιστούν ένα άτομο με πρόβλημα όρασης ανεξάρτητο και ελεύθερο να συμβιώνει με όλους εμάς.
Επιπλέον το συγκεκριμένο κείμενο έχει ως σκοπό να τιμήσει τον αχώριστο φίλο μου, ο όποιος δεν με εγκαταλείπει σχεδόν ποτέ, δηλαδή το λευκό μου μπαστούνι, στο όποιο είναι αφιερωμένη η σημερινή ημέρα ως ελάχιστο φόρο τιμής για την πρόσφορα του σε τόσα εκατομμύρια ανθρώπους, που το χρησιμοποίησαν από την εφεύρεσή του έως σήμερα.
Από τα προηγούμενα συμπεραίνουμε πως το ένα στοιχείο αποτελεί η χρησιμοποίηση ενός λευκού μπαστουνιού. Ενώ το δεύτερο είναι λιγότερο απτό και περισσότερο αφηρημένο. Ονομάζεται σεβασμός των τρίτων προς το συγκεκριμένο άτομο, που χρησιμοποιεί το προαναφερθέν βοήθημα κίνησης.
Η αμέσως επόμενη παράγραφος θα αφιερωθεί στο λευκό μπαστούνι. Αντιθέτως, η μεθεπομένη στον σεβασμό που οφείλουν να δείχνουν οι τρίτοι προς ένα άτομο με πρόβλημα όρασης. Ας ταξιδέψουμε λοιπόν!
Για το λευκό μπαστούνι δεν γνωρίζουμε ακριβή ημερομηνία ανακάλυψής του, αλλά σίγουρα χρησιμοποιείται χιλιάδες χρόνια. Μπορεί να μην ήταν λευκό και αλουμινένιο, αλλά ξύλινο ραβδί από κλαδί δέντρου. Ομως, τούτο, δεν το εμπόδισε καθόλου να εξυπηρετεί τον σκοπό του περίφημα, δηλαδή να βοηθά στη μετακίνησή τους άτομα με σοβαρά προβλήματα όρασης και τυφλούς. Με την πάροδο των χρονών και την εξέλιξη της τεχνολογίας αποφασίστηκε πως ένα λευκό και αλουμινένιο θα μπορούσε να αντικαταστήσει επάξια τα ξύλινα, διότι το αλουμίνιο είναι ελαφρύ μέταλλο και το λευκό χρώμα ευκρινές στο σκοτάδι. Αρα αφενός ο εκάστοτε χρήστης δεν θα κουραζόταν αρκετά και αφετέρου θα προστατεύονταν η μετακινήσεις του τη νύχτα, διότι ο βλέπων θα τον διέκρινε, ώστε να προσέξει την παρουσία του και να μην τον βάλει σε κίνδυνο της σωματικής του ακεραιότητας.
Ο άνθρωπος με πρόβλημα όρασης ή τυφλός διδάσκεται από εξειδικευμένους εκπαιδευτές τις μεθόδους χρήσης του λευκού μπαστουνιού. Αυτό καλό είναι να γίνεται σε μικρή ηλικία, ώστε το μικρό παιδί να εξοικειωθεί και να μπορέσει ευκολότερα και γρηγορότερα να ενταχτεί στο κοινωνικό σύνολο. Με αυτόν τον τρόπο θα αποκτήσει την ελευθερία του και την ανεξαρτησία του, ώστε να είναι χρήσιμο και ενεργό μέλος στην κοινωνία. Επίσης, θα μπορεί να οργανώσει τη ζωή του σε φυσιολογικά δεδομένα και θα έχει τη δυνατότητα να κάνει σχέδια και όνειρα για περαιτέρω βελτίωσή της, όπως είναι οι σπουδές, η δουλειά και τόσα άλλα. Αντιθέτως, εάν το άτομο που χρειάζεται τη βοήθεια του συγκεκριμένου βοηθήματος δεν τη λάβει καθόλου ή σε μεγάλη ηλικία, δεν θα καταφέρει σχεδόν ποτέ να φτιάξει μία φυσιολογική ζωή και οι πιθανότητες να βρεθεί στο περιθώριο και εκτός της ενεργής ζωής είναι αυξημένες. Για αυτό χρήσιμο θα ήταν οι γονείς να αποδεχτούν όσο το δυνατό συντομότερα την εξάρτηση των παιδιών τους από το λευκό μπαστούνι και να τα στηρίζουν ψυχολογικά πως χρειάζεται να χρησιμοποιούν τούτο για τη μετακίνησή τους, ώστε να μην ξοδεύει ούτε λεπτό από τη ζωή του ένας άνθρωπος μακριά από την κοινωνία.
Επιπλέον, σημαντικό είναι να αποβάλουν τους ανόητους φόβους πως μπορεί ένα μπαστούνι να οδηγήσει έναν άνθρωπο με ασφάλεια σε κάποιον προορισμό, διότι αυτός ο ανυπόστατος συλλογισμός το μοναδικό που μπορεί να επιφέρει είναι την επιβράδυνση της ενσωματώσεις ενός ατόμου μέσα στον κοινωνικό ιστό και να απομονώνει άσκοπα κάποιον για αρκετό καιρό. Ακόμη άξιο λόγου είναι οι γονείς να μην φοβούνται την κοινωνία, τι θα πει ο κόσμος που θα σε βλέπει με το συγκεκριμένο βοήθημα, καθότι δεν επικουρεί το μέλλον του παιδιού του, αλλά τη στασιμότητά του και την αδράνειά του, τα όποια θα επιφέρουν καταστροφικές συνέπειες. Συμπερασματικά το λευκό μπαστούνι αποτελεί ένα εργαλείο για τους ανθρώπους με περιορισμένη όραση, διότι με αυτό έχουν τη δυνατότητα να κινούνται ελεύθερα στον χώρο. Πολύ σπουδαίο είναι οι συγγενείς και ιδιαιτέρως οι γονείς και τα αδέλφια να ενθαρρύνουν το πρόσωπο με την περιορισμένη ή καθόλου όραση, ώστε να λειτουργεί το λευκό μπαστούνι για τη δική του ευκολία και να μην επηρεάζονται από την κοινωνία και την άγνοιά της.
Το δεύτερο στοιχείο είναι εξωγενές. Δεν εκπορεύεται από το άτομο και τις ικανότητές του, αλλά από την κοινωνία και πώς συμπεριφέρεται σε εκείνο. Ονομάζεται σεβασμός των τρίτων προς το συγκεκριμένο άτομο. Η έννοια σεβασμός, δυστυχώς, είναι αρκετά αφηρημένη και συμπεριλαμβάνει παρά πολλές εκδοχές. Για παράδειγμα, σεβασμός προς ένα άτομο με περιορισμένη ή μηδενική όραση αποτελεί να μην εμποδίζεις τη διέλευσή του με το να παρκάρεις πάνω στο πεζοδρόμιο. Επίσης, σεβασμό από την Πολιτεία δείχνει η τοποθέτηση ειδικών πλακών, οι οποίες με τα χαραγμένα σημάδια τους καθοδηγούν το άτομο σε ασφαλή και εύκολη πορεία. Τρίτο παράδειγμα σεβασμού αποτελεί η προτεραιότητα διέλευσης ενός δρόμου από το άτομο με δυσκολία, αντί για τα οχήματα. Τα προηγούμενα παραδείγματα επιδεικνύουν μερικές εκφάνσεις του όρου σεβασμός των τρίτων απέναντι σε ένα άτομο περιορισμένης όρασης ή τυφλού.
Βέβαια, δεν θα μπορούσαμε σε μία παράγραφο να μελετήσουμε κάθε μορφή σεβασμού των ιδιωτών ή του κράτους απέναντι σε ένα άτομο ιδιαίτερων περιπτώσεων, γι’ αυτό θα αναφέρουμε προτού ολοκληρώσουμε τη συγκεκριμένη παράγραφο ελάχιστα πράγματα, τα όποια θα ήταν προς όφελος του γενικού συμφέροντος να μην αδιαφορούμε και να τα αγνοούμε.
Πρώτον, μην παρκάρουμε πάνω στις διαβάσεις πεζών, πάνω στα πεζοδρόμια και γενικά όπου μπορούμε να καταλάβουμε με την απλή λογική μας πως ενοχλεί κάποιους συνάνθρωπους μας.
Δεύτερον, να δίνουμε προτεραιότητα στον πεζό, στον άνθρωπο με αναπηρία, που μπορεί να μην έχει τη δυνατότητα να μας αντιληφθεί.
Τρίτον, να βοηθάμε τους ανθρώπους μοναχά, όταν μας το ζητήσουν και όχι όποτε θέλουμε εμείς για να δείξουμε ή επειδή επιθυμούμε να κάνουμε μια καλή πράξη.
Τέταρτον, μην δίνουμε χρήματα σε άτομα περιορισμένης όρασης ή τυφλούς και ιδιαίτερα να μην προσφέρουμε, όταν δεν τα ζητάνε, διότι με τη συμπεριφορά τούτη δεν δείχνουμε σεβασμό, αλλά λύπηση και οίκτο.
Εν κατακλείδι, ένας άνθρωπος με περιορισμένη ή καθόλου όραση χρειάζεται δύο στοιχεία για να ενταχτεί στην κοινωνία. Το πρώτο είναι εσωτερικό, αφορά τον ίδιο περισσότερο και το οικογενειακό του περιβάλλον. Αντιθέτως, το άλλο είναι εξωτερικό. Αυτό σημαίνει πως η ευθύνη υλοποίησής του δεν βαρύνει προσωπικά μονάχα τον ίδιο, αλλά ολόκληρη την κοινωνία. Το μεν λευκό μπαστούνι, το όποιο εορτάζει σήμερα αποτελεί το πρώτο στοιχείο, ενώ ο σεβασμός των τρίτων προς τη συγκεκριμένη ομάδα του πληθυσμού μας αποτελεί το δεύτερο.
*δικηγόρος –
μεταπτυχιακός φοιτητής
Δημοσίου Δικαίου
Πανεπιστημίου Αθηνών