3η γνώμη

´Σχέδιο Ατσεσον´ και Καστελόριζο
Με τα Κυπριακά γεγονότα των τελευταίων ημερών και με όσα εγράφησαν περί δεσμεύσεως με το μνημόνιο της τρόικας των εσόδων των υδρογονανθράκων του οικοπέδου 12 της Κυπριακής Α.Ο.Ζ. καθώς και με τις ανακοινώσεις της ελληνικής κυβέρνησης για τα θετικά κοιτάσματα του φυσικού αερίου στην περιοχή του Ιουνίου και νότια της Κρήτης, ανεφύη ξανά το θέμα Καστελόριζο.
Στην περιοχή αυτή υπάρχουν διάσπαρτα ελληνικά νησάκια, που αποτελούν μαζί με το Καστελόριζο καθοριστική σημασία για τη διαμόρφωση της ελληνικής Α.Ο.Ζ. Ο κ. Νταβούτογλου δεν παραλείπει κάθε φορά να επαναφέρει στην επικαιρότητα το Καστελόριζο. Και τούτο διότι υποστηρίζει ότι το Καστελόριζο και οι περί αυτό νησίδες δεν ανήκουν στο Αιγαίο, αλλά στην Ανατολική Μεσόγειο, επικάθονται επί της τουρκικής υφαλοκρηπίδας και ως εκ τούτου ούτε δική τους υφαλοκρηπίδα διαθέτουν ούτε Α.Ο.Ζ. Σ’ αυτό δεν συμφωνεί η ελληνική πλευρά με αποτέλεσμα να υπάρχουν αγεφύρωτες διαφωνίες μεταξύ των δύο γειτόνων. Κατ’ ακολουθίαν οι αιτιάσεις της Τουρκίας αποκλείουν δυνατότητα οριοθέτησης της ελληνικής Α.Ο.Ζ., που γειτνιάζει με την Α.Ο.Ζ. της Κύπρου και της Αιγύπτου, διότι θα παρεμβάλλεται η Τουρκία.
Το αγκάθι Καστελόριζο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις είχε απασχολήσει τη διεθνή κοινότητα στο πρόσφατο παρελθόν με το ´Σχέδιο Ατσεσον´ το 1964 για τη λύση του Κυπριακού μετά τις συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου επί Κων. Καραμανλή. Τον Ιούλιο του 1964 με πρωθυπουργό τον Γ. Παπανδρέου και αναπληρωτή υπουργό Συντονισμού τον Ανδρέα, εξελίσσοντο τα γεγονότα στην Κύπρο με μεγάλη ταχύτητα. Τότε την ένωση υπεστήριζε ο Τζόνσον, ο πατήρ και ο υιός Παπανδρέου, ο ελληνικός λαός και η πλειοψηφία των Κυπρίων όπως εξιστορεί στο βιβλιού του ο Ανδρέας ´Η Δημοκρατία στο Απόσπασμα´.
Ομως το τραπεζικό κατεστημένο βρήκε την ευκαιρία της ανόδου στην εξουσία της Ενώσεως Κέντρου και έπεισε τον Μακάριο να τορπιλίσει τη συμφωνία της Ζυρίχης. Ετσι πριν καλά – καλά εδραιωθεί η Εθνική Φρουρά, που με θυσίες μεταφέρθηκε στην Κύπρο, ο Μακάριος εδημιούργησε τα γεγονότα στον Πενταδάκτυλο και έφερε Ελλάδα και Κύπρο σε κατάσταση έκρηξης πολέμου. Τότε επενέβη ο Τζόνσον και εκάλεσε στον Λευκό Οίκο τους ενδιαφερομένους σε σύσκεψη, αποφασισμένος αφενός να αποτρέψει τη σύγκρουση δύο κρατών – μελών του ΝΑΤΟ και αφετέρου να βάλει τις βάσεις της ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα υπό έναν όρον: Να παραχωρηθεί στην Τουρκία όχι πλέον ένα νησί, όπως είχε συμφωνηθεί στη Ζυρίχη, αλλά να της δοθεί στην Καρπασία ένα τμήμα εκ 4,2% της έκτασης της Κύπρου προς ενοικίαση για 50 χρόνια. Ετσι διορίστηκε ως διαμεσολαβητής εκπρόσωπος του Ο.Η.Ε. ο Φινλανδός Τουομνόγια και ανετέθη στον Ντον Ατσεσον να προτείνει λύση για την ένωση με το ´περιώνυμο´ αμφίσημο και αδιευκρίνιστο Σχέδιο ´Ατσεσον´.
Τις προτάσεις Ατσεσον έδωσε στη δημοσιότητα ο διπλωματικός σύμβουλος του Γ. Παπανδρέου πρέσβης Ε.Τ. Ιωάννης Σωσσίδης, που μετείχε της ελληνικής αντιπροσωπίας στη Γενεύη. Ο Ατσεσον, όμως, επανέφερε στο σχέδιό του τις διεκδικήσεις των Τούρκων, αν όχι τη Ρόδο, αλλά δύο ή τριών μικρότερων νησίδων περιλαμβανομένου και του Καστελόριζου, σε αντάλλαγμα των εξουσιών που θα έχαναν στην Κύπρο.
Ο Παπανδρέου δεν είχε συμφωνήσει με τον Τζόνσον, δεν είχε δεχθεί το ´Σχέδιο Ατσεσον´ ούτε ήτο δυνατόν να σκεφτεί καν τον ακρωτηριασμό της Ελλάδος με εδαφικές παραχωρήσεις που περιελάμβανε. Αρα δεν πρέπει να ευσταθεί το υπάρχον ότι ελέχθη απ’ τον Παπανδρέου, όταν εγύριζε από τις Η.Π.Α., αρνηθείς το ´Σχέδιο Ατσεσον´ ότι ´μας εχάριζαν μια πολυκατοικία και δεν τη δεχθήκαμε, γιατί ζητούσαν το ρετιρέ´. Η Ενωση δεν έγινε, όχι υπαιτιότητι της Ελλάδος, αλλά λόγω του ανθενωτικού Μακαρίου, της τουρκικής αδιαλλαξίας και του ακρωτηριαστικού ´Σχεδίου Ατσεσον´.
Στη διεθνή διπλωματία υπερισχύουν στρατηγικά σχέδια συνήθως συνωμοτικά. Δεν θεωρώ τυχαίο ότι της ελληνικής κρίσεως επακολούθησε η κυπριακή. Με την ανακάλυψη των κοιτασμάτων στην περιοχή εξυφαίνονται σχέδια, όχι επώνυμα, όπως του Ατσεσον, αλλά αφανή, καμουφλαρισμένα έτσι που κάποια στιγμή θα προκύψουν γεγονότα τετελεσμένα και όποιος αντέξει μετά τον εδαφικό του ακρωτηριασμό!