0 Χριστιανός και το πρότυπό του

Τον τύπο του χριστιανού ανθρώπου και το «μοντέλο» της ζωής του, παρουσιάζει, αγαπητοί, το παραπάνω αποστολικό κείμενο – ανάγνωσμα. «Τη ζωή που τώρα ζω», «τη ζωή με πίστη στον Υιό του Θεού», ακούσαμε τον άγιο Παύλο [Γαλ. Β΄, 20] να λέει και να δηλώνει ενθουσιασμένος για τη νέα ζωή, που ο ίδιος τώρα ακολουθεί. «Δεν ζω εγώ. Ζει μέσα μου ο Χριστός», λέει.

Eίναι αλήθεια ότι από την αρχαιότητα ως σήμερα, πολλοί είναι εκείνοι που έθεσαν το αίτημα για έναν «καινούριο άνθρωπο». Εισηγήθηκαν, μάλιστα, και μοντέλα «νέας ζωής» για τον άνθρωπο αυτό. Πώς, όμως, θα πρέπει να είναι ο «νέος άνθρωπος»; Και πώς θα διαμορφωθεί αυτός; Ας δούμε ποιες είναι οι προτάσεις στα ερωτήματα αυτά:

1.- Ο άνθρωπος, αγαπητοί, πάντοτε βρισκόταν στο επίκεντρο όλων των ενδιαφερόντων και η καλυτέρευση των συνθηκών και των όρων της ζωής του, αποτελούσε τον στόχο όλων των θεωρητικών αναζητήσεων και των πρακτικών εφαρμογών. Τους τελευταίους, μάλιστα, αιώνες, διάφορες θεωρίες πρόβαλλαν και «νέο τύπο» ανθρώπου. Άλλες, τον τύπο ενός δυνατού, ελεύθερου και χωρίς περιορισμούς ανθρώπου, και άλλες, άλλους τύπους. Έτσι, δίπλα στον «θρησκευτικό άνθρωπο», δίπλα στον «φυσικό άνθρωπο», ή δίπλα στον «πολιτικό» ή στον «κοινωνικό» άνθρωπο, οι οποίοι μέχρι τότε αποτελούσαν πρότυπα, προτάθηκαν ακόμη και ο «διαστημικός» και ο «άνθρωπος της πληροφορικής».

2.- Πώς θα προκύψει ο νέος άνθρωπος, σύμφωνα με τις θεωρίες αυτές; Κάνοντας τον άνθρωπο οικονομικά και κοινωνικά ανεξάρτητο, απαντούν. Δηλαδή, απαλλάσσοντάς τον από τις μεταφυσικές αυθεντίες και ελευθερώνοντάς τον από τους ηθικούς και κοινωνικούς περιορισμούς. Εννοούν, ότι ο άνθρωπος θα αλλάξει και θα γίνει ιδανικός, όταν θα αλλάξουν οι συνθήκες της ζωής του.
Προς την κατεύθυνση μιας τέτοιας αλλαγής, κινήθηκαν νέα παιδαγωγικά συστήματα, καθώς και νέες κοινωνικές και οικονομικές θεωρίες. Παράλληλα, κινήθηκαν, επίσης, και οι διάφορες επιστήμες: Οι βιολόγοι αγωνίζονται να εξιχνιάσουν το μυστήριο της ζωής. Οι γιατροί, να βρουν το ελιξήριο της μακροβιότητας. Οι τεχνολόγοι, να ελαχιστοποιήσουν τις δυσκολίες της καθημερινής ζωής κ.ο.κ.: Όλοι θέλουν να φτιάξουν τον «καινούργιο» άνθρωπο.

3.- Έτσι, τίθεται το τρίτο ερώτημα: Τί κατορθώθηκε, άραγε, με όλες αυτές τις προσπάθειες; Δύο παρατηρήσεις θα μπορούσαν να γίνουν εδώ: Η πρώτη, είναι θετική: αναμφισβήτητα, δηλαδή, στους τομείς αντιμετώπισης των δυσκολιών της ζωής και της εργασίας, πάρα πολλά άλλαξαν και πολύ μάλιστα. Η ζωή έγινε πιο άνετη, σε ορισμένες τουλάχιστον χώρες.
Η δεύτερη, όμως, παρατήρηση είναι τρομερά αρνητική: είναι η διαπίστωση ότι η πνευματική ζωή έγινε επικίνδυνα καχεκτική. Η ηθική ζωή σχεδόν εξαφανίστηκε. Και η δημόσια ζωή παρουσιάζει φοβερή εξαχρείωση: ληστείες, καταστροφές, φόνοι, αγοραπωλησίες ολόκληρων λαών, δείχνουν μιαν πραγματικότητα, που τη γεννά και τρέφει σατανικά το συμφέρον, ο εγωισμός, η ιδιοτέλεια, το κέρδος, το δίκαιο του πιο ισχυρού. Παντού, η ίδια εξαχρείωση. [Β. Γιούλτσης]: Ο άνθρωπος, δηλαδή, όχι μόνο δεν ανακαινίστηκε, αλλά αλλοτριώθηκε περισσότερο, ως τα όρια της εξαχρείωσης.

Ποιός, λοιπόν, είναι ο «νέος άνθρωπος», που προτείνει η Εκκλησία;

1.- Είναι απαραίτητο να πούμε εξαρχής, ότι στην ανάγκη βελτιώσεως της ζωής και της εργασίας του ανθρώπου, η Εκκλησία όχι μόνο δεν είναι αντίθετη, αλλά και εργάζεται γι’ αυτήν την αλλαγή. Όμως, την ανακαίνιση του ίδιου του ανθρώπου από αλλού την προσδοκά. Άλλος, είναι, επομένως, και ο τύπος του ανθρώπου, τον οποίο εισηγείται η Εκκλησία: Είναι ο άνθρωπος κατά τον τύπον του Χριστού. Ο άνθρωπος, μέσα στον οποίο ζει ο Χριστός.
Ο Χριστός είναι ο Θεάνθρωπος. Εκείνος, που με την ενανθρώπησή του «μας έδειξε και τον Θεό στην τελειότητά του και τον άνθρωπο στην τελειότητά του: που σημαίνει, ότι δεν υπάρχει ούτε καλύτερος Θεός, ούτε καλύτερος άνθρωπος» [Ιουστίνος Πόποβιτς]. Στο πρόσωπό του, ανακαινίστηκε η ξεπεσμένη ανθρώπινη φύση κι ο άνθρωπος ξαναβρήκε την εικόνα του Θεού που την είχε χάσει. Για την Εκκλησία, λοιπόν, «η ύψιστη αξία και το έσχατο κριτήριο κάθε αξίας, είναι ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός. Αυτός είναι ο Αρχηγός της «καινής κτίσεως» και Εκείνος «ποιεί καινά τα πάντα».

2.- Ο άνθρωπος, λοιπόν, «ο ανακαλούμενος κατ’ εικόνα του πλάσαντος αυτόν» [Κολας. Γ΄, 10], ο άνθρωπος που δεν ζει πια τη ζωή της πτώσεως και της αμαρτίας, αλλά τη ζωή που μας έφερε ο Θεάνθρωπος, εκείνος, μέσα στον οποίο ζει πλέον ο Χριστός, αυτός είναι ο «νέος άνθρωπος». Γι’ αυτό ακούσαμε τον Απόστολο Παύλο να λέει: «Δεν ζω πια εγώ, αλλά μέσα μου ζει ο Χριστός». Η ζωή του είναι «ζωή και πνεύμα»: Ζωή, που ξεκινά από το βάπτισμα και συνεχίζει δια της μεταδιδομένης σ’ αυτόν χάριτος του Αγίου Πνεύματος, μέσω των ιερών μυστηρίων και των λοιπών αγιαστικών πράξεων της Εκκλησίας. Πρόκειται, όχι για μια νομική συμμόρφωση ή για μια ηθική καλυτέρευση, αλλά για αληθινή ανακαίνιση.

3.- Η ζωή κατά Χριστόν, πρώτιστο γνώρισμα της έχει την πίστη στον Υιό του Θεού, όπως ακούσαμε τον Αγιο Παύλο να μας λέει. Από την πίστη αυτή πηγάζουν τα άλλα κυρίαρχα γνωρίσματά της, που είναι η ελπίδα και η αγάπη. Ο άνθρωπος που ζει τη ζωή αυτή «έχει σπλάχνα οικτιρμών, χρηστότητα, ταπεινοφροσύνη, πραότητα, επί πάσι δε τούτοις την αγάπη, ήτις εστί σύνδεσμος της τελειότητος» [στ. 13-14]: Είναι ο νέος, ο αναγεννημένος, ο ανακαινισμένος άνθρωπος.