Πωλ Λαφάργκ Εκδόσεις: ΠΑΝΟΠΤΙΚΟΝ
Μετάφραση: Κώστας Δεσποινιάδης
Ενα βιβλίο γραμμένο από τον γαμπρό του Μαρξ, που είχε παντρευτεί την κόρη του Λάουρα και είχε ακολουθήσει τη μαρξιστική αντίληψη, για την οποία προμάχησε και με ενεργό συμμετοχή του στην παγκόσμια συνάντηση της Δεύτερης Διεθνούς.
Ομως, αυτός ως στοχαστής, αγωνιστής και συγγραφέας έγραψε το βιβλίο (που τον έκαμε διάσημο) με τίτλο ´Το δικαίωμα στην τεμπελιά´. Εγραψε όμως και εμβριθή δοκίμια με πρόβλεψη της ´Χρεοκοπίας του καπιταλισμού´, με πρόβλεψη νίκης του κομμουνισμού και του προλεταριάτου, με βαθιά ανάλυση των αδυναμιών και των βαρύτατων ανομιών του εκμεταλλευτικού κεφαλαίου, το οποίο ο ´άγριος´ καπιταλισμός επέβαλε διεθνώς αποκλειστικά βιομηχανικά, πολιτικά, ακόμα και πολιτιστικά.
Ομως, αντί να χρεοκοπήσει ο ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ (λόγω εγκληματικής διάψευσης του κομμουνιστικού ονείρου), θριάμβευσε, μέσω του υλιστικού και φαινομενικά ελευθεριακού του ΟΝΕΙΡΟΥ, με πολλές μεταμορφώσεις ως την πτώση του Σοβιετικού (εφιαλτικά καταναγκαστικού) καθεστώτος, το οποίο προσαρμόστηκε στα δυτικά πρότυπα της ελεύθερης αγοράς, κυρίως στον ευρωπαϊκό χώρο.
Για να δημιουργήσει μια νέα υπερ-τάξη Ρώσων ολιγοκρατών, οι οποίοι με δυτικούς τρόπους τρομοκράτησης, εκμεταλλεύονται και επιβάλλουν στο νέο ρωσικό κράτος τους γκαγκστερικούς τρόπους και τις μεθόδους της εκμετάλλευσης των ευρωπαϊκών δυτικών χωρών.
Ομως όσο κι αν ο Λαφάργκ προέβλεψε πριν ακόμα από τη ρωσική επανάσταση, την πτώση του καπιταλισμού, θα μείνει στη θύμηση του παγκόσμιου ´δραματολογικού´ ημερολογίου ως ο άνθρωπος που αυτοκτόνησε -μαζί με τη γυναίκα του, την κόρη του Μαρξ, τον Νοέμβρη του 1911 σε ηλικία 69 χρόνων- για να μην φθάσουν να ξεπέσουν στην ανθρώπινη κατάρρευση από… γηρατειά.
Η πράξη τους ήταν προαποφασισμένη και η πραγματοποίησή της έγινε ´εν ψυχρώ´ με μια ένεση κυανίου. Σήμερα, όμως, με τη σύγχρονη νεοκαπιταλιστική εκμετάλλευση πόσες χιλιάδες ανδρών – γυναικών, σε όλες τις ηλικίες, αυτοκτόνησαν και θα συνεχίσουν να αυτοκτονούν από τη φοβερή κατάσταση που δημιούργησε ο άγριος σημερινός καπιταλισμός;
´Η Χρεοκοπία του Καπιταλισμού´ ήταν μια ´προφητεία´ ενός δοκιμίου που το έγραψε (1η έκδοση Μάρτιος 2013 στην Ελλάδα) ο γαμπρός του Μαρξ, ο γνωστός διεθνώς και διαχρονικά Πωλ Λαφάργκ, που γεννήθηκε το 1842 και αυτοκτόνησε μαζί με τη γυναίκα του Λάουρα με ηθελημένη και προγραμματισμένη την αυτοκτονία τους πριν να γίνουν 70 χρονών, αφήνοντας ένα σημείωμα στο οποίο έγραφε μεταξύ άλλων και τα εξής: ´Υγιής στο σώμα και το μυαλό, τερματίζω τη ζωή μου προτού τα αξιοθρήνητα γηρατειά μου πάρουν τη μία μετά την άλλη όλες τις χαρές και τις απολαύσεις, πριν μου στερήσουν τις σωματικές και διανοητικές δυνάμεις, προτού παραλύσουν την ενέργειά μου και λυγίσουν τη θέλησή μου, καθιστώντας με βάρος για μένα και για τους άλλους. Πριν χρόνια υποσχέθηκα στον εαυτό μου να μην ζήσω πέρα από τα εβδομήντα μου χρόνια και καθόρισα την ακριβή
ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΟΥΝ ΤΑ ΘΛΙΜΜΕΝΑ ΓΗΡΑΤΕΙΑ
χρονολογία αναχώρησής μου από τη ζωή.
Προετοίμασα τη μέθοδο για την εκτέλεση της απόφασής μου με μια ένεση κυανίου. Πεθαίνω με την υπέρτατη ευχαρίστηση ότι γνωρίζω πως κάποτε στο μέλλον, η υπόθεση στην οποία αφιερώθηκα επί σαράντα πέντε χρόνια, θα θριαμβεύσει. Ζήτω ο κομμουνισμός. Ζήτω η Δεύτερη Διεθνής´.
Η προκαθορισμένη ημερομηνία που αυτοκτόνησε ο Πωλ Λαφάργκ με τη σύζυγό του Λάουρα ήταν ο Νοέμβριος του 1911. Εποχή που άρχιζε η κρίση του τσαρικού καθεστώτος, 6 μόλις χρόνια πριν από την Οκτωβριανή επανάσταση του 1917, που ακόμα συνεχιζότανε ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, λίγο πριν από τη λήξη του με τη συνθήκη ειρήνης του 1918.
Στο σημείωμα για την έκδοση του δοκιμίου, στο οποίο αναφερόμαστε σήμερα, αναφέρεται ότι η πράξη αυτή, όπως γράφει ο Βίκτωρ Σερζ στις αναμνήσεις ενός επαναστάτη, αναφέρεται ότι η πράξη αυτή ενθουσίασε τους Γάλλους ατομικιστές αναρχικούς, ενώ αντιθέτως ο Λένιν στη νεκρολογία του δεν ανέφερε τίποτα για τον τρόπο θανάτου του Λαφάργκ. Βέβαια, η αυτοκτονία αυτή του ζεύγους (κόρης και γαμπρού του Μαρξ) είχε μια ιστορική καταγραφή. Ομως εκείνο που έκαμε διάσημο διεθνώς τον Λαφάργκ ήταν το ´περιβόητο´ βιβλίο του
´ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΤΕΜΠΕΛΙΑ´
ένα βιβλίο που με τον δικό του τρόπο υποστήριζε το δικαίωμα του ανθρώπου να μην γίνει ´δούλος´ της δουλείας, της εκμετάλλευσης κ.λπ. και προείπε, τρόπον τινά την ανάγκη του ανθρώπου για γόνιμη και δημιουργική σχόλη, για να σκέπτεται και να ζει χαλαρά, χωρίς μεγάλες καταναλωτικές ανάγκες και απαιτήσεις.
Ακόμα, όμως, προέβλεψε την εποχή που οι μηχανές μπορούσαν να αντικαταστήσουν τον καταναγκασμό της δουλείας για τους ανθρώπους με παράλληλη εκμετάλλευση των εργαζομένων από αφεντικά και εργοδότες.
ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟΤΕ, ΣΗΜΕΡΑ ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ Η ΦΟΒΕΡΗ ΑΝΕΡΓΙΑ
Τώρα, οι σημερινές καταστάσεις της παγκόσμιας αναπτυσσόμενης ανεργίας ξαναθέτουν επί τάπητος και το δικαίωμα της εργασίας, αλλά και το δικαίωμα της τεμπελιάς… Με ριζοσπαστική αλλαγή των, ως τώρα, εργασιακών λειτουργιών, συνθηκών και δεδομένων ενός εργασιακού πολιτισμού που έχει ξεπεραστεί. Και μιας οικονομίας του καπιταλισμού, με τη σύγχρονη μορφή της, του νεοφιλελευθερισμού που, ήδη, έχει εξαντλήσει μέσα σε συνθήκες ´νεο-υποδουλωτικές´ τα όριά του.
Αυτή την αποτυχία, προφητικά, τη διατύπωσε πριν από την αυτοκτονία του ο Λαφάργκ, τονίζοντας, όμως (ως ιδεολόγος κομμουνιστής) την επιτυχία και τη δόξα, για την απελευθέρωση των εργαζομένων από την εκμετάλλευση των εργαζομένων από τον κομμουνισμό και τη δεύτερη διεθνή που στα ιδεώδη τους ήταν δοσμένος.
Ο ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΕΙΧΕ ΧΡΕΟΚΟΠΗΣΕΙ, ΟΜΩΣ, ΠΡΩΤΟΣ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΕ Ο ΥΠΑΡΚΤΟΣ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ
Ομως, ενώ η πρόβλεψη – προφητεία για τον καπιταλισμό ήταν σωστή, η πρόβλεψη για την κυριαρχία του κομμουνισμού ήταν, αυτόθετα, αποτυχημένη.
Κατά τη γνώμη μας (ευτυχώς ή δυστυχώς) ο κομμουνισμός (ως κόκκινος δικτατορισμός – ολοκληρωτισμός) κατέρρευσε άδοξα, για να κυριαρχήσει παράδοξα η συνέχιση του νεο-καπιταλισμού της υπερεκμετάλλευσης λαών και πολιτών σε ολόκληρο τον κόσμο. Με τον δικό μας λαό και τους λαούς της νότιας Ευρώπης να δοκιμάζονται σκληρά τόσο από την παγκοσμιοποίηση όσο και από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, το Νομισματικό Ταμείο, τις παγκόσμιες Τράπεζες και τη σύγχρονη τεχνολογία που αυτοματοποιεί την υπερ-εκμετάλλευση, την παγκόσμια κρίση, τη διαστροφή του διεθνούς οικονομικού γίγνεσθαι, με τη μεγαλύτερη παγκόσμια κρίση που έχει δημιουργηθεί από το υπερ-εκμεταλλευτικό σύστημα της άγριας νεοκαπιταλιστικής ισοπέδωσης όλων και πολιτών και μικρών οικονομιών (όπως στην Ε.Ε.) σε ολόκληρο τον πλανήτη.
ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ: ΠΙΟ ΣΚΛΗΡΟΣ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΑ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑΝΑΓΚΑΣΜΟΥΣ ΠΟΥ ΕΠΕΒΑΛΕ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ
Η ΡΩΜΗ
Στο μικρό (42 σελίδες) βιβλίο παρέχονται τρία σημαντικά κείμενα: Α) Η χρεοκοπία του καπιταλισμού, Β) Τα δικαιώματα του αλόγου και τα δικαιώματα του ανθρώπου, Γ) Το σοσιαλιστικό ιδανικό.
Στο κείμενο ´Χρεοκοπία του καπιταλισμού´ ο Λαφάργκ υποστήριξε από τότε και τα εξής:
´Ο αιώνας του καπιταλισμού ήταν ο 19ος. Αυτό τον αιώνα τον πλημμύρισε με το εμπόριό του, τη βιομηχανία του, τους τρόπους του, τις μόδες του, τη λογοτεχνία του, την τέχνη του, την επιστήμη του, τη θρησκεία του, την πολιτική του, τον αστικό του κώδικα.
Εναν «πολιτισμό» που είναι περισσότερο οικουμενικός ακόμα και από τους Νόμους που επέβαλε η Ρώμη στα έθνη του αρχαίου κόσμου…´.
Το καπιταλιστικό κίνημα είχε ξεκινήσει από την Αγγλία, την Αμερική και τη Γαλλία… Για να φθάσει η καπιταλιστική πραγματικότητα ο καπιταλιστής να κουβαλά στο στομάχι του και στην πλάτη του τα λάφυρα του σύμπαντος.
ΤΙ ΩΦΕΛΗΣΕ ΟΜΩΣ Ο ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ´ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ´
Για να διερωτηθεί περαιτέρω ο Λαφάργκ ´…τι έχει όμως προκύψει από την κολοσσιαία και υπέροχη ανάπτυξη της επιστήμης, της βιομηχανίας και του εμπορίου τον δέκατο ένατο αιώνα; Εχει κάνει άραγε την ανθρωπότητα πιο δυνατή, πιο υγιή, πιο ευτυχισμένη;
Εχει χαρίσει στους ανθρώπους άνεση και ικανοποίηση; …Οι άντρες και οι γυναίκες και τα παιδιά του προλεταριάτου λυγίζουν κάτω από τον σιδερένιο ζυγό της μηχανικής βιομηχανίας με τον λιμό να θρονιάζεται στο σπίτι της εργατικής τάξης, την ώρα που οι σιταποθήκες και τα κελάρια είναι γεμάτα με τους καρπούς της γης και η αγορά είναι μπουκωμένη από τα προϊόντα της βιομηχανίας´.
…Για να χειροτερέψουν όλα τα βάσανα της εργατικής τάξης και να τη ρίξουν από τη φτώχεια στην οικτρή εξαθλίωση…
Ο καπιταλισμός, ελέγχοντας τα μέσα παραγωγής καθώς και την κοινωνική και πολιτική ζωή ενός αιώνα επιστήμης και βιομηχανίας έχει χρεοκοπήσει. Οι καπιταλιστές δεν αποδείχτηκαν ικανοί (ούτε καν όπως οι ιδιοκτήτες των σκλάβων) να εγγυηθούν στους δουλευτές τους την εργασία που θα τους παρείχε τα πενιχρά μέσα προς το ζην. Μάλιστα, ο καπιταλισμός τους κατέσφαξε, όταν τόλμησαν να διεκδικήσουν το δικαίωμα στην εργασία – ένα δικαίωμα σκλάβων… Η καπιταλιστική τάξη, χρεοκοπημένη, γερασμένη, άχρηστη και επιβλαβής έχει ολοκληρώσει την ´αποστολή´ της. Διατηρείται ως άρχουσα τάξη μόνο χάρη στην κεκτημένη ταχύτητα. Ομως, το προλεταριάτο του εικοστού αιώνα θα εκτελέσει την ετυμηγορία της ιστορίας. Θα την εκτοπίσει από τη θέση της…
ΚΑΤΑΚΡΗΜΝΙΣΜΟΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΜΕ ΒΙΑ ΓΙΑ ΥΠΕΡΚΕΡΔΗ ΚΑΙ ΥΠΕΡΕΞΟΥΣΙΑ
Ομως, αυτός ο καταστροφικός καπιταλισμός εκτόπισε το προλεταριάτο και όλο το ελπιδοφόρο (παλαί ποτέ) οικοδόμημα του ολοκληρωτικού σοβιετικού μηχανισμού για να συνεχίσει μεταμορφωμένος σε νέο φιλελεύθερο ´ιδεολογισμό´ ο νέος καπιταλισμός των αγορών και των τραπεζών να κάμει 2 μεγάλους παγκόσμιους πολέμους στον εικοστό αιώνα και άλλους 50 μικρούς τοπικούς, να ανοίξει την εποχή του τρόμου της πυρηνικής απειλής και να ρίξει την ανθρωπότητα των αρχών του 20ου αιώνα στη σύγχρονη τρομοκρατία και αντιτρομοκρατία στον υπερτεχνολογισμό, στον απανθρωπισμό και στη βαθιά οικονομική κρίση όλων των αδύνατων λαών και κρατών.
Με πρώτο προεπιλεγμένο θύμα την Ελλάδα και δεύτερο τώρα την Κύπρο. Στην οποία τόσο οι δικές της πολιτικές ηγεσίες δεν πράξανε τα δέοντα, αλλά ούτε και οι δικές μας.
Αλλά θα συνεχίσουμε μ? ένα δεύτερο κείμενό μας για το δεύτερο μέρος του βιβλίου του Λαφάργκ που έχει εσωτερικό τίτλο: ´Τα δικαιώματα του αλόγου και τα δικαιώματα του ανθρώπου´.
