Ήταν πολύγλωσσοι οι Χανιώτες επί Κρητικής Πολιτείας;’
Η απάντηση είναι καταφατική. Γνωρίζουµε ότι η παρουσία πολυπληθών αποστολών των Μεγάλων ∆υνάµεων στα Χανιά δηµιούργησε την ανάγκη να µάθουν ξένες γλώσσες.
Εξ αιτίας της µακρόχρονης κατοχής των Ενετών 100δες Ιταλικές εκφράσεις είχαν ήδη ενσωµατωθεί στην καθοµιλουµένη των Χανιωτών.
Ο δικηγόρος Νικόλαος Αντ. Παπαδάκης συγκέντρωσε 520 Ιταλικές λέξεις τις οποίες δηµοσίευσε, µε τίτλο ‘ΓΛΩΣΣΙΚΑΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ’ στην Χανιώτικη εφηµερίδα ΛΕΥΚΑ ΟΡΗ (1907).
Ο Ν.Παπαδάκης σηµειώνει ότι τα γλωσσικά δάνεια από τους κατακτητές της Κρήτης είναι σχετικά λίγα και ότι η Ελληνική γλώσσα διατηρείται αµιγής.
Στο σηµείωµα παραθέτω 10δες λέξεις από τη συλλογή του. Αρκετές από αυτές µιλιούνται στην ύπαιθρο κι από µεγαλύτερους Χανιώτες.
Συµπερασµατικά
😊Γλωσσική ένδεια δείχνει η ‘συνήθεια’ κάποιων να χρησιµοποιούν Αγγλικές λέξεις στο λόγο τους. Ή µήπως είναι επιδειξιοµανείς;
😊Κι ανέ θέλουνε να ξεχωρίζουν γιάντα δεν µαθαίνουν µερικές ντουζίνες µοδάτες Χανιώτικες εκφράσεις να τσι µοστράρουν καθηµερινά, δήθεν αβίαστα;
😊Η Ελληνική γλώσσα δεν κινδυνεύει. Οι κοντραµπατζήδες που την σουρεύουν καταλήγουν καλικατούρες.
😊Αφιερώνω το σηµείωµα στους µαθητές που µε περισσή περιέργεια πλουτίζουν το λεξιλόγιο τους.
😊Οι δίγλωσσοι (και οι πολύγλωσσοι) κρατάνε ασπίδα για τη νόσο Alzheimer’s!
Σηµείωση
Κάποιες λέξεις έχουν Γαλλική ή Ισπανική προέλευση µε την ρίζα τους να είναι Λατινική. Επίσης, υπάρχουν αντιδάνεια, δηλαδή λέξεις που δάνεισε αρχικά η Ελληνική γλώσσα, όπως γάµπα (κάµπη), παντόφλα (παντόφελλος). Το αλισβερίσι (Τουρκική), δηλαδή το δούναι και λαβείν ανάµεσα στις γλώσσες είναι τόσο ευρύ που σου φεύγει το τσερβέλο (Ιταλική), δηλαδή ο νους. Είναι ανταλλαγές φυσιολογικές, ιδιαίτερα όταν δεν υπάρχει γλωσσικό ισοδύναµο, όπως το ChatGPT (εφαρµογή της Τεχνητής Νοηµοσύνης).
*Πτυχ. Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στη ∆ιά Βίου Μάθηση. Επικοινωνία polygnosi@otenet.gr. Τα βιβλία του ‘Μαθαίνω εύκολα΄ ‘Θυµάµαι εύκολα’ ‘Μελετώ αποτελεσµατικά’ διατίθενται από τα βιβλιοπωλεία Libraire και ΚΥΒΟΣ.
