Μάχη µε ληστές µε οκτώ νεκρούς Κρητικούς στη Σύρο
Με τον τραγικό θάνατο τριών ανδρών της Ελληνικής Αστυνοµίας πρόσφατα, κατά την εκτέλεση του καθήκοντος των εν καιρώ ειρήνης, θυµήθηκα αυτό το δηµοσίευµα στο λεύκωµα µε τίτλο “ΗΡΩΟΝ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗΣ”, έκδοση 1927, στο τυπογραφείο Χανίων Ν. Περάκη, µε 200 σελίδες και 300 φωτογραφίες πεσόντων της χωροφυλακής στον Μικρασιατικό αγώνα αλλά και σε συµπλοκές µε ληστοσυµµορίες που λυµαίνονταν τότε τη χώρα.
Ας θεωρηθεί αφιέρωµα στους τρεις πρόσφατους νεκρούς.
Ας σηµειωθεί ότι, όπως φαίνεται και από το καταχωρούµενο κείµενο, σε κάθε δύσκολη περίπτωση καλούνταν κρητικοί χωροφύλακες να την αντιµετωπίσουν µιας και εθεωρούντο οι πλέον ικανοί και γενναίοι.
ΤΟ ΑΙΜΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΟΣ ΡΕΕΙ ΚΑΙ ΕΝ ΚΑΙΡΩ ΕΙΡΗΝΗΣ
Ἡ Χωροφυλακή, ἔχουσα ὡς καθῆκον τὴν ἐξασφάλισιν τῆς ∆ηµοσίας τάξεως καὶ ἀσφαλείας, εὑρίσκεται πολλάκις εἰς τὴν ἀνάγκην νὰ προστατεύσῃ τοὺς ἀδικουµένους προτάσσουσα βίαν καὶ νὰ καταδιώξῃ τοὺς ἐπικηρυσσοµένους ληστάς, µεθ᾽ ὧν συνάπτει µάχας καὶ προσφέρει εἰς τὸν βωµὸν τῆς Πατρίδος τὰ ἐπίλεκτα µέλη αὐτῆς.
∆ιὰ νὰ δώσω ἀµυδρὰν εἰκόνα τῶν προσφερθεισῶν ὑπηρεσιῶν ὑπὸ τῶν ἀνδρῶν τοῦ Σώµατος κατὰ διαφόρους περιόδους καὶ καθ’ ἄς ὑπῆρξα αὐτόπτης µάρτυς, ἄρχοµαι άπὸ τῆς Σάµου ἦν ἐλυµαίνοντο οἱ ἐπικέκηρυγµένοι λῃσταὶ ἀδελφοὶ Γεώργιος καὶ Κωνσταντίνος Γιαγιᾶς ἢ ∆ηµητριάδης. Τὸ πρῶτον ἔγκληµα αὐτῶν διεπράχθη ἐν Καλαµπάχτασι Σάµου πρὸ τῆς προσαρτήσεως τῆς Νήσου εἰς τὴν Ἑλλάδα καὶ καθ᾽ ἦν ἐποχὴν ὑπηρέτουν οὗτοι ὡς χωροφύλακες τῆς Σαµιακῆς Χωροφυλακῆς.
Αἱ ἀνακρίσεις ἐξηκολούθησαν καὶ µετὰ τὴν προσάρτησιν τῆς Νήσου καθ᾽ ἣν ἐποχὴν ὑπηρέτουν ἀµφότεροι οἱ ἀδελφοὶ ὡς ἐθελονταὶ εἰς τὴν φρουρὰν Σάµου.
Ἐξακριβωθείσης τῆς ἐνοχῆς των, ἐξεδόθησαν ἐντάλµατα συλλήψεως, ἅτινα παρεπέµφθησαν πρὸς ἐκτέλεσιν, πλὴν συγχρόνως εἰδοποιοῦντο οἱ ἐνδιαφερόµενοι καὶ ἐγκαταλείψαντες τὰς τάξεις των ἑτράπησαν εἰς τὰ ὄρη.
Ἡ ὑπηρεσία κατεδίωξε ὑτοὺς διαφοτρόπως καὶ µὴ ἐπιτυχοῦσα τὴν σύλληψίν των µετεκάλεσε Κρῆτας βαθµούχους καὶ χωροφύλακας καὶ ἔταξεν αὐτοὺς πρὸς καταδίωξίν των. Πρῶτον θῦµα τοῦ καθήκοντος ἔπεσε κατ’ Ιούνιον 1915 ὁ χωρ/λαξ Σπιθάκης Εµµ. ἐκ τοῦ Νοµοῦ Ἡρακλείου δεχθεὶς ἐξ (6) σφαίρας περιστρόφου εἰς τὸ στῆθος ἐντὸς τῆς οἰκίας των ἐν Μαραθοκάµπῳ, καθ᾽ ἦν ἐνήργει ἔρευναν πρὸς ἀνακάλυψιν καὶ σύλληψιν των.
Τὴν 3ην Σ/βρίου 1915 ὁ ὑπεν/ρχης Σκιᾶς Αντώνιος ἐκ Σελίνου ἔπεσεν εἰς ἐνέδραν αὐτῶν καὶ ἐδέχθη σφαίραν ντούµ-ντούµ εἰς τὸ κρανίον ἐπενεγκοῦσαν τὸν θάνατον. Κατ’ Οκτώβριον µῆνα ἐνεδρεύοντες εἰς τὰς ὑπερχειµένας τοῦ Μαραθοκάµπου κορυφὰς ἔβαλον κατὰ τοῦ διερχοµένου µετ’ ἀποσπάσµατος χωροφύλακος Ανδρουλιδάκη Ἰωάννου ὃν ἐτραυµάτισαν εἰς τὸ στῆθος, ἐξ οὗ τραύµατος ἔπαθεν οὗτος παράλυσιν τῶν κάτω ἄκρων λόγῳ τῆς τρώσεως τοῦ µυελοῦ τῆς σπονδυλικῆς στήλης, µετὰ ἔν ἔτος δὲ ἀπέθανεν ἐν Ρεθύµνῃ ἐξ οὗ Νοµοῦ καὶ κατήγετο.
Τὴν αὐτὴν ἡµέραν ἐνεργουµένης ἐρεύνης δάση πρὸς ἀνακάλυψιν αὐτῶν ἐδέχθη ὁ χωρ/λαξ Πλατσιδάκης Εµµανουήλ εξ Αποκορώνου τραύµα διά σφαίρας ντουµ ντούµ εἰς τοὺς γλουτοὺς ἐξ οὗ ἐνόσησε καὶ ἀνίκανος πρὸς ἐργασίαν κατέστη. Τὸν Νοέµβριον ιδίου έτους ἦλθεν εἰς Σάµον ὁ Εἰσαγγελεὺς τῶν Ἐφετών κ. Γιαµαλάκης Νικόλαος πρὸς ἐνέργειαν ἀνακρίσεων καὶ ἐπεχείρησε νὰ ἔλθῃ εἰς Μαραθόκαµπον συνοδευόµενος ἀπὸ τὸν τότε Μοίραρχον κ. Βουράκην Ἰωάννην καὶ τὸν ένωµ. Βερικάκην Μιχαήλ.
Ενεδρεύοντες οἱ λῃσταὶ εἰς τὸ δάσος πρὸς σύλληψιν τοῦ Εἰσαγγελέως καὶ Μοιράρχου καὶ εὐρεθέντες ἀπροόπτως πρὸ τοῦ ἀποσπάσµατος του Βερικάκη έβαλον πυρά κατά των ἀποτελούντων αὐτὸ καὶ ἐφόνευσαν τοὺς χωροφύλακας Πρατσολάκην Έµµ. έξ Ήρακλείου ἐτραυµάτισαν τοὺς χωρ/ας Μετσιδάκην Νικόλαον ἐκ Βλάτους Κισσάµου Καγιόγλου Ἰωάννην ἐκ. Μ. Ασίας τὸν ἔνωµ. Μπούκαν Ιωάννην Σταθµάρχην Μαραθοκάµπου ἐκ Κερκύρας καὶ χωρ/κα Πάλαν Βασίλειον ἐφόνευσαν διαρκούση; τῆς µάχης καὶ ἐδραπέτευσαν τὴν νύκτα.
Τὴν 4ην Ἰανουαρίου 1917 ἐπολιορκήσαµεν τὸ χωρίον Κοσµαδέοι ένθα τὸ στρατηγεῖον τῶν ληστῶν Γιαγιᾶ καὶ ἠρχίσαµεν τὴν πρωΐαν τὰς ἐρεύνας πρὸς ἀνακάλυψιν τοῦ κρησφυγέτου αὐτῶν. Ὁ ἀείµνηστος Ανθ/στής Ριτζάκης Ανδρέας, ἡγούµενος χωρ/κων εισῆλθεν εἰς τὸ χωρίον καὶ ἐδέχθη πρῶτος τὰ πυρὰ τῶν ἐν αὐτῷ ἐγκατεστηµένων ὑπερπεντήκοντα ὀπαδῶν τῶν λῃστῶν καὶ ἔλαβε τραῦµα διαµπερὲς τῆς κεφαλῆς ἐξ οὗ προῆλθεν ἀκαριαίως ὁ θάνατος. Επίσης ἐβλήθη ὁ µετ’ αὐτοῦ χωρ/λαξ Κοκολάκης Νικόλαος εἰς τὸ στῆθος ἐκ τραύµατος καὶ ἀπέθανε µετ’ ὁλίον.
Γενικευθείσης τῆς συµπλοκῆς ἐπεσαν κατὰ ταύτην οἱ χωρ/κες Βουγιουκαλάκης Ιωάννης ἐκ Καλικράτα Σφακίων, Παπαδάκης Ιωάννης ἐκ Σητείας, Ψωϊνᾶς Νικόλαος ἐκ Σπάρτης καὶ ἐτραυµατίσθησαν οἱ χωρ/κες Τζενάκης Ἐµµανουὴλ ἐξ Ηρακλείου καὶ Αρχοντάκης Εὐτύχιος ἐκ Σελύνου.
Κατὰ τὴν ἡµέραν ἐκείνην ἐφονεύθη ὁ ἀρχιληστὴς Γεώργιος Γιαγιᾶς µετὰ πολλῶν ὁπαδῶν του καὶ ἑτραυµατίσθη ὁ Κωνστ. Γιαγιὰς συλληθεὶς µετὰ πολλῶν ἐκ τῶν ὁπαδῶν του ἀργότερον εἰς ∆ῆλυ καὶ Χαλκίδα καὶ οὔτω ἐξέλειπεν ἡ συµµορία ἐκείνη ἡ µαστίσασα τὴν νῆσον Σάµον ἐπὶ πολλὰ ἔτη καὶ ἀφαιρέσασα τὴν ζωὴν ἀπὸ τοὺς ἀνωτέρω ἀναφεροµένους ἐπιλέκτους τοῦ Σώµατός µας ἄνδρας ἐκτὸς τῶν θυµάτων στρατιωτικῶν ἀποσπασµάτων καὶ τῶν ἰδιωτῶν ὅπου ἀπέκτειναν κατὰ τὰ µεσολαβήσαντα χρονικά διαστήµατα ἀπὸ 1915 µέχρι 1917 καθ’ ἣν ἐξωντώθησαν καὶ συνελήφθησαν.
Σύρος Ιούνιος 1926
Ε. ΕΠΙΤΡΟΠΑΚΗΣ
Μοίραρχος
