Ερευνα: ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΦΟΝΙΑ, Τεχν. Γεωπόνος
Στείλτε μας τις προτάσεις, τις παρατηρήσεις και τις ερωτήσεις σας για θέματα που σχετίζονται με το περιβάλλον, την οικολογία και την αειφόρο ανάπτυξη στην ηλεκτρονική διεύθυνση lionoudakis@gmail.com ή στη διεύθυνση των “Χανιώτικων νέων” με την ένδειξη “Φυσικά & Οικολογικά”. Παλαιότερες δημοσιεύσεις της στήλης μπορείτε να βρείτε στη σελίδα του Facebook: Φυσικά & Οικολογικά.
Το περιβάλλον στην Κρήτη
Λίμνη Κουρνά: η μοναδική φυσική λίμνη της Κρήτης
Η λίμνη Κουρνά είναι η μοναδική φυσική λίμνη γλυκού νερού της Κρήτης και βρίσκεται στα όρια του Δήμου Αποκορώνου στα ανατολικά του Νομού Χανίων, κοντά στα όρια με τον Νομό Ρεθύμνου και σε απόσταση 2.5 χλμ. από τη θάλασσα. Είναι τοποθετημένη στις βόρειες παρυφές των Λευκών Ορέων με μέγιστο μήκος 1.087 μέτρα και μέγιστο πλάτος 880 μέτρα. Εχει μέγιστη έκταση 579 στρεμμάτων, ενώ το μέγιστο βάθος της λίμνης είναι 22.5 μέτρα. Η επιφάνεια της λίμνης βρίσκεται σε υψόμετρο 20 μέτρα από το επίπεδο της θάλασσας.
Η λίμνη τροφοδοτείται από δύο υπόγειες πηγές και την επιφανειακή απορροή, ενώ η πηγή Μάτι ή Αμάτι είναι ορατή στην υποχώρηση των υδάτων που παρατηρείται στη λίμνη τους καλοκαιρινούς μήνες. Η λίμνη είναι σημαντικός σταθμός για αποδημητικά πουλιά, έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000 και αποτελεί προστατευόμενη Περιοχή Προστασίας Ορνιθοπανίδας, ενώ η παρόχθια βλάστηση είναι σε καλή κατάσταση στην ανατολική και νότια όχθη. Ο όγκος του νερού το καλοκαίρι φτάνει τα 7.5 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, ενώ τα νερά της καταλήγουν στο Κρητικό Πέλαγος, μέσω του ποταμού Αλμυρού με μήκος 5 χλμ.
Στα νερά της λίμνης υπάρχουν χέλια, ενώ φιλοξενεί σπάνια για το νησί ψάρια, την αθερίνα και την ποταμοσαλιάρα. Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί η εμφάνιση ξενικού είδους ψαριού στα νερά της λίμνης, του κοινού χρυσόψαρου που αποδίδεται σε ανθρώπινη επέμβαση μεταβάλλοντας την οικολογική ισορροπία του οικοσυστήματος. Άλλο ξενικό είδος είναι το κουνουπόψαρο, που εισήχθησαν ώστε να καταπολεμηθούν τα κουνούπια. Τα χέλια είναι τα μοναδικά που σε μικρή ηλικία έρχονται για να μεγαλώσουν στη λίμνη. Υπάρχουν επίσης ερπετά όπως τρανόσαυρες, αγιόφιδα και ένα σπάνιο είδος δίχρωμης χελώνας. Στην ορνιθοπανίδα της λίμνης εντάσσονται κοινές πάπιες, βαλτόπαπιες, πορφυροτσικνιές, αργυροτσικνιές, νερόκοτες, φερεντίνια, χαλκόκοτες και κορμοράνοι. Η βλάστηση αποτελείται από ενδημικά φυτά της Κρήτης και της ανατολικής Μεσογείου, ενώ τα κοντινά υψώματα αποτελούνται από αραιή βλάστηση από πουρνάρια και φρύγανα.
Τα σημαντικότερα προβλήματα που παρατηρούνται στη λίμνη είναι η συσσώρευση τουριστικών και οικιστικών δραστηριοτήτων, που επιδρούν στον υδροβιότοπο με απορρίμματα και λύματα. Επίσης, η εσφαλμένη κατασκευή του φράγματος που δεν επιτρέπει την ελεγχόμενη εκροή, οι αντλήσεις του νερού της λίμνης για την άρδευση ποτιστικών εκτάσεων, για τις ανάγκες ύδρευσης των οικισμών και οι αποθέσεις, έχουν μεταβάλει σημαντικά τα ποσοτικά και βαθυμετρικά χαρακτηριστικά της λίμνης τα τελευταία χρόνια.
Το περιβάλλον στον κόσμο
Οι ευρωπαϊκές πόλεις ζουν μέσα στο νέφος
Σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος, το 90% των κατοίκων των ευρωπαϊκών πόλεων εκτίθεται σε ρύπανση αιωρούμενων σωματιδίων και στο όζον, που ξεπερνά τα όρια, αναφέρεται που εκπέμπει σήμα συναγερμού. Οι εκπομπές αιωρούμενων σωματιδίων έχουν μειωθεί κατά 16% στην Ευρωπαϊκή Ενωση κατά το διάστημα ανάμεσα στο 2002 και το 2011, σύμφωνα με την έκθεση. Ωστόσο το 2011, το 33% των κατοίκων των πόλεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης ζούσε σε ζώνες όπου τα ανώτατα (ευρωπαϊκά) όρια συγκεντρώσεων των PM10 σε επίπεδο 24ώρου είχαν ξεπερασθεί. Τα PM10 προκαλούνται από μηχανικές δραστηριότητες, όπως οι οικοδομικές, ενώ τα PM2,5 προκαλούνται από την καύση (ξύλων, καυσίμων και κυρίως του ντίζελ). Τα αιωρούμενα σωματίδα, τα μικρότερα από τα οποία διεισδύουν στους πνεύμονες και το αίμα, προκαλούν αναπνευστικές και καρδιακές παθήσεις. Εξάλλου, το 98% του πληθυσμού των πόλεων εκτέθηκαν το 2011 σε συγκεντρώσεις όζοντος που ξεπερνούσαν τα όρια που έχουν τεθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Το όζον σχηματίζεται από τη μετατροπή, μέσω των ηλιακών ακτίνων, των εκπομπών που προέρχονται από την κυκλοφορία των οχημάτων και τις βιομηχανικές δραστηριότητες και ερεθίζει το αναπνευστικό σύστημα. Είναι προφανές ότι μεγάλα τμήματα του ευρωπαικού πληθυσμού δεν ζουν σε υγιές περιβάλλον. Η Ευρώπη πρέπει να τολμήσει και να προχωρήσει περισσότερο τη νομοθεσία που έχει θέσει σε εφαρμογή καθώς λιγότερο αυστηρή από τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Η οικολογική ιδέα της εβδομάδας
Φτιάξτε ηλιακό φούρνο με χαρτόκουτες
Οι κατασκευές για ηλιακό φούρνο μπορεί να είναι πολύ απλές και πολύ φτηνές με υλικά όπως καθρέφτες, αλουμινόχαρτα, χαρτόκουτα και κουτιά ξύλου που τα καπακώνουμε με τζάμια ή νάιλον μεμβράνες και σακούλες μαγειρέματος. Υπάρχουν επίσης και πιο άμεσοι κι εύκολοι τρόποι με καθρέφτες ή αλουμινόχαρτα που ανακλούν τις ακτίνες του ήλιου πάνω σε ένα μαύρο κλειστού τύπου (όπως γάστρα, μαύρο τηγάνι με καπάκι κ.ά.). Όσο περισσότερη είναι η ανακλώμενη ακτινοβολία, δηλαδή μεγαλύτεροι καθρέφτες ή επιφάνειες με αλουμινόχαρτο γύρω από το σκεύος μας, τόσο περισσότερη ενέργεια συγκεντρώνουμε πάνω σε αυτό, άρα επιτυγχάνουμε και μεγαλύτερες θερμοκρασίες. Οι καθρέφτες ανακλούν σχεδόν το 100% των ακτίνων, ενώ το αλουμινόχαρτο αρκετά λιγότερο.
Τοποθετήστε, λοιπόν, το μικρό κουτί μέσα σε ένα πιο μεγάλο. Η μόνωση θα γίνει ακόμα πιο αποδοτική αν γεμίσουμε τον χώρο μεταξύ των δύο κουτιών με χαρτιά και χαρτόνια ή ακόμα καλύτερα με μονωτικά υλικά οικοδομής και σωληνώσεων για υψηλές θερμοκρασίες ή και να καλύψουμε τις επιφάνειες έξω από τον χώρο μαγειρέματος με νάιλον μεμβράνες, δηλαδή το εξωτερικό του μέσα κουτιού και τις δύο πλευρές του εξωτερικού κουτιού.
Στη συνέχεια, τοποθετήστε το γυαλί με κολλητική ταινία, και στερεώστε το πάνω στο χαρτόκουτο. Οι καθρέφτες (ή οι ανακλαστήρες από αλουμινόχαρτο) τοποθετούνται γύρω – γύρω στο πάνω μέρος του κουτιού υπό γωνίες τέτοιες ώστε να ανακλούν τον ήλιο μέσα στο μικρό κουτί που είναι το σκεύος μας. Μαύρη μεταλλική λαμαρίνα στον πάτο αλλά και στα πλευρικά του μικρού κουτιού θα ανεβάσουν την θερμοκρασία πολύ περισσότερο.
Καλά ψησίματα!
