Γράφει ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΕΡΠΑΝΔΡΟΥ ΖΑΧΑΡΙΟΥ
Αν κάποτε πριν την εισβολή του ο επιτιθέμενος έπληττε πόλεις με βόμβες, σήμερα, έχοντας διεισδύσει στην πολιτική ζωή του τόπου, στην παιδεία και στην ενημέρωση, πλήττει τη συλλογική φαντασία των πολιορκημένων.
Το πιο ισχυρό του όπλο, η γλώσσα. Οι λεκτικές έννοιες που εκτοξεύονται μέσα από τα εξαγορασμένα Μέσα Ενημέρωσης όχι μόνο παίζουν πρωτεύοντα ρόλο στη διαμόρφωση ‘αντιεθνικών’ συμπεριφορών, αλλά λειτουργούν και ως φόβητρα στιγματισμού. Αιχμή του δόρατος, το λεξιλόγιο σε «–ισμός» – παγκοσμίως στρατολογημένη Ελληνική κατάληξη προσδίδουσα «επιστημονοφανές» κύρος σε λεκτικά «λάβαρα» που καθορίζουν τι είναι αποδεκτό ή μη στη νέα τάξη.
Θέσεις και απόψεις που προασπίζουν εθνική ταυτότητα εξουδετερώνονται με το «εθνικισμός» (nationalism) και το «σοβινισμός» (chauvinism). Κυβερνήσεις που τις εφαρμόζουν πλήττονται από το «φασισμός» (fascism). Κοινωνίες που διαφυλάσσουν την παράδοση κατηγορούνται με το «συντηρητισμός» (conservatism).
Οι ρότες της διεθνούς μαζικής ενημέρωσης ορίζουν το εάν πράξεις αυτοθυσίας χαιρετιόνται ως «ηρωικές» (heroism) ή καταδικάζονται ως «τρομοκρατικές» (terrorism) – ανάλογα με τα οικονομικά ή τα πολιτικά οφέλη.
Οι απαίδευτες μάζες εκδηλώνουν την εγκεφαλική τους πλύση με τον προβλέψιμο τρόπο που αντιμετωπίζουν τους πολέμιους της νέας τάξης. Με το δεδομένο ερέθισμα, η τηλεκατευθυνόμενη φαντασία είναι προγραμματισμένη να αντιδρά με το γεννητούρι του «–ισμός»: το «–ιστής» (όπως εθνικιστής, εξτρεμιστής, ελλιτιστής, ρατσιστής και πάει λέγοντας…) Εξ άλλου, τι πιο εύκολο από το να φιμωθεί κάποια δυνατή, δυσνόητη για τους πολλούς άποψη από το να προσαχθεί στον εκφέροντα μία ετικέτα τύπου «–ιστής»; «Μη τον παίρνεις στα σοβαρά. Είναι εξτρεμιστής στις απόψεις του».
Και ενώ στη χώρα μας το φαινόμενο τις «ετικετοποίησης» παίρνει πανδημικές διαστάσεις, στην αγγλική, η κατάληξη –ιστής δρα ανεξέλεγκτα πλέον: Όποιος τολμάει να συγκρίνει πολιτισμούς ως προς το μεγαλείο τους ή την υπεροχή τους κατηγορείται ως «biggerist» (μεγαλυτεριστής) ή «betterist» (καλυτεριστής), αντίστοιχα. Σ’ έναν κόσμο που όλοι και όλα πρέπει να ισοπεδωθούν, αλλοίμονο σε όσους τολμούν να συγκρίνουν. Εδώ, ακόμη και ένα αθώο φιλοφρόνημα στο αντίθετο φύλο μπορεί να εισπράξει το καταδικαστέο «sexist» (σεξιστής) και να οδηγηθεί ο ερωτοτροπεύς στο δικαστήριο για… σεξουαλική παρενόχληση!
Το επικίνδυνο σε μία διεθνώς ομογενοποιημένη νοοτροπία ελεγχόμενη από «ισμολάβαρα» είναι το ότι καθιστά τους πνευματικά ανοχύρωτους ανίκανους να διακρίνουν οποιαδήποτε αλήθεια σε τοποθετήσεις για τις οποίες έχουν προγραμματιστεί να θεωρούν ακραίες – κάτι που παραπέμπει στον Μεγαλοαδελφικό, ισοπεδωτικό κόσμο του Όργουελ.
Αξέχαστη θα μου μείνει η αυτοματοποιημένη αντίδραση μίας μαθήτριας Α’ Λυκείου όταν κάποτε, διαλεγόμενοι γύρω από την Τέχνη, εκθείασα την συγκροτημένη ανθρώπινη μορφή που ανέδειξε η Ελληνική αρχαιότητα σε σχέση με τα διαμελισμένα σχήματα που απαντώνται στην Τέχνη του σήμερα. Με κατηγόρησε ως «εθνικιστή». Όταν την έπεισα ότι δεν είχε σχέση με εθνικισμό η τοποθέτησή μου, απολογήθηκε ότι ήταν επηρεασμένη από τον τρόπο που οι καθηγητές της στο σχολείο χαρακτήριζαν «σοβινιστική» και «ρατσιστική» οποιαδήποτε διάκριση ποιότητας σε πολιτισμούς και τα παράγωγα αυτών.
Προφανώς η εξισωτική «ισμολαγνεία» έχει τόσο διαβρώσει το εκπαιδευτικό μας σύστημα, που όσοι εκπαιδευτικοί στερούνται κριτικής σκέψης, στερούν κι από τα παιδιά μας το φυσικό δικαίωμα της επιλογής. Κι ενώ η ικανότητα της διάκρισης αποτελεί το κατ’ εξοχήν όργανο αποκλεισμού ανεπιθύμητων στοιχείων για την υγιή συγκρότηση και εξέλιξη κάθε οργανισμού, είτε οργανικού, είτε εθνικού είτε θεσμικού, τα «ισμοφόβητρα» καταλύουν κάθε έκφραση και συνεπώς τον ίδιο τον επιλεκτικό μηχανισμό για μία υγιή κοινωνική ανάπτυξη. Σύμφωνα με τη λογική των «ισμιστών», θα πρέπει να καταδικάσουμε και την ίδια τη φύση ως ρατσιστική που τολμάει να οργιάζει επιλεκτικά κάθε άνοιξη, όταν τα ίδια τα λουλούδια, διά των οσμών και χρωματισμών τους, προσπαθούν να απωθήσουν συγκεκριμένα έντομα, ενώ ελκύουν άλλα για τη γονιμοποίησή τους. Κι ας μην ξεχάσουμε αυτή τη ρατσίστρια θεά Αφροδίτη, που εκδήλωσε την απέχθειά της για τον κουτσό και άσχημό της σύζυγο, τον Ήφαιστο, απατώντας τον με τον σφριγηλό Άρη! Κι όμως, έτσι μόνο μπόρεσε να γεννήσει την όμορφή της κόρη, την Αρμονία!
Το ότι η παιδεία μας έφτασε στο σημείο να στερεί από τα ευκολόπιστα νιάτα την ικανότητα της εποικοδομητικής διάκρισης και να πρεσβεύει την ισοπέδωση οφείλεται στην μεταπολιτευτική μας υπερδιόρθωση, όταν το ό,τι εθνικό ταυτίστηκε με τους εθνοκάπηλους της δικτατορίας. Έτσι, εμποτισμένες με τα βιώματα της γενιάς του Πολυτεχνείου, οι επερχόμενες γενιές ανατράφηκαν σε ένα σύστημα που παράγει μισέλληνες αντιρρησίες αντί για ενάρετους νέους στηριζόμενοι πάνω σε έναν ένδοξο, ανθρωποκεντρικό πολιτισμό.
Ο Χρήστος Γιανναράς παρατηρεί ότι «κάθε κοινωνία περιέχει μια μερίδα καλλιεργημένων, ασκημένων στην κριτική σκέψη ατόμων και ταυτόχρονα τη μερίδα των μειονεκτικών σε καλλιέργεια, μιαν υπανάπτυκτη μερίδα… Η ομαλή λειτουργία του συλλογικού βίου εξαρτάται από τη δυναμική των θεσμών που αποβλέπουν στη συνεχή μείωση της υπανάπτυκτης μερίδας του πληθυσμού και στον περιορισμό των επιρροών της στη δημόσια ζωή… όπου προβάδισμα έχει ο ευφυής και όχι ο βραδύνους, ο εργατικός και όχι ο ράθυμος, ο ανιδιοτελής και όχι ο παραδόπιστος. Καίρια σημασία έχει η δυναμική του εκπαιδευτικού συστήματος, του θεσμοποιημένου κοινωνικού ελέγχου των ΜΜΕ και η αξιοκρατία στη διοίκηση».
Ολοι γνωρίζουμε ότι η μερίδα των καλλιεργημένων, ασκημένων στην κριτική σκέψη πολιτών, πάντοτε αποτελούσε μειοψηφία. Ωστόσο, κάποτε υπήρχε κοινή συνείδηση ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει ομαλά μία κοινωνία δίχως προβάδισμα ευθύνης αυτών. «Όμως», συνεχίζει ο κύριος Γιανναράς, «πριν από μερικές δεκαετίες αυτές οι προϋποθέσεις ανατράπηκαν. Και μάλιστα, διά της πλύσης εγκεφάλου των μαζών, οι κάπηλοι του σοσιαλισμού κολάκεψαν την υπανάπτυκτη σε ποιότητα κοινωνική μερίδα και της παραχώρησαν εξωφρενικά προνόμια που ευτέλισαν τους θεσμούς ανάσχεσης της υπανάπτυξης: το Σχολείο, το Πανεπιστήμιο, την πληροφόρηση και ψυχαγωγία, κάθε λειτουργία πειθαρχικού ελέγχου και αξιολόγησης ποιοτήτων σε οποιαδήποτε πτυχή του δημόσιου βίου». Έκτοτε, καθώς το κάθε αντίπαλο «κόμμα εξουσίας» αποβλέπει πλέον στην ίδια συνταγή σίγουρη εκλογική επιτυχία, ο φαύλος κύκλος διαιωνίζεται…
*Απόσπασμα ομιλίας του γράφοντος που προέβλεψε την τρέχουσα τάξη πραγμάτων
