ΝΑΤΑΣΑ ΚΑΡΑΘΑΝΟΥ
ΑΠΕ-ΜΠΕ
Με εξαφάνιση κινδυνεύει η «αλεπουδίτσα», μία ελληνική φυλή μικρόσωμων σκύλων γνωστή ως «Αλωπεκίς», που εμφανίζεται από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα, σε μια αδιάσπαστη συνέχεια, σε μικρούς πληθυσμούς, σε όλη τη χώρα.
Την επισήμανση έκανε ο κτηνίατρος Σπύρος Χλειουνάκης ο οποίος μαζί με τους Α. Φούντα, Λ. Βαρούδη, Ζ. Αμπά και Α. Ράγκο, μελέτησαν τη συγκεκριμένη φυλή από το Φεβρουάριο του 2005 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2012 και παρουσίασαν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους στο 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Τεχνολογίας Ζωικής Παραγωγής που διεξάγεται στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της Zootechnia 2013.
Η «Αλωπεκίς» πιστεύεται ότι προέρχεται από ένα μικρόσωμο τύπο πρωτογόνων σκύλων, κοινό της Βαλκανικής χερσονήσου, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι προέρχεται από σκύλους παρίες. Εμφανίζεται στον Ελλαδικό χώρο με την παρουσία των προ-Ελληνικών φύλων και ειδικότερα με τους Πελασγούς. Ευρήματα υπάρχουν ήδη από τη μετα-παλαιολιθική εποχή στη Θεσσαλία. Οι αρχαίοι Έλληνες την αποκαλούσαν «Αλωπεκίς» (ομοιάζουσα με μικρή αλεπού) και απεικονίσεις του ζώου αυτού στην αρχαία ελληνική τέχνη είναι πολλές. Πέρα από τις απεικονίσεις που έχουν σχέση με τον μύθο, ακόμα πιο δημοφιλή είναι τα θέματα από την καθημερινή ζωή των αρχαίων Ελλήνων, η συντροφιά στο σπίτι, η φύλαξη στην αγροικία, τα παιχνίδια με τα παιδιά (αναπαραστάσεις σε αγγεία, αγάλματα, ειδώλια και νομίσματα).
´ΣΥΝΤΡΟΦΟΣ´ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΗ
Όπως καταγράφεται στη μελέτη, πρόκειται για μικρόσωμη φυλή, καθαρά αγροτικής, οικιακής χρησιμότητας και πολλαπλών καθηκόντων. Λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της προσωπικότητάς της, παραδοσιακά χρησιμοποιούνταν για το κυνήγι, ως φύλακας και θεωρούνταν πολύ καλό τσοπανόσκυλο.
«Αυτή η σημαντική φυλή αποτελούσε άριστο οικογενειακό σύντροφο στα αγροτικά και περιαστικά περιβάλλοντα. Οι κάτοικοι του νομού Σερρών γνωρίζουν ανέκαθεν την παρουσία των σκύλων αυτών από γενιά σε γενιά και αναφέρονται σε αυτήν με διάφορα τοπικά ονόματα (Αλεπουδίτσα, μπόμπης, μπουμπούδι κ.ά.). Οι σκύλοι αυτοί υπήρχαν πριν την εγκατάσταση των προσφύγων το 1922», ανέφερε ο κ. Χλειουνάκης.
Όπως τόνισε, λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά και της ιδιαιτερότητες της φυλής και δεδομένου ότι η μελέτη της δεν έχει αποτελέσει αντικείμενο έρευνας, κρίθηκε σκόπιμη η διερεύνηση της αλωπεκίδας. Σκοπός της έρευνας ήταν η αναζήτηση, η ανεύρεση και η καταγραφή φαινοτύπων, που ανταποκρίνονται στο μορφολογικό πρότυπο, στην περιοχή του Νομού Σερρών. Έτσι, κατεγράφησαν 58 σκύλοι που ανταποκρίνονταν στο μορφολογικό πρότυπο της φυλής και επιδιώχθηκε η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση ιδιοκτητών και κυνόφιλων των περιοχών σε μια προσπάθεια διατήρησης των υπαρχόντων πληθυσμών.
Άλλωστε, σύμφωνα με τον κ. Χλειουνάκη, οι Ελληνικές φυλές σκύλων, μαζί με τις Ελληνικές φυλές των άλλων ειδών αγροτικών ζώων, είναι μέρος του εθνικού πλούτου του ζωικού κεφαλαίου της χώρας και επομένως αποτελούν πολιτιστική εθνική κληρονομιά. «Γι? αυτό προκύπτει η αναγκαιότητα συστηματικής προσπάθειας για τη μελέτη, την καταγραφή, τη διάσωση και τη διάδοση των Ελληνικών φυλών σκύλων, κάτι που μπορεί να γίνει μόνο μετά την πιστοποίησή τους από την επιστημονική κοινότητα, τον Κυνολογικό Όμιλο Ελλάδος (Κ.Ο.Ε.) και τη Διεθνή Κυνολογική Ομοσπονδία (F.C.I.).
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟ ΚΑΙ ΦΙΛΙΚΟ ΣΚΥΛΙ
Η «αλεπουδίτσα» είναι σκύλος μικρόσωμος, συντροφικός, εργατικός, ακούραστος, με ευχάριστη διάθεση και μεγάλη ευφυΐα, πολύ εκπαιδεύσιμος. Έχει αυτοπεποίθηση και είναι εξωστρεφής, φιλικός, κοινωνικός, χαρούμενος. Προστατευτικός και στοργικός με τα άλλα ζώα του σπιτιού, αμείλικτος εχθρός των τρωκτικών, εργατικός, με έντονο κυνηγετικό και ποιμενικό ένστικτο και διάθεση για παιχνίδι. Θαρραλέος, πάντοτε έτοιμος για δράση, οξύνους, εναργής, άφοβος, ικανός να καλύπτει μεγάλες αποστάσεις ακούραστα, ταχύς, εύστροφος, προσαρμόσιμος, θετικός, αθλητικότατος και με αστραπιαίες αντιδράσεις, είναι, σύμφωνα με τον κ. Χλειουνάκη, ένας πολλαπλά χρήσιμος φίλος και συνεργάτης του ανθρώπου που ταιριάζει σε οποιοδήποτε περιβάλλον, αστικό ή υπαίθριο.
«Ελλοχεύει ωστόσο ο κίνδυνος εξαφάνισης και των τελευταίων πληθυσμών της φυλής καθώς οι φιλοζωικοί σύλλογοι, με τις μαζικές στειρώσεις σκύλων που κάνουν, συλλαμβάνουν και στειρώνουν φαινοτύπους Ελληνικών φυλών, αφαιρώντας πολύτιμο γενετικό υλικό από την τράπεζα της φύσης».
Συμπερασματικά, μέσα από την μελέτη, προτείνεται στους ειδικούς, προκειμένου να διαφυλάξουν τους υπάρχοντες ελάχιστους μεμονωμένους πληθυσμούς, να ενημερώσουν και να υποστηρίξουν την εκτροφή τους, ώστε να αυξηθεί ο αριθμός των καθαρόαιμων ζώων και να διασωθεί η φυλή. Παράλληλα, να δοθούν κίνητρα για την εκτροφή τους και να διδάσκονται στα σχολεία οι Ελληνικές φυλές σκύλων και άλλων αγροτικών ζώων, ως παρακαταθήκη εθνικής πολιτιστικής κληρονομιάς.
