» B’ άρθρο από το τέλος του βιβλίου του ´Η κρίση και η διέξοδος´
Γιώργος Κατρούγκαλος, συνταγματολόγος, Εκδοτικός Οίκος: Α.Α. Λιβάνη
καθηγητής Δημοσίου Δικαίου
Ενα κείμενο για ανιστόρητους, ανυπόμονους (αλλά και εθελόδουλους) που αναρωτιούνται πού πήγε το κλίμα της αγανάκτησης που γέμιζε τις πλατείες το καλοκαίρι του 2011.
Αλλά και με ´ρητορική´ αυτοδιερώτηση του συγγραφέα που λέει: ´Και, σε κάθε περίπτωση, υπάρχει ελπίδα ή μήπως είναι πράγματι ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΣ ο δρόμος των μνημονίων, όπως προσπαθούν εδώ και δύο χρόνια να μας πείσουν τα φερέφωνα του νεοφιλελευθερισμού;´ που προτάσσουν το δόγμα της Μάργκαρετ Θάτσερ ´There is no alternative´, δηλαδή ´δεν υπάρχει εναλλακτική λύση´.
Ομως αυτή η πολιτική που καταβαραθρώνει το επίπεδο ευημερίας των εργαζομένων και διαλύει κάθε είδος κοινωνικών δικαιωμάτων και εθνικής κυριαρχίας θα φέρει πλήρη καταστροφή με τη συνέχισή της. Γιατί, ήδη οι αριθμοί των αποτελεσμάτων είναι αμείλικτοι για την κοινωνική και εθνική οικονομική καταστροφή.
Με το περίφημο PSI να έχει ολοκληρώσει το έγκλημα για το χρέος μας, φορτώνοντας το κούρεμα στα Ασφαλιστικά Ταμεία, στους δημόσιους Οργανισμούς και στις Τράπεζες, με σκανδαλώδεις όρους ανακεφαλαιοποίησής τους. Χωρίς καμιά να βλαφτεί, όπως έγινε με τις Τράπεζες της Ισλανδίας που τις κλείσανε οι Αρχές της χώρας για να ενισχυθεί η λαϊκή αντοχή με απόρριψη της προσφυγής (2 φορές) για την είσοδο του μικρού, αλλά δυναμικού, αυτού κράτους στη μνημονιακή ανελευθερία.
Αντίθετα εμείς οδηγηθήκαμε σ’ αυτόν τον τρομερό καταναγκασμό, αφού αποτελούσε κοινό μυστικό από την αρχή ότι το χρέος της χώρας δεν ήταν βιώσιμο. Τώρα, όμως, με τόσους εκβιασμούς, αναποφασιστικότητες, λάθη κ.λπ. η Ελλάδα ´κοιλοπονά´ για να γεννηθεί το τέρας μιας ανεπιθύμητης χρεοκοπίας, αν δεν απεμπλακούμε από τους συνεχείς εκβιασμούς των μνημονίων κι αν παράλληλα δεν αλλάξουν ριζικά οι πολιτικές, αλλά και αν δεν επιδοθεί όλος ο λαός σε έναν αγώνα για διέξοδο από την κρίση.
Δεσμεύτηκα στο προηγούμενο κείμενό μου να καταθέσω μερικά σημαντικά αποσπάσματα καθοριστικής σημασίας για την τραγωδία που βιώνουμε της τωρινής ελληνικής μας κρίσης από το κείμενο (10 σελίδων) με το οποίο ολοκληρώνει το βιβλίο του ´Η Κρίση και η διέξοδος´ ο συνταγματολόγος, καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο, Γιώργης Κατρούγκαλος.
Τίτλος του κειμένου αυτού είναι: ´Αντί για επίλογο, σύντομος πρόλογος σε όσα έρχονται´. Σ’ αυτό το αποκαλυπτικό και θαρραλέο κείμενο ο καθηγητής ευρείας συναίσθησης και ευθύνης προτάσσει το απόσπασμα (που παραθέτουμε) από την επιστολή, π. Ευδοξίου Ρητόρι, του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, στην οποία σ’ αυτό το απόσπασμα η λέξη Λαός έχει αντικατασταθεί με τη λέξη ´Θεός´, η οποία υπάρχει στο πρωτότυπο κείμενο του μεγάλου ιεράρχη, πατέρα και ποιητή Γρηγορίου του Θεολόγου. Ομως, ο καθηγητής Κατρούγκαλος που είναι βαθύς γνώστης της αρχαίας και της αλεξανδρινής και της νεοελληνικής γλώσσας μας καθώς και γνώστης της τρισχιλιετούς γραμματείας μας, θεώρησε αναγκαίο να απαλλάξει τον Θεό από την ευθύνη της βαρύτατης κρίσης και να τοποθετήσει τη λέξη Λαός (όχι γιατί φταίει για τη σημερινή μας κατάντια, αλλά γιατί… μένει αργός, αδρανής για όλα όσα κακά δημιουργεί η κρίση).
ΦΥΓΑΝΕ ΤΑ ΚΑΛΑ, ΓΥΜΝΑ ΤΑ ΚΑΚΑ ΜΑΣ ΕΞΟΥΘΕΝΩΝΟΥΝ
Το σπουδαίο αυτό απόσπασμα που προτάσσει ο καθηγητής Γ. Κατρούγκαλος έχει τα κάτωθι:
«Ἔρρει τά καλά, γυμνά τά κακά, ὁ πλοῦς ἐν νυκτί, πυρσός οὐδαμοῦ, Λαός καθεύδει;».
Δηλαδή: «Εφυγαν (ή χάθηκαν) τα καλά, γυμνά είναι τα κακά, το ταξίδι σε νύκτα, φως από πυρσό πουθενά και ο (λαός) Θεός κοιμάται;».
Αμέσως, μετά ο καθηγητής αρχίζει το κείμενό του με το διερώτημα που μπορεί να υποβληθεί από πολλούς ´κοιμώμενους´ πολίτες, γράφοντας: ´Οι ανιστόρητοι, οι ανυπόμονοι (αλλά και οι εθελόδουλοι) αναρωτιούνται πού πήγε το κλίμα της αγανάκτησης που γέμιζε τις πλατείες του 2011; Μήπως ξοδεύτηκε η ορμή των μαζικών κινητοποιήσεων της διετίας με την εκτόνωση των διπλών εκλογών;´. Για να διερωτηθεί και ο ίδιος γράφοντας: ´Και σε κάθε περίπτωση υπάρχει ελπίδα ή μήπως είναι πράγματι μονόδρομος ο δρόμος των μνημονίων όπως προσπαθούν εδώ και πάνω από δύο χρόνια να μας πείσουν τα φερέφωνα του νεοφιλελευθερισμού;´.
Η Μάργκαρετ Θάτσερ είχε κερδίσει το προσωνύμιο ΤΙΝΑ, από τα αρχικά της αγγλικής φράσης ´There is no alternative´, δηλαδή ´δεν υπάρχει εναλλακτική λύση´. Το γιατί είναι προφανές. Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές, επειδή καταβαραθρώνουν το επίπεδο ευημερίας των εργαζομένων και διαλύουν κάθε είδους κοινωνικά δικαιώματα, είναι από τη φύση τους αποκρουστικές που δεν μπορεί να επιλεγούν παρά μόνο ως ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΗ οδός αποφυγής μιας ανείπωτης καταστροφής, η οποία ουδέποτε, βέβαια, περιγράφεται με ακρίβεια.
ΑΔΙΕΞΟΔΗ Η ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΜΑΣ ΜΕ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΣΥΝΕΧΙΣΗΣ ΤΗΣ;
Την ίδια τακτική ακολουθούν και στη χώρα μας οι τελευταίοι ´μοϊκανοί´ των μνημονιακών πολιτικών. Τώρα πια που καίγονται και οι τελευταίες εφεδρείες του συστήματος, ακούμε συνεχώς για την ´κατάρα´ και την ´κόλαση´ που μας περιμένουν, αν επιλέξουμε μια άλλη πολιτική, αντί για τη συνέχιση της αδιέξοδης υπερχρέωσης της χώρας. Ομως, η αλήθεια είναι ότι ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ θα είναι η συνέχιση της ίδιας αποτυχημένης συνταγής.
Γιατί οι πολιτικές του μνημονίου δεν είναι μόνο άδικες και αντικοινωνικές, αλλά και βαθύτατα αναποτελεσματικές. Μάλιστα εάν συνεχιστούν, θα οδηγήσουν τελικά σε άτακτη χρεοκοπία, στην οποία θα βρεθούμε άκοντες, χωρίς να την έχουμε εμείς οι ίδιοι επιλέξει, με την οικονομία διαλυμένη και το κοινωνικό κράτος κατεδαφισμένο.
Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι:
2010 – 2011 οι περικοπές συντάξεων και μειώσεις μισθών διαμορφώθηκαν σε 16,2 δισ. ευρώ (8% του Α.Ε.Π.).
Η ανεργία εκτοξεύτηκε στο 23%.
Η οικονομία συρρικνώθηκε (σωρρευτικά) στο 25%.
Ομως, όλα αυτά μείωσαν το χρέος· όχι! Συνέβη το αντίθετο… που, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του σχεδίου του προϋπολογισμού, το δημόσιο χρέος θα φτάσει τα 346,2 δισ. έναντι 346,6 το 2012. Ενώ το ελληνικό χρέος πριν από τις ´διασώσεις´ μας ήταν 310 δισ.
ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΩΦΕΛΗΣΕ ΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ, ΓΑΛΛΙΑΣ, ΕΛΒΕΤΙΑΣ
Τώρα, τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα ως προς τη δομή του χρέους, δεδομένου ότι τα 3/4 τα οφείλουμε σε κράτη και διεθνείς Οργανισμούς.
Ομως, πριν από το πρώτο πακέτο στήριξης οι οφειλές μας ήταν εξ ολοκλήρου προς ιδιώτες. Κι ακόμα, σήμερα, το δημόσιο χρέος μας διέπεται κατά το μεγαλύτερο τμήμα του από το αγγλικό δίκαιο σε αντίθεση με το 2010 οπότε ρυθμιζόταν κατά 90% από το ελληνικό δίκαιο.
Για να φθάσουμε στο σημείο με το πρώτο μνημόνιο απλώς να βοηθηθούν οι γερμανικές, γαλλικές και ελβετικές τράπεζες να απαλλαγούν από το μεγαλύτερο τμήμα των ελληνικών ομολόγων που είχαν στα χέρια τους με εντελώς ενδεικτική την αναφορά (του αμερικανικού πρακτορείου Bloomberg) ´ότι μόνο το 2011 η γερμανική τράπεζα Commerzbank μείωσε την έκθεσή της σε ομόλογα Ελλάδας κατά 70% και η γαλλική BNP Ρατίβαλ κατά 61%´.
ΜΕ ΤΟ PSI ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΗΚΕ ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ
Συνέχεια (στη σελίδα 299) ο καθηγητής Γ. Κατρούγκαλος αναφέρει τις καταστροφικές συνέπειες του περίφημου PSI γράφοντας: ´Με αυτό φορτώθηκε ουσιαστικά όλο το πολυδιαφημισμένο «κούρεμα» του χρέους μας στα ελληνικά Ασφαλιστικά Ταμεία και στους δημόσιους Οργανισμούς, αλλά και στις ελληνικές τράπεζες, βέβαια, οι οποίες όμως αποζημιώθηκαν και με το παραπάνω με τους σκανδαλώδεις ευνοϊκούς όρους της ανακεφαλαιοποίησής τους, χωρίς ούτε ένας τραπεζίτης να χάσει τον έλεγχο της τράπεζάς του. Εν τω μεταξύ το δεύτερο μνημόνιο επιταχύνει το ξεπούλημα της χώρας με τις διαβόητες «διαρθρωτικές αλλαγές» και τις ιδιωτικοποιήσεις, οι οποίες συνεπάγονται μεταβίβαση στρατηγικών τομέων της οικονομίας σε ξένα χέρια, ιδίως γερμανικά´.
ΤΟ ΧΡΕΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟ ΟΥΤΕ ΤΟ 2020 ΑΚΟΜΑ ΚΙ ΑΝ ΕΞΩΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΤΟ Α.Ε.Π. ΦΘΑΣΕΙ ΣΤΟ 120%
Αυτό, τούτο το γεγονός, όπως υποστηρίζει ο καθηγητής Γ. Κατρούγκαλος (τέλος σελ. 299) ήταν κοινό μυστικό μεταξύ όλων των αναλυτών. Για να τονίσει την ανάγκη μιας νέας γενναίας αναδιάρθρωσης του χρέους μας τουλάχιστον κατά 60 – 70% ακόμα και σήμερα που το ελληνικό χρέος βρίσκεται σε χέρια κρατών, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Αυτή όμως η αναδιάρθρωση θα συμβεί αναπόφευκτα είτε με όρους που συμφέρουν τους δανειστές -όπως το PSI- είτε με όρους που συμφέρουν τη χώρα. Ομως το Διεθνές Δίκαιο επιτρέπει κάτι τέτοιο με την επίκληση ανάγκης και με μονομερή κυριαρχική πράξη του κράτους, εάν οι πιστωτές δεν συναινέσουν σε ένα αμοιβαία ευνοϊκό ΟSI (Official Sector Involvement).
ΚΑΤΑΛΥΕΙ ΤΟ Δ.Ν.Τ. ΤΙΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΕΣ
Από εδώ και πέρα ο καθηγητής Γιώργος Κατρούγκαλος επισημαίνει πως ´ό,τι είναι νομικά δυνατό δεν είναι και πολιτικά εύκολο. Οπως στην περίπτωση της Αργεντινής, η οποία παρά το «κούρεμα» του χρέους της κατά 70% επέστρεψε στο Δ.Ν.Τ. το σύνολο του χρέους που είχε λάβει… Γιατί το Δ.Ν.Τ. εκβιάζει πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά με αποσταθεροποιήσεις και αναστατώσεις οικονομιών και χωρών, όπως έγινε με τη Νότια Κορέα, που το Δ.Ν.Τ., λίγο πριν από τις εκλογές σ’ αυτή τη χώρα, αρνήθηκε να αποδεσμεύσει τα χρήματα της επόμενης δόσης εξαναγκάζοντάς τους 14 αρχηγούς των κομμάτων να δηλώσουν γραπτά ότι θα στήριζαν όλα τα μέτρα της συμφωνίας, πράγμα που το πέτυχαν. Με αποτέλεσμα την ημέρα που υπογράφτηκε η συμφωνία να ανακηρυχτεί «ημέρα εθνικού πένθους».
Η ίδια εκβιαστική συνταγή του Δ.Ν.Τ. εφαρμόστηκε μετά τον διορισμό της κυβέρνησης Παπαδήμου, που υποχρεώθηκαν (εκτός από τα κόμματα της Αριστεράς), τα άλλα κόμματα που στήριζαν αυτή την κυβέρνηση να υπογράψουν… Χωρίς, όμως, εδώ να ανακηρυχτεί καμιά ημέρα ως μέρα «εθνικού πένθους», γιατί η χώρα έχασε την εθνική κυριαρχία της´.
ΤΟ ΜΕΓΑ ΘΑΡΡΟΣ ΤΗΣ ΙΣΛΑΝΔΙΑΣ
Τέλος, ο Γ. Κατρούγκαλος τονίζει ότι το σημαντικότερο για τη χώρα μας είναι η απαλλαγή της από το χρέος της με παράλληλο εκ βάθρων αναπροσανατολισμό του παραγωγικού μοντέλου της χώρας για να υπάρξει ανάπτυξη με ενεργοποίηση όλων των πολιτών που πρέπει να αποτινάξουν από τα βλέφαρά τους τον μοιραίο εφησυχασμό με την προσδοκία της αναγέννησής μας από τις καταστροφικές ´δόσεις´ των μνημονίων.
Τελειώνει ο καθηγητής τη μαχητική διατύπωση απόψεών του για ´διέξοδο από την κρίση´ με αναφορά του στο τολμηρό παράδειγμα της Ισλανδίας που απέρριψε δύο φορές με δημοψήφισμα τους εκβιασμούς των δανειστών της κατακτώντας με αγώνες την ισλανδική ανεξαρτησία.
