Λόγοι Γεωργίου Ξενουδάκη
ΝΙΚΟΣ Γ. ΝΤΑΜΠΑΚΑΚΗΣ Εκδότης:
Επιμέλεια έκδοσης Κληροδότημα Γεωργίου Ξενουδάκη, Δήμος Σφακίων
Ενα βιβλίο που έρχεται -ως τρίτη έκδοση- να ταράξει τα λιμνάζοντα νερά των συνειδήσεων Κρητικών και μη, για τους μεγάλους αγώνες που γίνανε αφενός για την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό ´της δούλης Ελλάδος´ από την Κρήτη από το 1769, με την επανάσταση Δασκαλογιάννη και των επαναστατών συνεργατών του που είχαν υποστεί πρωτάκουστη θανάτωση για την επαναστατική τόλμη τους.
Μια πράξη που επέφερε αφάνταστες καταστροφές στην ελευθερόφρονη ´Σφακίων Χώρα´ και στον γενναίο λαό της πριν το σάλπισμα έγερσης του Ρήγα και την πραγματοποίηση του σηκωμού του ελληνικού γένους του 1821.
Με την Κρήτη από τότε με το σύνθημα ´Ενωση ή θάνατος´ να απαιτεί την ένωση με τη μητέρα πατρίδα. Για να χρειαστούν όμως, μετέπειτα μεγάλοι αγώνες, επαναστάσεις και θυσίες για την πραγματοποίηση από τον επαναστάτη του Ακρωτηρίου και του Θερίσου της ποθητής Ενωσης το 1913…
Σ’ αυτό το διάστημα αγωνίσθηκαν και θυσιάστηκαν τόσοι πολλοί και τόσες πολλές ψυχές του αδιάπτωτου αγώνα του κρητικού λαού για ένωση με την Ελλάδα. Μια ένωση την οποία παρεμπόδιζαν μεγάλες και μικρές ευρωπαϊκές δυνάμεις για τα ιδιοτελή τους συμφέροντα που ήθελαν την Κρήτη εξαρτημένη και την Ενωση περιορισμένη.
Ενας πρόμαχος όμως της Ενωσης της Κρήτης και της μεγέθυνσης της Ελλάδας ήταν ο δικηγόρος και μετέπειτα πρώτος βουλευτής μεταναστών Κρητών στην Ελληνική Βουλή. Αυτός ο προλαλήσας και αγωνισθείς ασυμβίβαστα υπέρ της Ενωσης αποκάλυψε πλείστες όσες ένοχες αντιδράσεις σε όλη τη διάρκεια της αγωνιστικής του δραστηριότητας, αλλά και σε 10 σημαντικούς λόγους που εκφώνησε στη Βουλή των Ελλήνων. Στο βιβλίο που ο ίδιος εξέδωσε πρωταρχικά (και επανεκδόθηκε το 2006) μας οδηγεί σε πολλούς κρίσιμους στοχασμούς τόσο για την ελληνική αποδυνάμωση όσο και για την ένωση της Κρήτης.
Εμείς πάντως, σε επόμενο κείμενό μας θα παρουσιάσουμε επιλεγμένα αποκαλυπτικά αποσπάσματα από όλα τα σημαντικά περιεχόμενα του βιβλίου.
Αυτός ήταν ένας πρόμαχος της Ενωσης της Κρήτης με την Ελλάδα.
Αυτός εμπνεόμενος από τη μεγάλη θυσία του πρωτοεπαναστάτη της Κρήτης -το 1769- Δασκαλογιάννη, του εκ Σφακίων ´ηρωικώς μαρτυρήσαντος μετά των οπλιτών του προς απελευθέρωσιν της δουλής Ελλάδος´ προμάχησε στο ελληνικό Κοινοβούλιο ως βουλευτής μεταναστών Κρητών ´των εν τω Δήμω Αδάμαντος της Μήλου συνωκισμένων Κρητών εκ Σφακίων της Κρήτης´.
Αυτός ο Δήμος, ιδρύθηκε το 1845 επί πρωθυπουργίας Ιωάννη Κωλέττη με βάση απόφαση της εθνοσυνέλευσης της 3ης Σεπτεμβρίου του 1843.
Κατά τη διάρκεια αυτής της ιστορικής εθνοσυνέλευσης τόσο οι επιζήσαντες του απελευθερωτικού αγώνα του 1821, όσο και όσοι άλλοι λάβανε μέρος σε αυτόν θέσαν τον όρο ότι ´άνευ της παρουσίας αντιπροσώπων μεταναστών δεν δυνάται η ελευθέρα Ελλάς ν’ αποφασίση περί εθνικών συμφερόντων, άνευ συμπράξεως εκείνων, των αι επαρχίαι θ’ αγωνισθήσι προς τέλεσιν της εθνεγερσίας…´.
ΕΝΑΣ ΑΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΟΣ ΠΡΟΜΑΧΟΣ ΓΙΑ ΕΝΩΣΗ ΚΡΗΤΗΣ
Αυτή η απόφαση, όμως, άργησε 43 ολόκληρα χρόνια να πραγματοποιηθεί το 1886. Τότε εκλέχτηκε για πρώτη φορά κρητικός βουλευτής μεταναστών Κρητών.
Αυτός ήταν ο ένας μεγάλος πρόμαχος που έδωσε αδιαπραγμάτευτες μάχες στην τότε ελληνική Βουλή για την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Με πλείστες όσες προμαχήσεις, με αγορεύσεις στο ελληνικό Κοινοβούλιο, με ενεργοποιήσεις Κρητών της Αθήνας και άλλων περιοχών. Αλλά και αμέτρητες παραινέσεις, ενεργοποιήσεις και πολλαπλές βοήθειες Σφακιανών και Κρητών άλλων περιοχών της νήσου με επιδίωξη τη συνέχιση των αγώνων τους για πραγματοποίηση της διακηρυγμένης Ενωσης της Κρήτης με την ελληνική πατρίδα, που απελευθερωμένη με την επανάσταση του 1821, είχε καταστεί ένα μικρό νεοελληνικό κράτος, σε περιορισμένα όρια που πέρα από αυτά υπήρχαν ακόμα υπό τουρκική κατοχή οι ´Αλύτρωτες Πατρίδες´. Αυτές που τελικά, τις απελευθέρωσε το όραμα, η πολιτική βούληση και η τόλμη του Ελευθερίου Βενιζέλου με τελευταία την Κρήτη το 1913.
ΟΤΑΝ Ο ΞΕΝΟΥΔΑΚΗΣ ΠΡΟΜΑΧΟΥΣΕ, Ο ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΗΤΑΝ ΦΟΙΤΗΤΗΣ
Ομως ο Ελευθέριος Βενιζέλος, όταν εκλέχτηκε βουλευτής μεταναστών Κρήτης το 1886 ο Ξενουδάκης, για να δώσει τις μεγάλες κοινοβουλευτικές του μάχες με τις πύρινες, γενναίες και αποκαλυπτικές αγορεύσεις, ήταν μόλις 22 ετών μαχόμενος, νέος φοιτητής, για το μεγάλο όραμα της Ενωσης της Κρήτης με τη μητέρα πατρίδα.
Μια οριακής σημασίας επανάσταση ´της οποίας απαύγασμα ήταν η επανάσταση του 1769 του Δασκαλογιάννη´. Αυτή την αναγωγή (και όχι αδίκως) διατύπωσε -μαζί με πλείστες όσες αποκαλύψεις για καταπολέμηση του τόσο του ιδεώδους της επανάστασης του 1821, όσο και της Ενωσης της Κρήτης με την Ελλάδα- ο Γεώργιος Ξενουδάκης στο βιβλίο του ´Λόγοι Γεωργίου Ξενουδάκη βουλευτού των εν τω Δήμω Αδαμάντου Κρητών εκφωνηθέντες εν τη Βουλή των Ελλήνων και εις την Κρήτην αφορώντες εν Αθήναις εκ του τυπογραφείου Ερμού´ (παρά την οδόν Μουσείου Αρ. 22, 1887).
ΑΠΟ ΤΟ 1769 ΠΡΩΤΟΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣ Ο ΔΑΣΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΑ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΔΟΥΛΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Το βιβλίο αυτό ´Αφιερούνται τη ιερά σκιά του πρωτοεπαναστάτου Κρήτης τω 1769 Δασκαλογιάννη του εκ Σφακίων, του ηρωικώς μαρτυρήσαντος μετά των οπλιτών του, προς απελευθέρωσιν της δούλης Ελλάδος´.
Η σπουδαίας σημασίας αυτή έκδοση με πρωτοβουλία του ίδιου του Γεωργίου Ξενουδάκη περιλαμβάνει μια ευρύτατη εισαγωγή με τίτλο: ´Τοις υπέρ της δούλης Ελλάδος αγωνιζομένοις´ (σελ. 9 – 49).
Για να μας αποκαλύψει σ’ αυτή την εισαγωγή πολύτιμα στοιχεία για τις αντιδράσεις και τις μεθοδεύσεις των μεγάλων δυνάμεων -κυρίως όμως της Αγγλίας- για τις αντιδράσεις τους για την Ενωση της Κρήτης με την Ελλάδα, αλλά και για αδικαιολόγητες ίσως στάσεις ημετέρων του νεοελληνικού μας κράτους.
ΟΙ 10 ΠΥΡΙΝΟΙ ΛΟΓΟΙ Γ. ΞΕΝΟΥΔΑΚΗ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ
Στο β’ μερος περιέχονται (σελ. 51 – 65) επιστολές ιδιαίτερης σημασίας για το ίδιο θέμα από ξένες προσωπικότητες καθώς και από Κρήτες και άλλους Ελληνες αγωνιστές για την Ενωση της Κρήτης με την Ελλάδα.
Σε αυτό το μέρος παρενθετικά περιλαμβάνεται το τραγούδι του Δασκαλογιάννη (κατά δύο τρόπους) ερρανισμένο (κατά τη διάλεκτο των Σφακιωτών 1770) από τη συλλογή Κρητικών ασμάτων του ελλόγιμου Κρητός Αντωνίου Γιανναράκη: παραθέτουμε το πρώτο δίστιχο:
´Απού χει νουν και ροϊσμόν και γνώσι σ’ το κεφάλι
Ας κάτση να συρρογιαστή το δάσκαρο το Γιάννη´.
Στο γ’ μέρος του έξοχου αυτού βιβλίου μαρτυρίας ενός εξέχοντος νομικού βουλευτή των εις τον Δήμο Αδάμαντος Μήλου Κρητών πρώτου βουλευτή Κρήτης στη Βουλή των Ελλήνων δημοσιεύονται 10 λόγοι – αγορεύσεις σε αυτή, με τους κάτωθι τίτλους:
ΛΟΓΟΣ Α’: ´Πολλοί λέγουσι σύντομα´.
ΛΟΓΟΣ Β’: ´Περί πολέμου ή ειρήνης´.
ΛΟΓΟΣ Γ’: ´Περί παραπομπής του εν Κρήτη προξένου της Ελλάδος Γεωργίου´.
ΛΟΓΟΣ Δ’: ´Προς υπεράσπισιν Ζυγομαλά και συκοφαντών Κρήτης´.
ΛΟΓΟΣ Ε’: ´Περί του αποκλεισμού της Κρήτης´.
ΛΟΓΟΣ ΣΤ’: ´Περί διαδόσεως ψευδών υπέρ της Κρήτης δαπανών´.
ΛΟΓΟΣ Ζ’: ´Περί προσαρτήσεως της Κρήτης εις την Ελευθέραν Ελλάδα´.
ΛΟΓΟΣ Η’: ´Διαμαρτύρησις καθ’ όσων είπεν ο κ. Τσαμπερλάιν περί Κρήτης´.
ΛΟΓΟΣ Θ’: ´Περί του προς Ενωσιν της Κρήτης μετά της Ελλάδος ψηφίσματος της Βουλής των Κρητών κατά την 6 Μαΐου 1866´.
ΛΟΓΟΣ Ι’: ´Περί του νομοσχεδίου της νομαρχιακής εκλογικής περιφέρειας´.
ΤΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΔΑΜΑΝΤΟΥ ΚΑΙ Ο ΑΔΑΜΑΣ ΞΕΝΟΥΔΑΚΗΣ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ
Μετά τους λόγους στη Βουλή του βουλευτή Γεωργίου Ξενουδάκη το βιβλίο περιλαμβάνει κείμενα:
α) Για τα Αφορώντα εις το δικαίωμα της εκλογής βουλευτού εκ του εν Μήλω κρατικού συνοικισμού του Δήμου Αδάμαντος.
β) Βασιλικό διάταγμα περί εκλογής του ιδίου βουλευτού Κρητών εκ του Δήμου Αδάμαντος.
γ) Εκθεση της επί της εξελίξεως των εκλογών επιτροπής
και δ) Απόφαση της Βουλής επί του έγκυρου της εκλογής και τα ονόματα των βουλευτών των υπερψηφισάντων σε σύνολο 161 βουλευτών από αυτούς εψήφισαν 108 ναι, 49 όχι και 4 αρνήθηκαν ψήφο με την εκλογή να θεωρείται έγκυρος και νόμιμη. Με συγχαρητήρια προς τον βουλευτή Γεώργιο Ξενουδάκη και με ευχές ´να εισέλθωσι μετ’ ολίγον στην Βουλή των Ελλήνων και οι αντιπρόσωποι της Κρήτης´.
Μια ευχή που άργησε (το 1913) να πραγματοποιηθεί…
Τώρα πνευματικοί αγώνες επιγενόμενοι εορτάζουμε φέτος τα 100 χρόνια της Ενωσης της Κρήτης με την Ελλάδα, αφού έγιναν τόσοι αγώνες στην Κρήτη πριν το 1821 και μετά και χύθηκε τόσο αίμα…
2013 ΕΟΡΤΑΣΜΟΙ ΚΑΙ ΝΕΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ…
Ομως, κατά τη γνώμη μας στους εφετινούς εορτασμούς της 100νταετηρίδος έπρεπε να αναφερθούν ουσιαστικά όλοι αυτοί οι αγώνες. Για να κλείσει ο κύκλος του εορτασμού με την ύψωση της σημαίας στο Φιρκά και να σηματοδοτηθούν νέοι αγώνες για νέα απελευθέρωση της Κρήτης από πολλές σύγχρονες δουλείες και καταναγκασμούς.
Ευτυχώς το βιβλίο Γεωργίου Ξενουδάκη (με τα τόσα ντοκουμέντα που περιέχει) κυκλοφόρησε από το κληροδότημα Γεωργίου Ξενουδάκη (με πρόλογο του δημάρχου Σφακίων Σήφη Λύκου) από το 2006…
Αλλά στα κρίσιμα σημεία αυτού του βιβλίου θα επανέλθουμε για να πληροφορηθούν οι αναγνώστες των ´Χ.Ν.´ πολλές αλήθειες. Για να πάρουν όμως κουράγιο οι αγωνιζόμενοι, έμψυχα για ανάδειξη των προλογισάντων όπως είναι.
