«Λουκέτο» σε 111.212 μπλοκάκια έβαλε ο νόμος Κατρούγκαλου από την ημέρα της ψήφισής του στη Βουλή μέχρι και το τέλος Νοεμβρίου 2017. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, περισσότεροι από ένας στους τρεις αυτοαπασχολουμένους αναγκάστηκαν να κλείσουν τα βιβλία τους εξαιτίας των υπέρογκων ασφαλιστικών εισφορών σε συνδυασμό με τις αλλαγές στην κλίμακα φορολογίας εισοδήματος και την εισφορά αλληλεγγύης, προκειμένου να αποφύγουν τη συρρίκνωση των εισοδημάτων τους. Δηλαδή, να αποφύγουν «ζημίες» άνω του 40%-50% κατά μέσον όρο από την εφαρμογή των φορολογικών αλλά κυρίως ασφαλιστικών μέτρων, που υπέστησαν οι ελεύθεροι επαγγελματίες που συνέχισαν τη δραστηριότητά τους.
Πλέον, έχουν απομείνει περίπου 170.000 μπλοκάκια από τα περίπου 280.000 που υπήρχαν πριν από τον νόμο Κατρούγκαλου και σύμφωνα με πληροφορίες που προέρχονται από μεγάλα λογιστικά γραφεία, ήδη έχουν εντολές από πελάτες τους στα τέλη του μήνα να κλείσουν τα βιβλία τους.
Οι 111.212 που διέκοψαν τη δραστηριότητά τους έχουν αναζητήσει εναλλακτικούς τρόπους πληρωμής, όπως για παράδειγμα «μαύρη εργασία», αμείβονται με τίτλους κτήσης, ενώ αρκετοί άνοιξαν Ιδιωτικές Κεφαλαιουχικές Εταιρείες (ΙΚΕ) προκειμένου να αποφύγουν τις επιβαρύνσεις από τις ασφαλιστικές εισφορές.
Σύμφωνα με λογιστές υπάρχουν περιπτώσεις ελευθέρων επαγγελματιών οι οποίοι από τα σκληρά μέτρα κλήθηκαν να καταβάλουν φόρους (εισοδήματος, εισφορά αλληλεγγύης και προκαταβολή φόρου) και εισφορές που ανήλθαν στο 80% του εισοδήματος, με αποτέλεσμα εντός του 2017 να κλείσουν τα βιβλία τους είτε να συμπράξουν με άλλους δημιουργώντας Ιδιωτικές Κεφαλαιουχικές Εταιρείες με στόχο να αποφύγουν τα υψηλά ασφάλιστρα και τους υπέρογκους φόρους του 2018. Μάλιστα, από τις αρχές του έτους μέχρι και τα τέλη του περασμένου μήνα προχώρησαν σε διακοπή εργασιών 48.787 αυτοαπασχολούμενοι.
Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία καταγράφεται στο 10μηνο του έτους αύξηση κατά 50% των Ιδιωτικών Κεφαλαιουχικών Εταιρειών (ΙΚΕ) σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2016 και κατά 65% σε σύγκριση με το 2015. Τα ανωτέρω ποσοστά όσο πλησιάζουμε στο τέλος του έτους θα αυξάνονται, καθώς ολοένα και περισσότεροι θα τερματίζουν τις δραστηριότητές τους.
Η εξέλιξη αυτή ενδεχομένως να δημιουργήσει τεράστια προβλήματα στον προϋπολογισμό του κράτους, καθώς οι φορολογούμενοι έχουν εξαντληθεί από τις πολλαπλές υποχρεώσεις τους.
Σύμφωνα με επαγγελματικές ενώσεις, ο νέος τρόπος υπολογισμού των εισφορών το 2018 εκτός του ότι θα οδηγήσει ακόμα περισσότερους επαγγελματίες να διακόψουν τη δραστηριότητά τους, θα αυξήσει τη φοροδιαφυγή, ενώ ταυτόχρονα θα μειώσει σημαντικά την εισπραξιμότητα των φόρων και των ασφαλιστικών εισφορών. Ελλοχεύει ο κίνδυνος, όπως σημειώνουν, τα αποτελέσματα να είναι εκ διαμέτρου αντίθετα από τα επιδιωκόμενα. Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος του προβλήματος, από τη διακοπή εργασιών των αυτοαπασχολουμένων χάθηκαν από τον προϋπολογισμό μόνο από το τέλος επιτηδεύματος περίπου 73 εκατ. Συνολικά, οι ελεύθεροι επαγγελματίες δήλωσαν για το 2016 (φορολογική δήλωση 2017) εισοδήματα 3,8 δισ., έναντι 4,7 δισ. πέρυσι (εισόδημα 2015). Δηλαδή, οι ελεύθεροι επαγγελματίες εμφανίζονται να απέκτησαν 900 εκατ. λιγότερα εισοδήματα.
Από το νέο έτος οι εισφορές θα καθορίζονται επί των ακαθάριστων εσόδων, οδηγώντας σε αυξήσεις που θα ξεκινούν από 8% και σταδιακά, με την κατάργηση και των εκπτώσεων που η ισχύουσα νομοθεσία προβλέπει για μερίδα μη μισθωτών, θα φθάσουν έως και το 38%.
Το υπ. Εργασίας, προκειμένου να περιορίσει τη νέα απότομη επιβάρυνση που θα προκύψει, έχει ήδη προβλέψει ότι το 2018 θα λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό των εισφορών –για κύρια ασφάλιση 20%, υγεία 6,95%, επικούρηση 3,5% και εφάπαξ 4% (όπου προβλέπεται)– το 85% του φορολογητέου εισοδήματος. Βέβαια, το 2019 η έκπτωση του 15% θα καταργηθεί.
Μέχρι πότε πρέπει να κλείσουν τα βιβλία
Η δήλωση διακοπής δραστηριοτήτων θεωρείται εμπρόθεσμη εφόσον υποβληθεί στην αρμόδια ΔΟΥ εντός 30 ημερών από την ημέρα πραγματικής παύσης των δραστηριοτήτων. Δηλαδή, όσοι διακόψουν τις εργασίες τους στις 31 Δεκεμβρίου 2017 θα έχουν προθεσμία μέχρι τις 30 Ιανουαρίου 2017 για να κλείσουν τα βιβλία τους, χωρίς να τους επιβληθεί πρόστιμο.
Εάν η δήλωση υποβληθεί μετά την πάροδο των 30 ημερών, θεωρείται εκπρόθεσμη και ο φορολογούμενος θα επιβαρύνεται με πρόστιμο 100 ευρώ.
Ειδικότερα, για τη διαπίστωση του πραγματικού χρόνου παύσης των εργασιών, λαμβάνονται υπόψη τα εξής:
• Η άσκηση ή μη της επιχειρηματικής δραστηριότητας, κατά το κρινόμενο διάστημα, η οποία αποδεικνύεται από την έκδοση και λήψη φορολογικών στοιχείων, όπως προκύπτει από τα υποβληθέντα αρχεία μέσω των καταστάσεων πελατών και προμηθευτών
• Η μη διενέργεια ενδοκοινοτικών συναλλαγών, ειδικότερα:
– Διερευνάται αν έχουν δηλωθεί από κοινοτικές επιχειρήσεις ενδοκοινοτικές παραδόσεις αγαθών ή παροχή υπηρεσιών (πληροφορία από το σύστημα VIES) προς τον φορολογούμενο (φυσικά, νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες) και οι οποίες ανάγονται σε μεταγενέστερο χρόνο της αιτούμενης ημερομηνίας διακοπής εργασιών.
– Διερευνάται εάν ο φορολογούμενος έχει δηλώσει ενδοκοινοτικές συναλλαγές σε ανακεφαλαιωτικό πίνακα ενδοκοινοτικών αποκτήσεων αγαθών και λήψεων υπηρεσιών ή ενδοκοινοτικών παραδόσεων αγαθών και παρεχομένων υπηρεσιών σε μεταγενέστερο χρόνο της αιτούμενης ημερομηνίας διακοπής εργασιών.
