ΠΑΥΛΟΣ ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
ΑΠΕ ? ΜΠΕ
Μια διεθνής ομάδα επιστημόνων αποκωδικοποίησε τον γενετικό κώδικα του μαλακού σιταριού (Triticum aestivum), το οποίο χρησιμοποιείται για την παρασκευή του ψωμιού. Οι γενετικές πληροφορίες που παρέχει η ανάγνωση του γονιδιώματος, θα διευκολύνει την ανάπτυξη νέων ποικιλιών του φυτού, οι οποίες θα μπορούν να τα βγάζουν πέρα καλύτερα με την ξηρασία, τις ασθένειες και τις άλλες περιβαλλοντικές προκλήσεις.
Ετσι, η ανάγνωση του γονιδιώματος αναμένεται να βοηθήσει τους αγρότες να αναπτύξουν πιο αποδοτικές και ανθεκτικές καλλιέργειες σιταριού, κάτι που εκτιμάται ότι μπορεί να συμβεί μέσα στην επόμενη πενταετία. Η προοπτική αυτή εκτιμάται ότι θα συμβάλει στην ικανοποίηση των διατροφικών αναγκών της ανθρωπότητας, με δεδομένο ότι το ψωμί αποτελεί είδος πρώτης ανάγκης και ασκούνται ανοδικές πιέσεις στην τιμή του διεθνώς, ιδίως όταν οι σοδειές πλήττονται από τα έντονα καιρικά φαινόμενα.
Οι ερευνητές από τη Βρετανία, τη Γερμανία και τις Η.Π.Α., με επικεφαλής τον καθηγητή βιολογίας Νιλ Χολ του Κέντρου Γενετικής Ερευνας του Πανεπιστημίου του Λίβερπουλ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό ´Nature´, σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερ, το BBC και το ´Science´, ανακάλυψαν ότι το μαλακό σιτάρι έχει το πιο πολύπλοκο γονιδίωμα που έχει αποκωδικοποιηθεί μέχρι σήμερα καθώς διαθέτει 94.000 έως 96.000 γονίδια, δηλαδή σχεδόν τετραπλάσια σε σχέση με τον άνθρωπο.
Τα νουεκλοτίδια (ζεύγη βάσεων DNA) του σιταριού φθάνουν συνολικά τα 17 δισεκατομμύρια, περίπου πενταπλάσια από το ανθρώπινο γονιδίωμα, αν και το 80% από αυτά αποτελείται από επαναλαμβανόμενες αλληλουχίες γενετικού υλικού. Το γονιδίωμα του μαλακού σιταριού είναι εξαπλοειδές, δηλαδή περιέχει έξι αντίγραφα καθενός από τα επτά χρωμοσώματά του, με αποτέλεσμα συνολικά να διαθέτει 42 χρωμοσώματα. Αντίθετα, το ανθρώπινο γονιδίωμα είναι διπλοειδές, δηλαδή περιέχει δύο αντίγραφα καθενός από τα 23 χρωμοσώματα, συνεπώς συνολικά διαθέτει 46 χρωμοσώματα.
Το μαλακό σιτάρι άρχισε να καλλιεργείται πριν από περίπου 8.000 χρόνια και από τότε υπήρξε βασικό συστατικό της διατροφής πολλών πολιτισμών. Σήμερα είναι -μαζί το καλαμπόκι και το ρύζι- μία από τις τρεις σημαντικότερες γεωργικές καλλιέργειες παγκοσμίως (καλύπτοντας μια συνολική έκταση περίπου 2.400 εκατ. στρεμμάτων παγκοσμίως) και συνεισφέρει περίπου το 20% της συνολικής κατανάλωσης θερμίδων της ανθρωπότητας. Περίπου το 35% των 7 δισεκατομμυρίων κατοίκων της Γης συναρτά την επιβίωσή του άμεσα από το σιτάρι.
Σιτάρι αναπτύσσεται από τον Ισημερινό έως τον Αρκτικό Κύκλο και σε υψόμετρο έως 4,5 χιλιόμετρα. Η παραγωγή του όμως (συνολικά 681 εκατ. τόνοι το 2011) απειλείται διεθνώς εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, ενώ παράλληλα συνεχώς αυξάνεται η ζήτηση γι? αυτό λόγω της συνεχούς αύξησης του πληθυσμού της Γης. Το δεύτερο είδος σιταριού είναι το σκληρό (Durum), που χρησιμοποιείται στα ζυμαρικά.
Η νέα ταχύτερη τεχνολογία ανάγνωσης του γενετικού κώδικα των φυτών ανοίγει πλέον τον δρόμο για την «αποκρυπτογράφηση» των μυστικών του DNA και άλλων σημαντικών καλλιεργειών, όπως του ζαχαροκάλαμου.
Το ψωμί ωφέλιμο για την καρδιαγγειακή υγεία
Εξάλλου, μια νέα -και επίκαιρη- ισπανική επιστημονική έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η καθημερινή κατανάλωση ψωμιού, ιδίως ολικής αλέσεως, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακού επεισοδίου.
Οι ερευνητές του Τμήματος Διατροφολογίας της Φαρμακευτικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Βαρκελώνης, με επικεφαλής τον καθηγητή Ραφαήλ Λόραχ, μελετούν γενικότερα τα λεγόμενα «λειτουργικά» τρόφιμα (που ωφελούν την υγεία).
Εξέτασαν, σε ένα δείγμα 275 εθελοντών, την επίδραση του ψωμιού στον μεταβολισμό και στο επίπεδο των λιπιδίων στο αίμα τους και κατέληξαν ότι το ψωμί πρέπει να αποτελεί συστατικό μιας ισορροπημένης διατροφής.
Σύμφωνα με τη μελέτη, όσοι τρώνε καθημερινά ψωμί, ιδίως ολικής αλέσεως, έχουν χαμηλότερα επίπεδα «κακής» χοληστερόλης (LDL) και υψηλότερα επίπεδα «καλής» χοληστερόλης (HDL), σε σχέση με όσους καταναλώνουν ψωμί σποραδικά ή καθόλου. Επίσης η καθημερινή κατανάλωση ψωμιού σχετίζεται με χαμηλότερη συγκέντρωση ινσουλίνης στο αίμα, πράγμα που μειώνει τον κίνδυνο για ινσουλινο-αντίσταση και την εμφάνιση διαβήτη τύπου 2.
