Ζωντανή, παρά τα τεράστια προβλήματα, παραμένει η καλλιέργεια πατάτας στον Ομαλό. Η πασίγνωστη μέχρι και πριν από λίγα χρόνια άνυδρη πατάτα του Οροπεδίου, ξεχωριστής ποιότητας, συνεχίζει να καλλιεργείται από παραγωγούς, παρά την έλλειψη του νερού.
Περίπου 120 στρέμματα καλλιεργούνται στο Οροπέδιο, όταν, σύμφωνα με τους παλαιότερους πριν από 20 χρόνια τα στρέμματα έφταναν τα 500 και ακόμα περισσότερα καλλιεργούνταν στο παρελθόν.
Ενας από τους παραγωγούς που συνεχίζει να καλλιεργεί και να παράγει ποιοτική πατάτα είναι ο κ. Μιχάλης Σεργάκης. Σε μια μεγάλη έκταση που διατηρεί στο Οροπέδιο αυτή την εποχή βγάζει τον καρπό από το έδαφος, τον σακιάζει και τον αποθηκεύει για να τον πουλήσει στη συνέχεια σε καταστήματα με βιολογικά προϊόντα. Ενα τρακτέρ με τον πατατοεξαγωγέα ενσωματωμένο βγάζει τις πατάτες από το υπέδαφος, βάζοντάς τις σε μια γραμμή. Ακολουθούν οι εργάτες που τις σακιάζουν και μαζεύουν και τις πιο μικρές για να τις χρησιμοποιήσουν για φύτρα.
ΙΔΙΑΙΤΕΡΟ ΠΡΟΪΟΝ
Οπως μας εξηγεί άλλος παραγωγός της περιοχής, η πατάτα του Ομαλού είναι στρογγυλή και λευκόσαρκη, δηλαδή δεν είναι μακρόστενη, κίτρινη όπως η «σπούντα» και άλλες πατάτες ανάλογης ποικιλίας που βρίσκονται στην αγορά. Το υψόμετρο και το υπέδαφος είναι αυτό που δίνει τα ξεχωριστά ποιοτικά χαρακτηριστικά σε ό,τι καλλιεργείται στον Ομαλό.
Η δουλειά στο χωράφι ξεκινά από τον Απρίλη. Μπαίνει πρώτα το αλέτρι και μετά από 5 – 6 ημέρες η φρέζα προκειμένου να ανακατέψει το χώμα. Στόχος του παραγωγού να εγκλωβίσει την υγρασία στο υπέδαφος, ώστε να εξασφαλιστεί η θρέψη του φυτού τους καλοκαιρινούς μήνες που δεν βρέχει και δεν μπορεί έτσι και αλλιώς να ποτίσει. «Ειδικά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο οι βροχές είναι σπάνιες για τον Ομαλό. Το χωράφι καλλιεργείται με το αλέτρι, μένει μια δύο μέρες για να μαλακώσει το χώμα ώστε να μπορεί να το σπάσει η φρέζα και στη συνέχεια με την υγρασία του εδάφους που είναι κλεισμένη στο υπέδαφος ποτίζεται η πατάτα», αναφέρει ο κ. Σεργάκης. Οι βιολογικές πατάτες του Ομαλού δεν ψεκάζονται ούτε χρησιμοποιείται κανένα λίπασμα μας διαβεβαιώνουν οι παραγωγοί. Το μοναδικό πράγμα που ρίχνουν σε κακές εποχές ανομβρίας είναι βιολογικός χαλκός. Το φύτεμα του φυτού γίνεται έως τις 15 Ιουνίου και το μάζεμα ξεκινά στα τέλη Σεπτεμβρίου ή στις αρχές Οκτωβρίου όπως έγινε φέτος.
Μια άλλη σημαντική ιδιαιτερότητα της πατάτας του Ομαλού είναι ότι είναι όψιμη, βγαίνει δηλαδή το φθινόπωρο, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες πατάτες που βγαίνουν μέσα στο καλοκαίρι.
ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΟ ΝΕΡΟ
Μιλάμε με ανθρώπους του Ομαλού. Η βασική αιτία που σταμάτησαν τα τελευταία χρόνια οι καλλιέργειες είναι η έλλειψη νερού καθώς η παραγωγή δεν είναι τόσο αποδοτική ώστε να καλύψει τα έξοδα. Γι’ αυτό και όλοι είναι υπέρ της λειτουργίας της λιμνοδεξαμενής. Χαρακτηριστικά ένας παραγωγός μας αναφέρει πως «με το να μην μπορούμε να ποτίσουμε η απόδοση είναι πολύ χαμηλή, μόλις 400 κιλά το στρέμμα. Η χαμηλή παραγωγή οφείλεται στο ότι δεν έχουμε νερό. Αν είχαμε νερό, η ποσότητα που θα παράγαμε θα ήταν τουλάχιστον η διπλάσια . Και εμείς δεν θέλουμε και πολύ νερό. Με 2 – 3 ποτίσματα παραπάνω τον Αύγουστο θα μεγάλωνε η απόδοση των φυτών και έτσι θα ήταν και πιο συμφέρουσα η καλλιέργειά τους. Και αυτό δεν ισχύει μόνο για την πατάτα, αλλά και για τα μήλα και για τις άλλες καλλιέργειες στην περιοχή».
Φέτος οι παραγωγοί υπολογίζουν ότι, αν φυτέψουν 1 κιλό πατάτες, θα βγάλουν 4. Το καλοκαίρι του 2004 που είχε βρέξει στον Ομαλό το 1 κιλό είχε δώσει 18 κιλά!, ενώ στην πεδιάδα με τη χρήση και αγροχημικών μπορεί να δώσει και 30 κιλά και παραπάνω.
«Αν είχαμε νερό, θα μπορούσαμε να αυξήσουμε την παραγωγή. Να δημιουργηθεί ένας Συνεταιρισμός και για την πατάτα και τα μήλα και τα άλλα προϊόντα γιατί και νέα παιδιά υπάρχουν και όρεξη υπάρχει και η κρίση φέρνει τον κόσμο πίσω στην ύπαιθρο. Το να παλεύεις όλο το καλοκαίρι με τη σκόνη και τα χώματα και να έχει τόσα έξοδα με τα πετρέλαια χωρίς να μπορείς να παράξεις όσο θέλεις, είναι αποτρεπτικό για πολλούς», λέει ένας άλλος παραγωγός.
Οι βιολογικές πατάτες του Ομαλού διατίθενται σε καταστήματα με βιολογικά προϊόντα στα Χανιά, αλλά και σε όλη την Κρήτη.
Φυσική συντήρηση!
Ενα άλλο χαρακτηριστικό της πατάτας του Ομαλού είναι η φυσική συντήρηση. Για τις πατάτες δεν χρησιμοποιούνται ούτε φάρμακα ούτε ψυκτικοί θάλαμοι. Στο Οροπέδιο υπάρχουν δεκάδες μικρά πέτρινα σπίτια που λειτουργούν ως αποθηκευτικοί χώροι. Εκεί καθόλη τη διάρκεια του χρόνου, ακόμα και το καλοκαίρι, οι θερμοκρασίες είναι πολύ χαμηλές, με αποτέλεσμα η πατάτα να διατηρείται για έναν χρόνο και περισσότερο!
