“Πόλεμος” για τα φωνήεντα

Αθήνα
Eκατό σαράντα καθηγητές Πανεπιστημίου, εξειδικευμένοι στην ελληνική γλώσσα, υπογράφουν κείμενο για τον θόρυβο που έχει ξεσπάσει σχετικά με τους φθόγγους και τα φωνήεντα της γλώσσας μας, με αφορμή το βιβλίο της Γραμματικής των Ε’ και Στ’ τάξεων του Δημοτικού.
Ο ´πόλεμος´ ξεκίνησε με αφορμή καταγγελία δασκάλων από την Ανατολική Αττική ότι στο νέο βιβλίο ´Νέα Ελληνική Γραμματική´ Ε’ και Στ’ Δημοτικού «καταργήθηκαν» τα γράμματα «η» και το «ω» και αντικαταστάθηκαν από το «ου».
Το συγκεκριμένο βιβλίο προκηρύχθηκε το 2003. Το 2005 η συγγραφή του ανατέθηκε στη συγγραφική ομάδα: Ειρήνη Φιλιππάκη – Warburton, Μιχάλης Γιωργιαφέντης, Γεώργιος Κότζογλου, Μαργαρίτα Λουκά, ενώ εγκρίθηκε από το συντονιστικό συμβούλιο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου το 2008.
Κατά τα φαινόμενα και όπως εξηγούν οι αρμόδιοι φορείς του Υπουργείου Παιδείας σε σχετική ανακοίνωση, η σύγχυση που δημιουργήθηκε αφορά τη διαφορά μεταξύ φωνητικής και γραπτής διδασκαλίας της Γραμματικής.

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ
Στο θέμα παρενέβη και ο καθηγητής Γλωσσολογίας και πρώην υπουργός Παιδείας Γ. Μπαμπινιώτης.
«Πληροφορούμαι ότι έχει εγερθεί ζήτημα για το πόσα είναι τα φωνήεντα της γλώσσας μας! Πέντε (5), όπως γράφει η νέα σχολική Γραμματική (και η Γραμματική Τριανταφυλλίδη ήδη από το 1940! και η δική μας επιστημονική γραμματική Κλαίρη – Μπαμπινιώτη 2011) ή επτά (7), όπως μαθαίναμε στις παλαιότερες σχολικές Γραμματικές;», αναρωτιέται σε ανάρτηση στην προσωπική του ιστοσελίδα ο κ. Μπαμπινιώτης.
Και συνεχίζει: «Επιστημονική γλωσσολογική απάντηση: τα φωνήεντα ως φθόγγοι είναι πέντε (a, e, o, i, u). Τα γράμματα με τα οποία τα γράφουμε είναι επτά (α, ε, ι, η, υ, ο, ω) ή, ακριβέστερα, δώδεκα (12), αν προσθέσουμε τα διγράμματα ει, οι, υι (που χρησιμοποιούμε επίσης για τη γραπτή απόδοση του φθόγγου i), το αι (για την απόδοση του e) και το ου (για την απόδοση του u). Ητοι:
• φθόγγος a = γράμμα α
• φθόγγος e = γράμμα ε και δίγραμμα αι (επαινώ)
• φθόγγος o = γράμματα ο και ω (χώρος)
• φθόγγος i = γράμματα ι, η, υ (κυρία, τύπος) και διγράμματα ει, οι, υι (ειρηνικοί, υιός)
• φθόγγος u = δίγραμμα ου (που).
Στην παλαιότερη σχολική Γραμματική -προτού αναπτυχθεί η Φωνητική και η Φωνολογία στην επιστήμη της Γλωσσολογίας- συγχέονταν οι φθόγγοι (οι ήχοι που προφέρουμε στη γλώσσα μας) με τα γράμματα (με τους τρόπους που παριστάνουμε στη γραφή μας τους ήχους, δηλ. τους φθόγγους).
Στη γλώσσα μας προφέρουμε πέντε (5) φωνηεντικούς φθόγγους, πέντε (5) φωνήεντα, αλλά έχουμε περισσότερα γράμματα, επτά μονογράμματα (7) και 5 διγράμματα για να δηλώνουμε στη γραφή των λέξεων τα 5 φωνήεντα: για τον φθόγγο /i/ (τον αποδίδω φωνητικώς) που προφέρουμε λ.χ. στη λέξη πύλη (για λόγους που συνδέονται με την ετυμολογία και την ιστορική ορθογραφία της λέξης) χρησιμοποιούμε στη γραπτή απόδοση της λέξης τα γράμματα υ και η. Για τον φθόγγο /i/ που προφέρουμε στη λέξη θείοι χρησιμοποιούμε τα διγράμματα ει και οι».
«Προσοχή! Είναι κρίμα      -αν όχι ντροπή- να ξαναγυρίσουμε σήμερα στον 21ο αιώνα στα λάθη, δηλαδή στη σύγχυση φθόγγων και γραμμάτων ή, αλλιώς, στη σύγχυση προφοράς και γραφής, που γίνονταν στις παλαιότερες γραμματικές. Εχουμε τόσα άλλα προβλήματα να αντιμετωπίσουμε», καταλήγει ο καθηγητής Γλωσσολογίας.

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΩΝ
Οι 140 ειδικοί επιστήμονες, στην επιστολή τους αναφέρονται στις απόψεις που διατυπώνονται στο άρθρο δασκάλας Δημοτικού Σχολείου της Ραφήνας, το οποίο αποτέλεσε έναυσμα για αυτήν την ιδιότυπη αυτή διαμάχη, χαρακτηρίζοντάς τις αποτέλεσμα παρανόησης βασικών κανόνων της Γραμματικής της Νέας Ελληνικής Γλώσσας και το όλο ζήτημα ανησυχητικό διότι, όπως λένε, αποπροσανατολίζει δασκάλους γονείς και μαθητές.
«Ως γλωσσολόγοι, επιστημονικά ειδικότεροι και αρμοδιότεροι για τα ζητήματα γλώσσας και γλωσσικής εκπαίδευσης και ως πανεπιστημιακοί δάσκαλοι οφείλουμε να πάρουμε θέση και να εξηγήσουμε γιατί οι κατηγορίες τις οποίες εξαπολύει η κα  Χρυσού κατά των συγγραφέων του εγχειριδίου ´Γραμματική Ε’ και Στ’ Δημοτικού´ είναι παντελώς εσφαλμένες και ανυπόστατες.  Η πρωτοβουλία μας αυτή δεν έχει συντεχνιακό χαρακτήρα, αλλά τη θεωρήσαμε επιβεβλημένη, όταν μια επιστημονικά ανυπόστατη καταγγελία μετατρέπεται τόσο άκριτα σε επιστημονικό μανιφέστο και οδηγεί χιλιάδες συμπατριώτες μας σε παράλογα συμπεράσματα», αναφέρουν.
Το αναλυτικό κείμενο, στο οποίο καταγράφεται «η αλήθεια για τα καταγγελλόμενα, σύμφωνα με τις επιστημονικές αρχές της γλωσσολογίας», καταλήγει, υπογραμμίζοντας μεταξύ άλλων τα εξής:
«Για τους παραπάνω λόγους, ως ειδικοί επιστήμονες στον τομέα της Γλωσσολογίας και πανεπιστημιακοί δάσκαλοι αναρωτιόμαστε πώς είναι δυνατόν μια εκπαιδευτικός που δεν παραδέχεται στοιχειώδεις αρχές της γλωσσικής επιστήμης, όπως είναι η διαφορά μεταξύ ήχων και γραμμάτων, βασιζόμενη σε παρανοήσεις και αβάσιμα συμπεράσματα να αμφισβητεί την εγκυρότητα ενός διδακτικού εγχειριδίου, που έχει εγκριθεί από τους αρμόδιους φορείς της Πολιτείας και αποτελεί έργο ειδικών επιστημόνων και το οποίο, ως δασκάλα, καλείται να διδάξει.
Θεωρούμε θλιβερό το γεγονός ότι ένα άρθρο με τόσο φτωχά, εσφαλμένα και αντιεπιστημονικά επιχειρήματα αναπαράγεται και να διαδίδεται άκριτα στο διαδίκτυο και στα Μ.Μ.Ε. και αναγορεύεται σε μείζον θέμα συζήτησης. Επιβεβαιώνουμε την πέραν πάσης αμφιβολίας επιστημονικά ορθή παρουσίαση των φωνηέντων της Νέας Ελληνικής στο νέο εγχειρίδιο».