Κορνήλιος Καστοριάδης Εκδόσεις ´Στάσει Εκπίπτοντες´
Μετάφραση: Μιχάλης Τσούτσιας
Μικρά ´πυρηνικής´ ισχύος και καθοριστικής σημασίας κείμενα του μεγαλύτερου σύγχρονου Ελληνα (στη Γαλλία) στοχαστή με διεθνή απήχηση του Λόγου, της σκέψης και της πνευματικής αγωνιστικότητάς του. Για αυτονομία κοινωνιών, λαών και ατόμων, για ουσιώδη ελευθερία, για κοινωνική και οικονομική ισότητα με κατάλυση της τρομακτικής ανισότητας που ουσιαστικά αφανίζει τη σύγχρονη ανθρωπότητα.
Επιβάλλει την ανελευθερία και σαπίζει τη Δημοκρατία, σε βάρος της αληθινής Δημοκρατίας που πλέον είναι εφικτή στη Νέα στυγνή – αντιδημοκρατική πραγματικότητα της χώρας μας και του κόσμου μας που ήδη βρίσκεται σε έσχατη απόγνωση, τρόμο και αποδυνάμωση.
Ενώ προβάλλει απαιτητή η ανάγκη για μεγάλο Παγκόσμιο Δημοκρατικό Κίνημα.
Καπιταλισμός και ελευθερία αποτελούν διαρκώς μια ´ανάρμοστη σχέση´, τίτλος που έδωσε σε πρόσφατο βιβλίο του ο σημαντικός Ελληνας διανοούμενος, καθηγητής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο στο Παρίσι και προλαλών για όλα όσα επισυμβαίνοντα δεινά στη χώρα μας και τον κόσμο από τη δεκαετία του 1970 – 80 ως σήμερα.
Ο ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗΣ ΟΤΑΝ ΠΗΓΕ ΣΤΗΝ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ…
Γι’ αυτό το μείζονος σημασίας θέμα ασχολήθηκε σε βάθος ο διάσημος Ελληνας στοχαστής Κορνήλιος Καστοριάδης τόσο στα γνωστά μεγάλα έργα του, όπως και στους δοκιμιακούς λόγους του, τις διαλέξεις του και άλλα κείμενά του, στις συνεντεύξεις του και κείνες τις πολύτιμες αναζητήσεις του ο κοινωνιοφιλόσοφος Κορνήλιος Καστοριάδης σε μια σημαντική διάλεξή του που την έκαμε στο Πανεπιστήμιο της Αργεντινής στην πρωτεύουσα Μπουένος Αϊρες που τον ανακήρυξε επίτιμο διδάκτορα τον Σεπτέμβρη του 1993.
Σε πολύ δύσκολη περίοδο της Αργεντινής, πολιτικά και κοινωνικά. Με δεινή οικονομική κρίση λόγω της οποίας αναμίχθηκε στη χώρα το Δ.Ν.Τ., για να δημιουργηθεί μια ιδιαίτερα επικίνδυνη αποδόμηση της συνολικής λειτουργίας της χώρας.
ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΗ ΜΙΑ ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ;
Τίτλος αυτής της διάλεξης ήταν: ´Η δυνατότητα μιας αυτόνομης Κοινωνίας´.
Τίτλος που σκόπευσε στη δυνατότητα της δημιουργίας μιας ´Αυτόνομης Κοινωνίας´ όπως την ονόμαζε χαρακτηριστικά ο ίδιος.
Σ’ αυτή τη δυνατότητα ύπαρξης και λειτουργίας, αυτόνομης κοινωνίας, ο Κορνήλιος Καστοριάδης πρόσθετε τον υπότιτλο: ´To ζήτημα της Δημοκρατίας για την κατάκτηση μιας πραγματικής ελευθερίας και όχι ψευδεπίγραφης, όπως αυτή λειτουργεί μέσα στον καπιταλισμό, στις απάνθρωπες εκφράσεις, στις πολιτικές εφαρμογές του.
ΜΕ ΨΕΥΔΟΕΛΕΥΘΕΡΙΕΣ ΞΕΓΕΛΟΥΝ ΤΟΥΣ ΛΑΟΥΣ
Οπως αυτός έχει πραγματωθεί από την εποχή (ιδιαίτερα της αποικιοκρατίας), ενώ οι αποικιοκρατικές δυνάμεις που επιβάλλανε την καπιταλιστική, υπερεκμεταλλευτική, εξάρτηση και ανελευθερία λειτουργούσαν με κοινοβουλευτικά (βασιλικά ή αβασίλευτα) πολιτεύματα στο όνομα της αντιπροσώπευσης της Δημοκρατίας των μεγάλων επιτεύξεων και των μεγάλων δουλοπαροίκων… μέσα σε ετερόνομες (αντί αυτόνομες) κοινωνίες. Αφήνοντας κάποιες μικρές ελευθερίες στους λαούς των δικών τους κυρίαρχων χωρών, αλλά και κάποιες ελάχιστες ελευθερίες στους επικυριαρχούμενους λαούς που εστερούντο μιας ´Αυτόνομης Κοινωνίας´.
Μια διάλεξη, λοιπόν, για τη ´Δυνατότητα μιας Αυτόνομης Κοινωνίας´ και δύο συνεντεύξεις του Κορνήλιου Καστοριάδη στη Λατινική Αμερική (Αργεντινή) σε μια εξαιρετικά δύσκολη 10ετία του 1990 – 2000 τόσο για την Αργεντινή, όσο και για την πολύπαθη Νότια Αμερική των μεγάλων εκμεταλλεύσεων και καταδυναστεύσεων.
ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Οι δύο συνεντεύξεις είχαν τίτλους τους εξής και δημοσιεύτηκαν σε δύο έντυπα
α. Συζήτηση για σύγχρονη πραγματικότητα
(δημοσιεύτηκε στη Μεξικανική πολιτική επιθεώρηση ´ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΙΚΑ´, τεύχος 8, 1998).
β. ´Κορνήλιος, Ο Ελληνας´, συνέντευξη με Καστοριάδη στη Ρολάντο Γκράνια, με δημοσιεύσεις στη σελίδα 12 της εφημερίδας Μπουένος Άιρες, 5 Σεπτεμβρίου 1993.
Η διάλεξη καθώς και οι δύο συνεντεύξεις κυκλοφόρησαν πρόσφατα σε βιβλίο αισθητικής αρτιότητας 60 σελίδων από τις εκδόσεις ´Στάσει Εκπίπτοντες´ σε μετάφραση των κειμένων από τα ισπανικά από τον Μιχάλη Τσούτσια, με επιμέλεια κειμένων Φωτεινής Τσαλούχου και Σπύρου Κουρούκλη, αλλά και με συνεργασία επί των κειμένων της Ζωής Καστοριάδη…
Η ΕΠΕΛΑΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΟΥ ΚΟΜΦΟΡΜΙΣΜΟΥ
Σ’ αυτά τα κείμενα ο Καστοριάδης έκφραζε μια περιεκτική παρουσίαση της σκέψης του για την κοινωνική και ατομική αυτονομία για τις οποίες αγωνίστηκε ως το τέλος της ζωής του παρά την επέλαση -όπως αναφέρεται στο εκδοτικό σημείωμα- του γενικευμένου κομφορμισμού και της συνεπαγόμενης αποσύνθεσης του πληθυσμού. Επιμένοντας να τονίζει ότι ο μετασχηματισμός της κοινωνίας προς την κατεύθυνση της πραγματικής ελευθερίας και της ισότητας είναι δυνατός.
Ομως, ο ίδιος ο Καστοριάδης σε 12 γραμμές σ’ αυτά τα κείμενα αναφερόμενος στη σύγχρονη εποχή είπε: ´Στη σημερινή εποχή κηρύσσεται πανηγυρικά ο θρίαμβος του καπιταλισμού, όμως πιστεύω ότι όταν κατακάτσει ο κουρνιαχτός από τα συμβάντα, τότε θα παρατηρήσουμε ότι τα βαθύτερα ζητήματα εξακολουθούν να είναι άλυτα, ότι η φιλελεύθερη καπιταλιστική κοινωνία βυθίζεται και μαζί μ’ αυτήν ολόκληρη η ανθρωπότητα, που διατρέχει τον κίνδυνο να υποστεί μια μη αναστρέψιμη καταστροφή. Δεν μπορεί να υπάρξει άλλη διέξοδος από το να αφυπνιστούν οι άντρες και οι γυναίκες της Γης και να αποφασίσουν να πάρουν την τύχη στα χέρια τους. Να οικειοποιηθούν δηλαδή ένα πρόταγμα κοινωνικής και ατομικής αυτονομίας.
Δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι αυτό θα συμβεί, αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε άλλο παρά να εργαστούμε για να αφυπνιστούν…
ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΥΠΕΡΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΚΥΒΕΥΣΕΙΣ
Ομως αυτές οι λίγες γραμμές εκφράζουν από τότε (αλλά και από τις προηγούμενες σκέψεις του Κορνήλιου Καστοριάδη) τις απόψεις του για το συνολικό αδιέξοδο του εκμεταλλευτικού στην ουσία καπιταλισμού καθώς και την κριτική του για τις ουσιώδεις Μαρξιστικές σκέψεις.
Την οποία τόσο αλλοίωσαν με Μαρξιστικές επιβολές και διαβολές οι Λενιστικές υπερεξουσιαστικές υπερβάσεις του Μαρξιστικού Λενιστικού δικτατορισμού και του φρικώδους δολοφονικού Σταλινικού ολοκληρωτισμού.
Ευρύτερα (αποσπασματικά) αναφερόμαστε σε καίρια σημεία της διάλεξής του μέσα από την οποία από τότε καθοριστικά είπε για τα εφιαλτικά σύγχρονα δεινά στην Ευρώπη, στον κόσμο και στη χώρα μας για να πει στο πρώτο μέρος της διάλεξής του που έχει τίτλο ´Καπιταλισμός και ελευθερία´ και τα κάτωθι: ´Αλήθεια, τι είναι αυτή η περίφημη Δημοκρατία Δυτικού τύπου. Μα, τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο από την εξουσία του Λαού… Ομως είναι επαίσχυντη υποκρισία να λέμε σήμερα ότι υπάρχει κάποια χώρα σ’ αυτόν τον πλανήτη που ο λαός έχει την εξουσία´.
Η ΕΠΕΛΑΣΗ ΤΗΣ ΑΣΗΜΑΝΤΟΤΗΤΑΣ
´Ζούμε σε ένα σύστημα γραφειοκρατικού καπιταλισμού με πολιτικά στην πλειονότητά της και στην «καλύτερη» των περιπτώσεων φιλελεύθερων ολιγαρχιών.
Χωρίς να υπάρχει ισότητα των πολιτών και πραγματικές ελευθερίες.
Γιατί βασικά υπάρχει τεράστια ανισότητα. Με επίκεντρο την οικονομία και κατά συνέπεια την οικονομική εξουσία που μεταφράζεται σε πολιτική, με χειραγώγηση της κοινής γνώμης από τους ιδιοκτήτες των Μέσων Ενημέρωσης…
Για να οδηγηθούμε στην επέλαση της ασημαντότητας. Με ασήμαντες πολιτικές οντότητες που έχουν οδηγηθεί στην ελευθερία της κατανάλωσης. Στη δόξα του πλούτου και της κοινωνικής επιβολής.
Με απλωμένη τη φτώχεια των πολλών (ιδιαίτερα τώρα που το γεγονός αυτό γίνεται εφιάλτης, παγκόσμια), όπου τα 5/6 της ανθρωπότητας ζουν σε συνθήκες άκρατης φτώχειας. Μέσα σε μια κατάσταση που θα σήμαινε το τέλος της ψευτοΔημοκρατίας και της παγκόσμιας κοινότητας.
Ομως υπάρχει το πρότυπο της Αμεσης Αθηναϊκής Δημοκρατίας με απαιτητό ένα δημοκρατικό Κίνημα για μια αληθινή Δημοκρατία του Λαού και όχι των σφετεριστών της.
Ομως, σ’ αυτό το μεγάλο θέμα, σε ώρα που η Δημοκρατία έχει γίνει τραγικός καταναγκασμός των λαών και των πολιτών, θα συνεχίσουμε με δεύτερο κείμενο του Κορνήλιου Καστοριάδη.
